Chính phủ Guyana cho biết họ đang tìm kiếm sự giúp đỡ từ Mỹ để cải thiện khả năng phòng thủ trong bối cảnh lo ngại rằng nước láng giềng Venezuela một ngày nào đó có thể chiếm giữ một khu vực tranh chấp ở phía tây Guyana, nơi giàu khoáng sản và dầu mỏ.
Thông báo này diễn ra sau hai ngày đàm phán giữa các quan chức hàng đầu của Guyan và Daniel P. Erikson, phó trợ lý bộ trưởng quốc phòng khu vực Tây bán cầu, người đã tới quốc gia Nam Mỹ này để thảo luận về quan hệ đối tác quốc phòng và an ninh.
Cuộc đàm phán kết thúc vào cuối ngày thứ Ba với việc Erikson nói rằng Mỹ sẽ giúp Guyana thành lập một quân đội có tổ chức hơn và được trang bị tốt hơn trong những tháng tới. Ông không cung cấp thêm chi tiết. Erikson cũng cho biết lực lượng an ninh và đội huấn luyện chuyên môn đã đến thăm Guyana trong năm qua sẽ tiếp tục làm như vậy vào năm 2024.
Erikson nói với các phóng viên rằng Guyana đang tìm cách hiện đại hóa khả năng phòng thủ của mình và một phần của cuộc đàm phán tập trung vào phạm vi và năng lực cũng như an ninh mạng.
Erikson nói: “Một điều mà chúng tôi rất quan tâm là bảo đảm rằng khi Guyana tìm cách tăng cường năng lực phòng thủ, nước này sẽ thực hiện điều đó thông qua một kế hoạch mang tính chiến lược, lồng ghép trong các thể chế quốc phòng ổn định”.
Ông mô tả các cuộc đàm phán với các quan chức Guyan là hiệu quả và cho biết Mỹ nhận thức được những bước cần thiết để cải thiện khả năng phòng thủ.
Ông nói: “Chúng tôi rất mong được làm việc với họ, đặc biệt là tăng cường chia sẻ thông tin sâu sắc hơn”. “Chúng tôi nhận ra rằng Guyana đang ở một bước ngoặt về mặt phát triển kinh tế, về vai trò trong khu vực mà nước này có thể đảm nhiệm, và vì vậy chúng tôi muốn bảo đảm rằng mối quan hệ quốc phòng của chúng tôi với Guyana tiếp tục phù hợp với thời đại”.
Chuyến đi của Erikson diễn ra chỉ vài tuần sau khi tranh chấp kéo dài hàng thế kỷ về vùng Essequibo của Guyana ngày càng sâu sắc, với việc Venezuela tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý vào tháng 12 để đòi chủ quyền đối với khu vực chiếm 2/3 diện tích Guyana.
Căng thẳng tiếp tục trở nên tồi tệ vào cuối năm ngoái cho đến khi Tổng thống Guyana Irfaan Ali và Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro gặp nhau ở đảo St. Vincent phía đông Caribe trong khuôn khổ cuộc họp hòa giải khẩn cấp do các nhà lãnh đạo khu vực tổ chức nhằm ngăn chặn leo thang thêm. Sau cuộc gặp, cả hai bên đồng ý kiềm chế sử dụng vũ lực nhưng tranh chấp lãnh thổ vẫn tiếp diễn.
Venezuela từ lâu đã khẳng định rằng Essequibo là một phần lãnh thổ của mình trong thời kỳ thuộc địa Tây Ban Nha và lập luận rằng thỏa thuận Geneva năm 1966 giữa Venezuela, Anh và Guiana thuộc Anh, nay là Guyana, đã vô hiệu hóa đường biên giới do các trọng tài quốc tế vẽ ra vào năm 1899.
Venezuela tăng cường gây hấn với Guyana sau khi tập đoàn dầu mỏ khổng lồ ExxonMobil của Mỹ và các đối tác liên doanh phát hiện trữ lượng dầu và khí đốt khổng lồ ngoài khơi bờ biển Guyana vào năm 2015. Sản lượng hàng ngày đạt gần 600.000 thùng dầu và dự kiến sẽ tăng lên.
Cuối năm ngoái, Mỹ và Guyana đã tiến hành các chuyến bay chung thường lệ gần khu vực biên giới với Venezuela trong thời kỳ căng thẳng dẫn đến cuộc trưng cầu dân ý ở Venezuela. Guyana cũng đã tổ chức các cuộc tập trận quân sự chung với Mỹ và các quốc gia Caribe khác vào tháng 7 năm ngoái.
Một tàu chiến của Anh cũng đã đến Guyana vào cuối tháng 12, khiến Venezuela bắt đầu tập trận quân sự gần vùng lãnh thổ tranh chấp. Bộ Quốc phòng Anh cho biết con tàu đã đến thăm Guyana trong khuôn khổ nhiều hoạt động giao lưu với khu vực và con tàu sẽ trải qua các cuộc tập trận với quân đội Guyana.
Căng thẳng giữa Guyana và Venezuela đã giảm bớt trong tháng này, khi lãnh đạo hai nước dự kiến gặp nhau vào cuối năm nay tại Brazil để tiếp tục đàm phán.
Việt Linh (Theo TheGuardian)