Người đứng đầu liên minh quân sự NATO hôm Chủ nhật cảnh báo rằng ông Donald Trump đang đặt sự an toàn của quân đội Mỹ và các đồng minh của họ vào tình thế nguy hiểm sau khi ứng cử viên tổng thống đang dẫn đầu của đảng Cộng hòa nói rằng, Nga có thể làm “bất cứ điều gì họ muốn” đối với các thành viên NATO không đáp ứng được mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% của họ.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết trong một tuyên bố rằng: “Bất kỳ ý kiến nào cho rằng các đồng minh sẽ không bảo vệ lẫn nhau sẽ làm suy yếu tất cả an ninh của chúng tôi, bao gồm cả an ninh của Mỹ và khiến binh lính Mỹ và châu Âu gặp rủi ro gia tăng. Liên minh này dù không có Mỹ, chúng tôi vẫn sẵn sàng và có khả năng bảo vệ tất cả các đồng minh. Bất kỳ cuộc tấn công nào vào NATO sẽ bị đáp trả thống nhất và mạnh mẽ.”
Phát biểu hôm thứ Bảy tại một cuộc biểu tình chính trị ở Conway, South Carolina, Trump kể lại khi còn là tổng thống, ông ta đã nói với một thành viên NATO giấu tên rằng ông ta sẽ “khuyến khích” Nga làm như họ mong muốn trong trường hợp các đồng minh NATO “phạm pháp”.
Trump kể lại câu hỏi của ông ta rằng: “Bạn không trả tiền? Bạn có phạm pháp không? Không, tôi sẽ không bảo vệ bạn. Trên thực tế, tôi sẽ khuyến khích Nga làm bất cứ điều gì họ muốn. Nếu bạn muốn được bảo vệ, bạn phải thanh toán các hóa đơn của mình.’” Các đảng viên Đảng Dân chủ và một số đảng viên Đảng Cộng hòa đã nhanh chóng lên án Donald Trump ngay sau tuyên bố vô trách nhiệm này.
Cựu dân biểu Adam Schiff viết rằng: “Trump khoe rằng ông ấy sẽ khuyến khích Nga ‘làm bất cứ điều gì họ muốn’ với các đồng minh NATO của chúng ta nếu họ không chi đủ cho quốc phòng” . “Thực ra ông ấy quan tâm đến việc nâng cao bản thân và làm hài lòng Putin hơn là bảo vệ các đồng minh của chúng ta. Nó đủ để khiến Ronald Reagan cảm thấy xấu hổ dưới mộ sâu.”
Người phát ngôn Tòa Bạch Ốc Andrew Bates cho biết trong một tuyên bố rằng: “Việc khuyến khích các chế độ giết người xâm lược các đồng minh thân cận nhất của chúng ta là điều kinh khủng và vô trách nhiệm – nó gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia Mỹ, sự ổn định toàn cầu và nền kinh tế trong nước của chúng ta”.
Cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley – đảng viên Cộng hòa cấp cao duy nhất vẫn đang cạnh tranh với Trump để giành đề cử của Đảng Cộng hòa – đã chỉ trích Trump vì thể hiện sự tôn trọng Nga và nói trên chương trình “Face the Nation” của CBS rằng: “NATO là một câu chuyện thành công trong 75 năm qua. Nhưng điều làm tôi khó chịu về lời phát biểu ngu xuẫn này của một người muốn trở thành Tổng tư lệnh của Hoa Kỳ lại đứng về phía một tên côn đồ, đứng về phía kẻ đã xâm lược một đất nước.”
Cựu ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa Chris Christie cho biết trong cuộc phỏng vấn trên chương trình “Meet the Press” của NBC News hôm Chủ nhật đã gọi những tuyên bố của Trump là “hoàn toàn không phù hợp của một người có não trạng thực sự hoạt động tốt và đúng”, đây chính là tình yêu cá nhân của Trump dành cho những kẻ độc tài.
