Thursday, March 28, 2024

Bà Mẹ Can Đảm Tố Cáo Nước Uống Ở Flint Bị Nhiễm Độc Chất Chì

Cali Today News – CÓ CÁI GÌ LẠ TRONG NƯỚC UỐNG hàng ngày ở nhà bà LeeAnne Walters, cư dân thành phố Flint, tiểu bang Michigan. Trong suốt mùa hè năm 2014, bỗng dưng hai đứa con sinh đôi của bà, Gavin và Garrett ba tuổi, bị ngứa ngáy khắp người. Ngày 14 tháng 11, cháu JD, lúc đó được 14 tuổi bị đau bụng quằn quại, đau đến nỗi cháu bước lên cầu thang không nổi. Cháu JD phải nghỉ học cả tháng trời. Bệnh viện khám nghiệm cho cháu từ soi ruột colonoscopy đến dùng ultrasound cũng không tìm ra bệnh.

Cô con gái Kaytie, lúc đó được 18 tuổi, mỗi lần tắm đều bị rụng cả chùm tóc trong phòng tắm. Bà LeeAnne và chồng của bà ông Dennis, cả hai cùng 37 tuổi, cũng bị rụng tóc, ngứa da, chóng mặt và nhức đầu. Bà LeeAnne còn bị rụng hết lông mi. Bà LeeAnne kể lại: “Chúng tôi bị đủ mọi thứ bệnh tật, nhưng không thể nào đoán ra được nguyên nhân của những căn bệnh này do đâu mà ra.”. Bà LeeAnne trước đây làm nghề cán sự y khoa- medical assistant..

Qua đến mùa đông, vấn đề về sức khỏe của gia đình bà LeeAnne ngày trở nên trầm trọng hơn, nhất là trường hợp của cháu bé Gavin, cháu có hệ thống miễn nhiễm yếu kém từ lúc mới sinh. Mỗi lần cháu tắm, da cháu ngứa ngáy như bị lột da, và cháu đau đớn kêu khóc mỗi khi mẹ xoa kem lotion để làm bớt ngứa. Ngoài ra, cháu cũng lớn không nổi.

Một hôm, bà LeeAnne mở vòi nước trong nhà, bà thấy nước bị đục, có mầu nâu. Bà lo ngại nước uống đã bị dơ nên mỗi tuần bà mua 40 ga lông nước sạch trong bình để nấu ăn, uống và tắm.

Tháng Giêng năm 2015, giới chức lãnh đạo thành phố Flint phổ biến một thông báo nói rằng để giảm bớt kinh phí chi tiêu, thành phố đã đổi sang hệ thống cấp nước mới. Trước đây, nước của thành phố Flint do hệ thống nước của Detroit cung cấp, bây giờ họ sẽ lấy nước từ sông Flint River. Nguồn nước này có hàm lượng trihalomethanes khá cao. Đây là loại hóa chất được dùng để tẩy trùng, làm cho nước sạch. Bản thông báo cảnh báo rằng những người già, hay người có hệ thống miễn nhiễm kém có nguy cơ bị bệnh về gan, thận, và hệ thống thần kinh, song bản thống cáo nhấn mạnh rằng nguồn nước mới này vẫn an toàn để uống.

Bà LeeAnne hoảng sợ khi đọc thông cáo này, song bà không thể nhẫn nhục chịu đựng lâu hơn, bà trở thành một “anh hùng” chiến đấu chống lại sự lừa dối của thành phố. Đang là một bà “nội trợ” hiền lành, nhu mì, bà tỏ ra hung hãn, tuyên chiến với nhà cầm quyền thành phố. Bà sục sạo, tìm tòi trong Internet, sưu tầm cả một lô tin tức liên quan đến hậu quả của hóa chất trihalomethanes, và gửi đến cho các quan chức thành phố. Sau đó, bà vận động hàng xóm đi xuống tòa thị chính, tham dự các phiên họp của Hội Đồng Thành Phố. Tại đây, bà và những người hàng xóm dơ cao chai nước bị hóa chất làm đổi mầu, nêu ra những hậu quả tai hại của nước uống bị nhiễm độc, hại cho sức khỏe của người dân, kể cả trường hợp bị đui mù, và mất trí nhớ. Gào thét, phản đối dữ như thế mà các quan chức thành phố vẫn nói rằng nước sông Flint an toàn, cứ uống đi không sao cả. Vì vậy, bà LeeAnne yêu cầu cho xét nghiệm nước. Kết quả xét nghiệm thật là kinh hoàng, nó còn nguy hiểm hơn bà tưởng tượng, chất trihalomethanes mới chỉ là chuyện nhỏ.

