(CaliToday) – Ít có viên chức cao cấp nào dành nhiều thời gian ở Toà Bạch Ốc với ông Donald J. Trump hơn Tướng Thuỷ quân Lục chiến hồi hưu John F. Kelly – Đổng lý lâu năm nhất của cựu Tổng thống.
Khi Ngày bầu cử đang đến gần, và vô cùng lo lắng về những ý kiến gần đây của Trump về việc sử dụng quân đội để đàn áp đối thủ chính trị trong nước, Kelly đồng ý tham gia ba cuộc phỏng vấn được ghi âm và được The New York Times đăng vào thứ Ba, trong đó ông đưa ra một số ý kiến sâu rộng nhất từ trước đến nay về thể lực và tính cách của chủ cũ.
Ông Kelly là Bộ trưởng Nội an dưới thời Trump trước khi chuyển đến Toà Bạch Ốc vào tháng 7 năm 2017. Ông thực hiện chương trình nghị sự của ông Trump trong gần một năm rưỡi, và đó là giai đoạn hỗn loạn mà Kelly phải chịu sự chỉ trích nội bộ về hiệu quả công việc và ngày càng trở nên chán nản và bất mãn trước hành vi của ông chủ, mà đôi khi theo ông, không phù hợp và không hiểu biết về Hiến pháp.
Trong các cuộc phỏng vấn, Kelly nói rõ những lo ngại trước đây, và nhấn mạnh, theo quan điểm của ông, cử tri nên cân nhắc đến thể lực và nhân cách khi lựa chọn tổng thống, thậm chí còn cân nhắc hơn cả quan điểm chính sách của ứng cử viên.
“Trong nhiều trường hợp, tôi đồng ý với một số chính sách của ông ấy,” Kelly nói. Ông cũng nhắc lại, là một cựu sĩ quan quân đội, ông không công khai ủng hộ bất kỳ ứng cử viên nào. “Nhưng một lần nữa, việc bầu nhầm người vào chức vụ cao là một điều rất nguy hiểm.”
Cựu Đổng lý cho biết, theo quan điểm của ông, Trump đáp ứng được định nghĩa về kẻ phát xít, sẽ cai trị như một nhà độc tài nếu được phép, và không hiểu biết về Hiến pháp hoặc khái niệm thượng tôn luật pháp.
Kelly xác nhận những tường trình trước đây về việc Trump đã đưa ra những tuyên bố ngưỡng mộ Hitler, bày tỏ khinh thường đối với thương phế binh, và gọi những tử sĩ của Hoa Kỳ là “kẻ thua cuộc” và “ngu ngốc.”
Phát ngôn nhân chiến dịch tranh cử của ông Trump, Steven Cheung, gởi ra tuyên bố chỉ trích Kelly, gọi những câu chuyện của ông về thời gian ở Toà Bạch Ốc “bịa đặt,” và rằng Kelly “tự biến mình thành trò hề.”
Kelly cho biết, Trump đáp ứng đúng định nghĩa một “kẻ phát xít”
Để trả lời câu hỏi về việc liệu có nghĩ ông Trump là một kẻ phát xít hay không, Kelly trước hết đọc định nghĩa về chủ nghĩa phát xít mà ông tìm thấy trên mạng, “Vâng, hãy xem định nghĩa về chủ nghĩa phát xít: Đó là một hệ tư tưởng chính trị và phong trào cực hữu, độc đoán, cực đoan dân tộc chủ nghĩa, đặc trưng bởi một nhà lãnh đạo độc tài, chế độ chuyên quyền tập trung, chủ nghĩa quân phiệt, đàn áp bằng vũ lực đối lập, niềm tin vào một hệ thống phân cấp xã hội tự nhiên.”
Tướng hồi hưu cho biết, định nghĩa đó nói chính xác về ông Trump. “Vì vậy, chắc chắn, theo kinh nghiệm của tôi, đó là những điều mà ông ấy nghĩ sẽ hiệu quả hơn khi quản trị nước Mỹ.” Kelly nói.
“Chắc chắn cựu tổng thống thuộc phe cực hữu, ông ấy chắc chắn là một người theo chủ nghĩa độc tài, ngưỡng mộ những nhà độc tài, ông ấy đã nói như vậy. Vì vậy, ông ấy chắc chắn lọt vào định nghĩa chung của chủ nghĩa phát xít, chắc chắn rồi,” Kelly nói thêm.
Kelly cho biết Trump khó chịu trước những hạn chế quyền lực
“Ông ấy chắc chắn thích cách quản trị độc tài đối với chính phủ,” Kelly nói. Trump “không bao giờ chấp nhận sự thật rằng ông ấy không phải là người đàn ông quyền lực nhất thế giới, và theo tôi, quyền lực có nghĩa là khả năng làm bất cứ điều gì ông ấy muốn, bất cứ lúc nào ông ấy muốn.” “Tôi nghĩ ông ấy muốn giống như ông ấy đang kinh doanh, có thể bảo mọi người làm mọi việc và họ sẽ làm, và không thực sự bận tâm quá nhiều đến hợp pháp hay không,” ông nói.
