“Dự đoán rất khó, đặc biệt là về tương lai,” câu nói châm biếm này đã nêu bật mức độ không chắc chắn của tương lai – như chúng ta đã học được vào năm 2020 – và việc tìm kiếm câu trả lời có thể gây khó chịu đến mức nào, xét đến tầm quan trọng của vấn đề.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Năm nào cũng quan trọng, năm nào cũng là năm quan trọng và năm nào cũng mang đến những điều bất ngờ – tốt và xấu. Nhưng không thể thoát khỏi cảm giác rằng thế giới đang đứng gần một vực thẳm và vào năm 2024, người Mỹ sẽ tiến một bước, đảo ngược trật tự thế giới hoặc lùi một bước, quay trở lại phiên bản “bình thường” như trước đây.
Không còn nghi ngờ gì nữa, cuộc bầu cử tổng thống ở Hoa Kỳ là một trong những mối quan tâm lớn nhất trên toàn cầu hiện nay. Tôi không thể đếm được có bao nhiêu người đã nói với tôi rằng họ lo lắng và bối rối như thế nào khi người Mỹ có thể đưa ông Donald Trump, một con người nguy hiểm trở lại Tòa Bạch Ốc. Trên thực tế, tạp chí The Economist đã tuyên bố rằng “Donald Trump là mối nguy hiểm lớn nhất đối với thế giới vào năm 2024”, mô tả ông ấy như một cái bóng đen ngòm sẽ che phủ tất cả chúng ta.
Cuộc bầu cử sẽ quyết định liệu nhiệm kỳ tổng thống hỗn loạn của Trump với những chủ trương phát xít, độc tài của ông ta chỉ là sự kết thúc một thời đại dân chủ hơn 200 năm của lịch sử Hoa Kỳ, và nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden chỉ là khoảng thời gian tạm dừng 4 năm trong quá trình Mỹ trên đường rơi vào chủ nghĩa độc tài thực sự.
Câu trả lời sẽ có tác động nghiêm trọng trên toàn cầu chứ không chỉ riêng tại nước Mỹ.
Nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Trump gần như chắc chắn sẽ cực đoan hơn trên nhiều mặt. Donald Trump đã thề sẽ sử dụng Bộ Tư pháp để tìm cách trả thù các đối thủ chính trị của ông ta, phá hoại các thể chế của Hoa Kỳ, phá hoại nền dân chủ và tán tỉnh chế độ độc tài.
Những hành động này sẽ củng cố những người cho rằng nền dân chủ kiểu phương Tây là một hệ thống thất bại, củng cố khối các chế độ chuyên chế chống phương Tây đang nổi lên – Nga, Trung Quốc, Iran và Triều Tiên – một nhóm bạo chúa đang tìm cách thách thức ảnh hưởng toàn cầu của phương Tây khi họ, tất cả đều được trang bị vũ khí hạng nặng, đe dọa những người hàng xóm hiền lành của họ.
Trump đã lên tiếng đủ để các đồng minh và đối thủ của Mỹ hiểu được những rủi ro – hoặc tiềm ẩn, tùy theo quan điểm của mỗi người – về nhiệm kỳ Trump 2.0. Và những tuyên bố của ông ta đã khiến các đồng minh của Mỹ đặt câu hỏi về mức độ cam kết của Washington đối với việc bảo vệ họ nếu ông ta trở lại nắm quyền.
Donald Trump đã tuyên bố ông ta sẽ chấm dứt chiến tranh ở Ukraine chỉ trong 24 giờ. Ông ta đặt câu hỏi liệu Mỹ có nên bảo vệ Nam Hàn hay không và ám chỉ các nước như Nhật Bản và Nam Hàn nên sở hữu vũ khí hạt nhân để tự vệ.
Những bình luận về Ukraine chắc chắn đã thu hút sự chú ý của Tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Trump chưa từng chỉ trích Putin và cuộc xâm lược Ukraine của Putin, thậm chí còn ca ngợi khi Nga bao vây Ukraine.
Người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, Josep Borrell, cho biết ông Putin sẽ không hài lòng với một chiến thắng hạn chế ở Ukraine, “đặc biệt là trước cuộc bầu cử Mỹ, điều này có thể mang đến cho ông ta một kịch bản thuận lợi hơn nhiều nếu Trump tái đắc cử“. Nói một cách khác, Putin sẽ tiếp tục tấn công, kéo dài cuộc chiến với hy vọng chiến thắng của Trump vào tháng 11 sẽ làm mất đi sự ủng hộ của Washington dành cho Kiev, giúp Nga giành được chiến thắng toàn diện trước Ukraine.
Như các quốc gia trước đây dưới gót chân của Moscow và các nước khác đã cảnh báo, nếu Nga thắng ở Ukraine, Putin có thể nhìn thấy con đường giành lại các phần khác của đế chế Xô Viết cũ, có thể là cố gắng chinh phục một nước Moldova nhỏ bé và thậm chí cả các nước vùng Baltic hiện là thành viên của NATO.