Bà LeeAnne kể lại rằng: “Tôi nhận được điện thoại của nhân viên thành phố hoảng hốt dặn chúng tôi không được uống nước.”. Kết quả xét nghiệm cho biết trong nước có chứa hàm lượng “chì” gấp 7 lần lượng chì luật pháp cho phép. Mặc dù bà LeeAnne và hàng xóm của bà chứng minh rằng trong nước có chứa hóa chất độc hại, nhưng quan chức thành phố vẫn bảo là nước của họ sạch, thủ phạm là những ống dẫn nước, chứ không phải nước nhiễm độc.

Bà LeeAnne lập tức đem con của mình đi xét nghiệm xem có bị ảnh hưởng của chất “chì” hay không. Tất cả những đứa con của bà đều bị nhiễm chất chì trong người. Cháu Gavin bị nhiễm độc nặng nhất. Bà LeeAnne nói: “Tôi xuống tinh thần vô cùng. Nhưng tôi phải bình tĩnh quay lại làm việc, để tiến hành cuộc điều tra.”. Bà viết thư lên Sở Kiểm Soát Môi Sinh (Department of Environment) của tiểu bang Michigan để xin bảng kết quả xét nghiệm phẩm chất của nước ở thành phố Flint. Bà được biết thành phố đã không áp dụng đúng tiêu chuẩn ngăn ngừa ống cống bị rỉ xét, hao mòn. Đó là những tiêu chuẩn phải áp dụng để ngăn ngừa ống cống rỉ xét, hao mòn, thải chất độc vào trong nước.

Đến tháng Ba, bản xét nghiệm đưa ra kết quả theo yêu cầu của bà LeeAnne. Bản xét nghiệm mới này cho biết hàm lượng chì có trong nước ở thành phố Flint nhiều gấp 27 lần theo tiêu chuẩn của EPA (Cơ quan kiểm soát môi sinh). Qua tháng sau, cơ quan EPA mở cuộc điều tra. Kết quả điều tra cho biết ống cống không phải là nguyên nhân làm tăng lượng chì ở trong nước, bởi vì ống cống làm bằng plastic. Cơ quan EPA kết luận rằng có lẽ lượng chì có trong nước là vì hệ thống ống cống của thành phố, dẫn nước đến tư gia trong cộng đồng.

Một nhân viên tốt bụng làm việc ở EPA mách nước cho bà LeeAnne liên lạc với một giáo sư của trường Kỹ Thuật Virginia Tech, ông Marc Edwards. Ông là một chuyên gia lỗi lạc về vấn đề chì thấm trong nước. Một toán chuyên viên đứng ra thực hiện cuộc thăm dò tại hơn 250 gia đình trong thành phố Flint. Đến tháng Chín, trường kỹ thuật Virginia Tech công bố bản phúc trình kết luận rằng nước uống dùng ở thành phố Flint có hàm lượng chì gấp 19 lần so với mức chì có trong nước của Detroit. Phòng thí nghiệm cho biết cứ sáu gia đình ở Flint thì có một gia đình dùng nước bị thấm chì ở mức quá cao so với tiêu chuẩn của EPA.

Bà LeeAnne tức giận nói:”Đến nước này thì tôi chịu không nổi, bởi vì chuyện nhiễm độc trong nước gây tai hại không phải chỉ riêng cho gia đình tôi, mà còn cho rất nhiều người.”.