Kelly lo lắng trước những ý kiến của Trump về việc sử dụng quân đội đàn áp những người đối lập trong nước.
Khi rời Toà Bạch Ốc vào năm 2019, Kelly quyết định sẽ chỉ lên tiếng nếu Trump nói điều gì đó mà ông thấy thực sự đáng lo ngại hoặc liên quan đến ông mà hoàn toàn sai sự thật.
Kelly cho hay, những ý kiến gần đây của ông Trump về việc sử dụng quân đội chống lại “kẻ thù nội gián” nguy hiểm đến mức ông cảm thấy cần phải lên tiếng. “Tôi nghĩ vấn đề sử dụng quân đội để đàn áp công dân Mỹ là một trong những điều tôi cho rất, quá tệ — thậm chí nói ra vì mục đích chính trị để đắc cử — tôi nghĩ đó là một điều rất, quá tệ, chứ đừng nói đến việc thực sự làm điều đó,” cựu Trung Tướng nói.
Kelly cho biết ông Trump ngay từ năm đầu nhiệm kỳ đã nhiều lần được nhắc nhở lý do tại sao không nên sử dụng quân đội chống người Mỹ, và giới hạn thẩm quyền của ông trong việc này. Tuy nhiên, Trump trong thời gian nhiệm kỳ, ông vẫn tiếp tục thúc đẩy vấn đề này, thậm chí tuyên bố ông ta có thẩm quyền thực hiện những hành động như vậy.
“Ban đầu, cuộc trò chuyện sẽ là: Thưa Tổng thống, điều đó nằm ngoài thẩm quyền của ông, hoặc ông biết đó là việc sử dụng thường xuyên, ông thực sự không muốn làm điều đó bên trong Hoa Kỳ,” ông nói. “Nhưng bây giờ khi ông ấy nói về điều đó như ‘Tôi sẽ làm điều đó’, một lần nữa, điều đó thật đáng lo ngại.”
Kelly tin Trump là người duy nhất không hiểu biết về lịch sử và Hiến pháp.
Cựu Đổng lý cho biết, Trump thiếu hiểu biết căn bản về các giá trị cơ bản của người Mỹ, và ý nghĩa của nhiệm kỳ tổng thống.
“Ông ta chắc chắn là vị tổng thống duy nhất gần như phủ nhận về những gì của nước Mỹ, và những gì làm nên nước Mỹ, xét về Hiến pháp, xét về các giá trị, cách chúng ta nhìn nhận mọi thứ, bao gồm cả gia đình và chính phủ, ông ta chắc chắn là vị tổng thống duy nhất mà tôi biết, chắc chắn là trong cuộc đời tôi, như vậy,” ông Kelly cho biết.
“Ông ta chỉ không hiểu các giá trị — ông ta giả bộ, ông ta nói ông ta hiểu biết nhiều về nước Mỹ hơn bất cứ ai, nhưng trên thực tế ông ta không hiểu.”
Trump muốn lòng trung thành cá nhân lớn hơn lòng trung thành Hiến pháp.
Trong những ngày đầu làm Đổng lý cho Trump vào mùa hè năm 2017, Kelly đã phải giải thích với tổng thống rằng, các viên chức chính phủ cao cấp như ông đã tuyên thệ trước Hiến pháp, và sẽ đặt lời tuyên thệ đó lên trên lòng trung thành cá nhân.
Kelly cho biết, Trump đã gây áp lực với ông về cam kết đó, và dường như không đánh giá cao việc các phụ tá cao cấp phải đặt lời cam kết của họ đối với Hiến pháp, và tiếp đó là thượng tôn luật pháp, lên trên hết.
Ông ấy và tôi đã nói về điều đó, đó là một khái niệm mới đối với ông ấy, đó là cách diễn đạt tốt nhất, và tôi không nghĩ ông ấy từng hoàn toàn chấp nhận điều đó.”
Kelly cho biết, lòng trung thành cá nhân “gần như là tất cả đối với” Trump.
Ngay cả khi ai đó trong vòng thân cận của Trump đánh mất lòng trung thành đó, thì người đó sẽ không còn được ông ta ủng hộ và “thời gian của người đó không còn nhiều nữa.”
Trump đã sai lầm khi tin rằng những vị tướng cao cấp hồi hưu, và mặc quân phục mà ông đưa vào làm việc cho mình sẽ trung thành với ông trên hết.
“Chắc chắn, một điều ngạc nhiên lớn đối với ông ấy, một lần nữa, là nếu mọi người nhớ lại thời gian đầu của chính quyền, ông ta sẽ nói về ‘các vị tướng của mình’,” Kelly nói. “Tôi không biết tại sao ông ta lại nghĩ như vậy, nhưng sau đó, một điều ngạc nhiên rất lớn đối với ông ta là chúng tôi, những người trong chúng tôi là cựu tướng lĩnh và chắc chắn là những người vẫn đang tại ngũ, rằng cam kết và trung thành đối với Hiến pháp là điều không nghi ngờ, không bàn cãi.”
