(CaliToday) – Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ vào thứ Tư đồng ý sẽ cân nhắc liệu ông Donald Trump có được miễn tố trong vụ can thiệp bầu cử 2020 hay không, tạm thời trao cho cựu Tổng thống chiến thắng trì hoãn.
Trong án lệnh ngắn gọn, Toà Tối cao cho biết sẽ quyết định câu hỏi, “Liệu và nếu có thì ở mức độ nào một cựu tổng thống được hưởng quyền miễn bị truy tố hình sự đối với những hành vi chính thức trong nhiệm kỳ của ông ấy.”
Với cán cân bảo thủ 6-3, Tối cao Pháp viện sẽ bắt đầu lắng nghe hai bên tranh cãi pháp lý vào ngày 22 tháng 4, và phán quyết rất có thể sẽ được đưa ra vào cuối tháng 6. Phiên toà xét xử ông Trump can thiệp bầu cử do Công tố viên Đặc biệt Jack Smith truy tố tiếp tục tạm ngưng cho đến khi có quyết định cuối cùng. Bất kể Tối cao Pháp viện phán quyết như thế nào đều cũng có tác động chính trị và pháp lý bom tấn trong năm tổng tuyển cử.
Điều đó không có nghĩa phiên tòa xử sẽ bắt đầu ngay lập tức nếu Tối cao Pháp viện đưa ra phán quyết bất lợi cho Trump. Thủ tục tiền thẩm hiện đang bị tạm ngưng phải được hoàn tất trước khi xét xử diễn ra. Theo một số tính toán, phiên tòa có thể bị hoãn cho đến cuối tháng 9 hoặc tháng 10, khiến quá trình tố tụng trở thành trọng tâm của cuộc bầu cử vào tháng 11.
Đây là lần thứ hai Tối cao Pháp viện đồng ý thụ lý vụ án liên quan đến cựu Tổng thống và cũng là ứng cử viên tranh cử tổng thống Cộng hoà. Vào đầu tháng, Toà lắng nghe tranh cãi về vấn đề liệu ông Trump có bị tước tư cách tranh cử tổng thống vòng sơ bộ ở tiểu bang Colorado vì những hành động liên quan đến bạo động Điện Capitol ngày 6 tháng 1. Tối cao Pháp viện sẽ sớm đưa ra phán quyết về vụ này, và có thể cho thấy phần nào dấu hiệu quan điểm của toà về tuyên bố miễn tố.
Tối cao Pháp viện chưa bao giờ quyết định liệu một cựu tổng thống có được miễn trách nhiệm hình sự đối với những hành vi bị cáo buộc bất hợp pháp khi còn đương chức hay không. Donald Trump là cựu tổng thống đầu tiên bị truy tố, và ông đã không nhận tội. Tuy nhiên, Toà Tối cao trước đây từng phán quyết một tổng thống có quyền miễn tố tuyệt đối trách nhiệm dân sự đối với các hành vi chính thức.
Quyết định được đưa ra vào thứ Tư là một chiến thắng đối với Trump, và có thể cho phép ông ta trốn tránh trách nhiệm hình sự vì những nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử năm 2020. Mục tiêu của cựu Tổng thống là trì hoãn các phiên xét xử cho đến sau ngày Tổng tuyển cử. Nếu tái đắc cử, Trump có thể ra lệnh cho Bộ Tư pháp hủy mọi cáo trạng truy tố liên bang, hay tự ân xá.
Trump có thể giành được chiến thắng trì hoãn bằng cách khai thác thực tế là cơ quan tư pháp liên bang thường không cho phép hai tòa án khác nhau có thẩm quyền xét xử một vụ án cùng một lúc. Vì vậy, khi một bên trong tố tụng hình sự kháng án quyết định của tòa cấp dưới, thì toà cấp dưới mất thẩm quyền đối với vụ án cho đến khi kháng án được giải quyết.
Theo biện hộ, Hiến pháp cấm truy tố một cựu tổng thống vì bất cứ “hành vi chính thức” nào được thực hiện trong nhiệm kỳ. Gợi ý này thật đáng kinh ngạc, và toán luật sư của ông Trump không tìm cách che giấu chúng. Luật sư biện hộ khi tranh cãi trước Toà Phúc thẩm D.C tuyên bố, thân chủ không thể bị truy tố ngay cả khi ông ra lệnh cho “Đội SEAL 6 ám sát một đối thủ chính trị,” trừ khi bị Thượng viện luận tội và kết án. Thật khó để tưởng tượng Tối cao Pháp viện sẽ chấp nhận lập luận này, vốn đã bị hai tòa án khác bác bỏ.
Với phán quyết của Tối cao Pháp viện thứ Tư, cựu Tổng thống tận dụng lập luận pháp lý lố bịch này để hoãn phiên tòa hình sự trong ít nhất 4 tháng, thậm chí có thể sẽ kéo dài lâu hơn vì Toà Tối cao sẽ cần thời gian đưa ra quyết định cuối cùng.