John Bolton, người từng giữ chức cố vấn an ninh quốc gia của Trump, cho biết nguy cơ Trump rút khỏi NATO nếu giành được nhiệm kỳ thứ hai là rất thực tế. Điều đó nếu xảy ra sẽ có tác động tiêu cực đáng kể đối với Hoa Kỳ, không chỉ ở Bắc Đại Tây Dương mà trên toàn thế giới.
Nhận xét của Trump đã gây ra mối lo ngại sâu sắc ở Ba Lan, quốc gia nằm dưới sự kiểm soát của Nga trong nhiều thế kỷ qua, và là nơi đang có mối lo ngại cao về cuộc chiến mà Nga đang tiến hành ngay bên kia biên giới Ba Lan ở Ukraine.
Thủ tướng Ba Lan, Donald Tusk bày tỏ lo ngại về việc liệu Hoa Kỳ có thể hiện sự đoàn kết hoàn toàn với các nước NATO khác trong cuộc đối đầu hứa hẹn sẽ kéo dài với Nga hay không khi nói rằng: “Chúng ta đang có một cuộc chiến tranh nóng bỏng ở biên giới của mình. Chúng ta phải nhận ra rằng EU không thể là một gã khổng lồ về kinh tế và là một gã tí hon trong vấn đề phòng thủ, bởi vì thế giới đã thay đổi. Người Mỹ không nên coi thường khối đại đoàn kết 30 quốc gia chúng tôi. Không có Mỹ, chúng tôi chắc chắn sẽ gặp khó khăn nhưng chúng tôi sẽ quyết tâm đứng vững và vượt qua.”
Năm 2014, các đồng minh của NATO cam kết sẽ hướng tới chi tiêu 2% GDP cho quốc phòng vào năm 2024. Theo ước tính của NATO vào đầu năm 2023, 10 trong số 30 quốc gia thành viên vào thời điểm đó gần bằng hoặc trên mức 2%, trong khi 13 quốc gia đang có mức chi tiêu quốc phòng khoảng 1,5% hoặc ít hơn. Tuy nhiên, không có quốc gia nào mắc nợ nước khác hoặc NATO.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết ông hy vọng rằng, “bất kể ai thắng cử tổng thống, Mỹ sẽ vẫn là một đồng minh mạnh mẽ và tận tụy của NATO”.
Chính phủ Đức không chính thức bình luận về nhận xét của Trump, nhưng văn phòng đối ngoại của nước này đã chỉ ra nguyên tắc đoàn kết của NATO trong một tuyên bố trên X, trước đây là Twitter và viết rằng: “Một người vì mọi người và mọi người vì một người. Chủ thuyết này của NATO giúp hơn 950 triệu người được an toàn.”
Những bình luận của Trump gây lo ngại đặc biệt cho các quốc gia tiền tuyến của NATO, như Ba Lan và các quốc gia vùng Baltic như Litva, Latvia và Estonia, những quốc gia nằm dưới sự kiểm soát của Moscow hoặc sáp nhập hoàn toàn vào Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh. Những lo ngại ở đó đặc biệt dâng cao khi Nga xâm chiếm Ukraine năm 2022.
Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda, người liên minh với phe đối lập cánh hữu và được coi là thân thiện với Trump trong nhiệm kỳ tổng thống của ông ta, đã tweet rằng liên minh Ba Lan-Mỹ phải mạnh mẽ “bất kể ai hiện đang nắm quyền ở Ba Lan và Mỹ”.
Ông cảnh báo rằng: “Việc xúc phạm đồng minh không thể hiện sức mạnh của Mỹ cũng không phục vụ lợi ích kinh tế của chúng tôi cũng như an ninh của Ba Lan”.
Trong một bài xã luận hôm Chủ nhật, nhật báo Frankfurter Allgemeine Zeitung của Đức cũng kêu gọi các quốc gia châu Âu chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng.