“Thật bất ngờ với ông ta khi các vị tướng không trung thành với ông chủ, trong trường hợp này là ông ấy,” Kelly nói thêm.
Trump nói với Kellly rằng “Hitler đã làm một số điều tốt”
Kelly xác nhận tin tức trước đây rằng, có hơn một lần Trump nói những điều tích cực về Hitler.
Ông ấy nhiều lần cho rằng, ‘’Ông biết đấy, Hitler cũng đã làm một số điều tốt.”
Cũng theo Kelly, Trump không đánh giá cao lịch sử. “Tôi nghĩ ông ấy thiếu điều đó,” cựu Đổng lý nói. Kelly tìm cách giải thích với Trump tại sao những ý kiến đó về Hitler lại có vấn đề.
“Trước hết, ông không bao giờ nên nói như vậy,” Kelly đã nói với ông Trump. “Nhưng nếu ông biết Hitler là người như thế nào từ đầu đến cuối, thì mọi việc ông ta làm đều nhằm ủng hộ cuộc sống phân biệt chủng tộc, phát xít của ông ta, ông biết đấy, triết lý, vì vậy không có điều gì ông ta làm, hoặc ông có thể tranh cãi, là tốt — chắc chắn là không được làm vì lý do chính đáng.”
Họ thường kết thúc trao đổi như vậy, nhưng thỉnh thoảng Trump lại lôi chuyện này ra.
Kelly cho biết, Trump coi thường quân nhân thương vong trên chiến trường
Trả lời câu hỏi về những câu chuyện trước đây về việc ông Trump xem thường thương phế binh, Kelly cho biết, Trump không muốn xuất hiện trước công chúng cùng những cựu chiến binh này. “Chắc chắn ông ta không muốn xuất hiện cùng những thương phế binh cụt chân cụt tay – những người mất phần thân thể để bảo vệ quốc gia, chiến đấu vì đồng bào Mỹ, trong đó có cả ông ta, để bảo vệ họ, nhưng không muốn xuất hiện cùng họ. Đó là một góc nhìn lý thú đối với vị Tổng tư lệnh,” Kelly kể. “Ông ấy nói: ‘Nhìn này, trông tôi chẳng ổn chút nào.'”
Kelly xác nhận, Trump gọi thương phế binh hay liệt sĩ là “những kẻ thua cuộc và ngu ngốc”
Xác nhận một tuyên bố được ông chia sẻ với CNN vào năm ngoái, Kelly cho biết, nhiều lần Trump nói với ông rằng, những người lính Mỹ bị thương, bị bắt, hoặc tử trận trên chiến trường là “những kẻ thua cuộc và ngu ngốc.”
“Lần ở Paris không phải là lần duy nhất ông ta nói như vậy,” Kelly nói, ám chỉ đến những tin tức việc Trump không muốn đến thăm nghĩa trang nơi chôn cất những quân nhân Mỹ tử trận trong Thế chiến thứ nhất. “Bất cứ khi nào tên của John McCain được nhắc đến, ông ta lại càu nhàu về việc cố Thượng nghị sĩ là kẻ thua cuộc, và tất cả những người đó đều ngu ngốc, và tại sao mọi người lại nghĩ rằng những người hy sinh là anh hùng? Và ông ta càu nhàu như vậy.”
“Với tôi, tôi không bao giờ hiểu được tại sao ông ta lại như vậy — ông ta có thể là công dân Mỹ duy nhất cảm thấy như vậy về những người đã hy sinh tính mạng, phục vụ quốc gia của họ,” Kelly bày tỏ.
Ngoài ra, Trump thường đặt câu hỏi về quyết định hy sinh vì đất nước của người Mỹ.
Tại Nghĩa trang Quốc gia Arlington vào Ngày Tưởng niệm năm 2017, khi đến viếng thăm khu vực chôn cất những quân nhân mới hy sinh, trong đó có con trai của ông Kelly là Robert Kelly – quân nhân Thuỷ quân Lục chiến hy sinh năm 2010 trên chiến trường Afghanistan.
Theo Kelly kể lại, Trump lúc đó hỏi những người đã hy sinh tính mạng của mình để được gì. “Và tôi nghĩ, ông ta đang hỏi một trong những câu hỏi tu từ,” Kelly nói. “Tôi không nhận ra ông ấy nghiêm túc – ông ấy chỉ không hiểu mục đích của câu hỏi. Khi tìm hiểu thêm về ông ấy, một lần nữa, sự quên mình là điều ông ta không bao giờ hiểu. Họ được gì chứ?!”
Kelly không nói điều gì tốt đẹp về Trump
Khi được hỏi liệu Trump có bất kỳ sự đồng cảm nào không, Kelly đáp,
“Không!”
Hương Giang