NATO có nhiệm vụ bảo vệ tất cả các thành viên của mình, nhưng Trump đã đặt ra nghi ngờ về việc liệu Mỹ có bị bắt buộc phải giúp đỡ một đồng minh đang bị tấn công hay không. Bất chấp sự thông qua gần đây của lưỡng đảng về một dự luật cấm tổng thống đơn phương rút Mỹ khỏi NATO mà không có sự chấp thuận của quốc hội, tổng thống sẽ có phạm vi rộng hơn trong việc ứng phó với các thách thức quân sự toàn cầu.
Chúng ta thấy điều này gần như hàng ngày trong các cuộc khủng hoảng ngày nay, vì Tổng thống Biden đã ra lệnh cho các tàu chiến Mỹ tới Địa Trung Hải và Biển Đỏ trong nỗ lực ngăn chặn sự mở rộng của cuộc chiến giữa Israel và Hamas – một cuộc xung đột vốn đã đe dọa trở thành xung đột khu vực lớn hơn – hoặc liên tục đưa ra các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc hoặc lời phát biểu thề ủng hộ Đài Loan như một lời cảnh báo đối với Trung Quốc, nhà lãnh đạo nước này vừa lặp lại lời thề sẽ thống nhất hòn đảo.
Nếu Mỹ lùi bước khi Putin thúc đẩy các mục tiêu chủ nghĩa đế quốc mới của mình, Trung Quốc có thể bị cám dỗ để cố gắng chiếm lấy Đài Loan và tiếp tục bắt nạt các nước láng giềng. Viễn cảnh về một Trung Quốc bạo dạn hơn sẽ giáng một đòn mạnh vào các nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Nó cũng sẽ gây ra những chấn động toàn cầu. Tuy nhiên, sự kết thúc ảnh hưởng của một nước Mỹ thời Trump 2.0 sẽ thúc đẩy nhiều cường quốc tầm trung hợp tác với nhau về quân sự để chống lại các đối thủ của họ.
Tuy nhiên, Trump có thể không thắng cử. Nếu Biden tái đắc cử, cơ hội khôi phục ổn định toàn cầu sẽ lớn hơn nhiều. Nhưng các nước Đồng Minh vẫn hiểu rằng họ không hề được bảo đảm. Vì không ai biết được điều gì sẽ xảy ra sau 4 năm nữa?
Trên thực tế, Mỹ chỉ là một trong số nhiều quốc gia chuẩn bị tổ chức bầu cử, trong đó có các quốc gia quan trọng như Mexico, Ấn Độ, Indonesia, Nga và Anh. Kết quả của một số đã được định trước; Ví dụ, cuộc bầu cử ở Nga là một trò chơi đố chữ dành cho trẻ con dưới 5 tuổi, vì kết quả đã được biết trước, bầu cử chỉ là hình thức mua vui. Nhưng những người khác có thể báo hiệu những hướng đi mới trong những năm tới.
Năm 2024 sẽ mang lại điều gì?
Một điều chúng ta biết là không ai sống mãi mãi. Những nhân vật chủ chốt của thế giới – Biden, Trump, lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamanei – đều ở độ tuổi cuối thập niên 70 và 80.
Chúng ta đừng quên, năm 2024 chắc chắn cũng sẽ mang đến những bất ngờ thú vị. Nhưng có khả năng lớn là các vấn đề có thể được giải quyết theo hướng tốt hơn.
Lời kết:
Nói chung tôi không bi quan về tương lai lắm. Ngày nay, Hoa Kỳ đang ở trong tình trạng tốt. Nền kinh tế đang hoạt động rất tốt. Phương Tây, bất chấp những thách thức, vẫn đoàn kết. Mọi người ở khắp mọi nơi đều thích tự do hơn là nô lệ. Nhiều kịch bản đen tối có mặt trái của nó, đó là một kết quả có thể hạnh phúc. Phần lớn là tùy thuộc vào việc đưa ra quyết định của mọi người, từ cử tri đến các nhà lãnh đạo thế giới. Và vô số người trên khắp hành tinh đang nỗ lực để bảo đảm một tương lai tốt đẹp hơn.
Với ý niệm rằng chúng ta đang đứng trên bờ vực thẳm có thể thúc đẩy chúng ta lùi lại một bước, rời xa vực thẳm và đi đến một hướng khác, một con đường hòa bình, đầy hứa hẹn hơn.
Riêng đối với nhiều người Mỹ, tôi và rất nhiều người vẫn không thể hiểu được tại sao lại có nhiều người Mỹ xem thường vận mệnh của nền dân chủ của đất nước họ đến như vậy? Tại sao họ có thể đùa giỡn với tương lai của chính họ và của đám con cháu khi giao phó vào tay một tên độc tài, bất xứng, dối trá và lừa đảo như Donald Trump cho được. Khó hiểu thật!
Việt Linh
https://edition.cnn.com/2023/12/27/opinions/2024-election-risks-trump-world-ghitis/index.html
https://spectrumlocalnews.com/me/maine/news/2023/12/28/trump-bellows-gop-ballot-maine
https://reliefweb.int/report/occupied-palestinian-territory/10-conflicts-watch-2024
https://www.theguardian.com/world/2023/dec/30/world-2024-guardian-writers-what-to-look-out-forh