Luật sư biện hộ ông Donald Trump vào ngày 12 tháng 2 yêu cầu Tối cao Pháp viện tạm ngưng phán quyết của Toà Phúc thẩm D.C, trong đó bác bỏ tuyên bố miễn tố tổng thống trong thời gian thủ tục kháng án diễn ra ở Toà Tối cao. “Nếu không được miễn tố hình sự, nhiệm kỳ tổng thống như chúng ta biết sẽ ngừng tồn tại,” biện hộ ghi trong đơn yêu cầu ngưng phán quyết của toà cấp dưới.
Hội đồng Phúc thẩm Tòa Phúc thẩm liên bang ở Washington, D.C. trước đó hoàn toàn phản đối lập luận của cựu Tổng thống rằng, ông không thể bị truy tố bất hành động nào được thực hiện trong nhiệm kỳ tổng thống. Phán quyết này sẽ chấm dứt nỗ lực của cựu Tổng thống nhằm hủy cáo trạng của Công tố viên Đặc biệt Jack Smith, và bắt đầu nối lại các thủ tục tiền thẩm tại toà liên bang D.C.
Trong thỉnh nguyện đệ lên Toà Tối cao, luật sư biện hộ cho rằng, Tối cao Pháp viện nên “một lần nữa ngăn chặn việc không tuân theo thủ tục phúc thẩm thông thường chưa từng có tiền lệ và không thể chấp nhận được, và cho phép tuyên bố miễn tố của Tổng thống Trump được quyết định trong tiến trình xét xử thông thường.”
Các luật sư của Trump cũng tuyên bố, việc buộc thân chủ phải hầu tòa trong mùa bầu cử, khiến ông không tham gia chiến dịch tranh cử, đe dọa quyền Tu chính Án thứ Nhất của ông và và của cử tri – “những người sẽ nghe và cân nhắc bài phát biểu tranh cử của Tổng thống Trump khi họ cân nhắc bỏ lá phiếu của mình.”
Tuy nhiên, Công tố viên Đặc biệt Jack Smith hối thúc Tối cao Pháp viện giữ nguyên phán quyết bác bỏ tuyên bố miễn tố từ tòa Phúc thẩm liên bang, và cho phép phiên tòa xử những cáo buộc can thiệp bầu cử được nhanh chóng bắt đầu. “Những tội danh bị cáo buộc tấn công vào trung tâm nền dân chủ của chúng ta,” Smith ghi trong thỉnh nguyện “Kế hoạch phạm tội hình sự của một tổng thống nhằm đảo ngược một cuộc bầu cử và cản trở chuyển giao quyền lực ôn hoà cho người kế nhiệm sẽ là nơi cuối cùng công nhận hình thức miễn tố liên bang tuyệt đối,” Công tố viên Đặc biệt nói thêm.
Văn phòng Công tố viên Đặc biệt cho rằng, bị cáo không thể đáp ứng tiêu chuẩn cần thiết để ngăn chặn phán quyết của toà cấp dưới. “Trì hoãn giải quyết những cáo buộc này có nguy cơ làm nản lòng mối quan tâm của công chúng đối với một phán quyết nhanh chóng và công bằng,” Smith ghi.
Smith yêu cầu, nếu Tối cao Pháp viện cho phép hoãn để cân nhắc kháng án miễn tố thì nên giải quyết vấn đề ngay bây giờ, nhanh chóng phán xét, và tổ chức tranh cãi pháp lý vào tháng 3. Tuy nhiên, thời gian biểu này đã không được chấp thuận.
Trước đó, Thẩm phán toà xét xử liên bang Tanya Chutkan phản đối tuyên bố sâu rộng Trump rằng ông có quyền được “miễn tố tuyệt đối” cáo trạng can thiệp bầu cử vì những hành động bị cáo buộc xảy ra trong nhiệm kỳ. Thẩm phán lên án nỗ lực “chiếm đoạt quyền lực của chính phủ,” và tuyên bố, không có điều gì trong Hiến pháp hoặc lịch sử Hoa Kỳ ủng hộ ý kiến cho rằng, một cựu tổng thống không bị luật hình sự liên bang ràng buộc. Tuy nhiên, toà đồng ý với thỉnh nguyện của ông Trump, tạm ngưng toàn bộ thủ tục tố tụng khi kháng án diễn ra.
Công tố viên Đặc biệt Jack Smith truy tố ông Trump truy tố 4 tội danh liên quan nỗ lực bám víu quyền lực dẫn đến bạo động Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021, bao gồm: Âm mưu lường gạt nước Mỹ; Âm mưu cản trở thủ tục chính thức; Cản trở và tìm cách cản trở thủ tục chính thức; Tước quyền bầu cử của cử tri.
Cựu Tổng thống Trump vào thứ Tư cảm ơn Tối cao Pháp viện. “Các học giả pháp lý vô cùng biết ơn về quyết định của Tối cao Pháp viện hôm nay khi đồng ý thụ lý vấn đề miễn tố tổng thống. Nếu không có quyền miễn tố, Tổng thống sẽ không thể hoạt động bình thường hoặc đưa ra quyết định vì lợi ích tốt nhất của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ”, ông Trump viết trên Truth Social.
Hương Giang (Tổng hợp)