Cho đến lúc đó, quan chức tiểu bang Michigan vẫn chưa nhận ra tầm mức tai lại lớn lao của nước nhiễm độc. Ông Thống Đốc Rick Snyder vẫn cả quyết: “Nước lấy từ vòi nước trong thành phố Flint an toàn, uống được, không hề gì.”.

Cũng nhờ bà LeeAnne lớn tiếng đánh động, giới báo chí chụp lấy đề tài này khai thác thành to chuyện. Cuối cùng, ông Thống đốc phải công nhận nước uống của thành phố Flint không an toàn, nhiễm độc. Ông ra lệnh phải chuyển hệ thống cung cấp nước ở Flint trở về với nguồn nước từ Detroit như cũ, và yêu cầu Lực Lượng Vệ Binh Quốc Gia gửi quân đội đến để phân phối nước bình cho dân chúng dùng. Ở Hoa Thịnh Đốn, Tổng thống Obama tuyên bố tình trạng khẩn trương xảy ra ở Flint, và yêu cầu gửi ngay trợ cấp liên bang xuống giúp cư dân ở đây mau chóng phục hồi.

Kể từ khi vụ nước uống nhiễm độc chất chì ở thành phố Flint nổ ra, nhiều nơi khác kiểm nghiệm thì thấy mức chì trong nước uống khá cao được tìm thấy ở Ohio, North Carolina và Colorado. Nhật báo USA Today còn cho hay theo sự phân tích của cơ quan Bảo Vệ Môi Sinh EPA, trên khắp nước Mỹ có 350 trường học, trung tâm giữa trẻ không đạt tiêu chuẩn trong 470 lần xét nghiệm, thời gian từ 2012 đến 2015.

Vào tháng Tư, hai viên chức cao cấp của tiểu bang Michigan và một viên chức thành phố Flint bị kết tội hình sự liên quan đến vụ nước uống nhiễm độc. Người đứng đầu thành phố Flint về mặt chính trị là Thị trưởng Dayne Walling bị thất cử khi ông ra tái tranh cử. Tân Thị trưởng là bà Karen Weaver, vừa lên nắm quyền, liền tuyên bố vụ nước nhiễm độc là tai họa do người gây ra, và bà đưa ra dự án $55 triệu đô la thay thế tất cả các ống cống dẫn nước bị nhiễm chất chì.

Ngày nay, bà LeeAnne trở thành đồng chủ tịch Tổ Chức Phát Triển Cộng Đồng Thành Phố Flint, gọi tắt là C Do. Tổ chức này lo việc quyên góp tiền để giúp đỡ nạn nhân của vụ nhiểm độc. Mặc dù gia đình bà phải chia ra làm hai nơi để ở Flint và Norfolk, tiểu bang Virginia, vì ông Dennis làm việc cho Hải Quân ở Norfolk, gia đình bà LeeAnne vẫn tiếp tục dùng nước bình, và luôn luôn thận trọng khi dùng nước. Tóc trên đầu của mọi người đã mọc trở lại, song họ vẫn còn bị ngứa trên da thịt, nhức đầu, chóng mặt. Chú bé Gavin chỉ nặng có 35 pounds, trong khi người em song sinh của chú nặng 56 pounds.

Bà LeeAnne không nhận mình là người anh hùng. Theo bà, mọi người có quyền được biết rõ tin tức, không được che dấu, hay gian dối. Nhưng Giáo sư Edwards không đồng ý. Ông nói với nguyệt san Reader’s Digest: “Bà LeeAnne là một vốn qúi cho quốc gia. Bà thể hiện sức mạnh không ai đàn áp được, khiến mọi người phải chú ý đến vấn đề. Sinh viên của tôi đặt cho bà một bí danh là “Mama Grizzly, bởi vì bà giống như con gấu mẹ, sẵn sàng làm mọi việc để bảo vệ những con gấu con.”.

Bài tường thuật của Alyssa Jung trên Reader’s Digest tháng 7, 2016

Nguyễn Minh Tâm dịch

BÀI VIẾT LIÊN QUAN
- Advertisment -

MỚI CẬP NHẬT

spot_img