Tờ báo cho rằng nếu Trump đắc cử tổng thống một lần nữa, những tuyên bố giống như tuyên bố mà ông ta đưa ra vào tối thứ Bảy sẽ làm tăng nguy cơ Putin mở rộng cuộc chiến của mình. Người châu Âu chỉ có thể làm một điều để chống lại điều này, đó là đầu tư vào an ninh quân sự của họ phù hợp với mức độ nghiêm trọng của tình hình thực tế.
Nhiệm kỳ của Trump, được đánh dấu bằng sự ngưỡng mộ công khai của ông ta đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin, đã trở thành một thách thức gần như hiện hữu đối với NATO, một tổ chức phần lớn do Mỹ kiểm soát. Viễn cảnh Trump có thể trở lại nắm quyền vẫn là mối lo ngại sâu sắc của các quốc gia đồng minh.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg được khen ngợi vì kỹ năng ngoại giao trong việc gắn kết NATO dưới thời Trump, nhưng cựu thủ tướng Na Uy sắp từ chức. Người kế nhiệm ông có thể sẽ được công bố vào thời điểm các nhà lãnh đạo đồng minh gặp nhau tại Washington nhân hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 75 năm thành lập NATO vào tháng 7.
Theo điều khoản phòng thủ chung của NATO, Điều 5 của hiệp ước thành lập khối Bắc Đại Tây Dương do NATO thành lập năm 1949 kêu gọi mọi quốc gia bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp một quốc gia bị tấn công. Các quốc gia trong khối đồng ý rằng một cuộc tấn công vũ trang chống lại mộtquốc gia ở Châu Âu hoặc Bắc Mỹ sẽ được coi là một cuộc tấn công chống lại tất cả. Điều 5 đã được viện dẫn chỉ đúng môt lần để bảo vệ Hoa Kỳ sau vụ tấn công 11/9 năm 2001.
Lời kết:
Tháng trước, Tổng thống Biden đã ký một dự luật quốc phòng trị giá 886 tỷ USD và cấm tổng thống đơn phương rút khỏi NATO, điều này có thể cản trở cam kết trong chiến dịch tranh cử năm 2024 của Trump về việc đánh giá lại “cơ bản” và “mục đích cũng như sứ mệnh của NATO”. Nhưng với chính trị Mỹ đang phân cực nặng nề như hiện nay, thì việc Trump và đám tay sai khi nắm được quyền lực, họ sẽ đảo ngược quy tắc này, làm theo ý của giáo chủ là điều không khó lắm. Niềm tin của các quốc gia Đồng Minh đối với Mỹ đã không còn như trước đây nữa.
Những người trưởng thành của 30 quốc gia thuộc khối NATO tại Châu Âu sẵn sàng chuẩn bị với màn đùa giỡn của một tên ngáo đá với tính khí trẻ con muốn làm tổng thống, hoạnh họe đòi tiền mãi lộ để được bảo kê, nói đúng theo nghĩa đen của những tên anh chị xã hội đen.
Nước Mỹ thật đúng là thiếu may mắn nếu trong cuộc tổng tuyển cử năm 2024, người Mỹ đưa một tên trùm xã hội đen vào ngồi ghế tổng thống Mỹ, kẻ sẽ đảo ngược Hiến pháp, lật đổ các thể chế và cái tên nước Cộng hòa Mỹ sẽ chỉ còn là cái tên của dĩ vãng.
Sử dụng vũ khí hạt nhân thì tôi tin chắc chắn rằng Putin sẽ không bao giờ dám đem ra xài, chỉ để hù dọa thôi, còn chiến tranh bằng vũ khí thông thường và cả công nghệ cao thì sự hợp lực của 30 quốc gia Châu Âu, với sức mạnh đại đoàn kết của những chiếc đũa lớn nhỏ gom thành một bó, sức mạnh này vẫn đủ sức đánh với Nga. Tôi tin như vậy.
Việt Linh
https://www.euractiv.com/section/defence-and-security/news/white-house-rejects-trump-comments-encouraging-russia-to-attack-nato-states-not-paying-bills/