(CaliToday) — Tổng thống Joe Biden vào thứ Hai thông báo sẽ giảm án cho 37 trong số 40 tử tù liên bang xuống án chung thân, chỉ vài tuần trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump – người ủng hộ mạnh mẽ án tử hình – nhậm chức.
Quyết định này sẽ cứu mạng những kẻ phạm tội sát nhân, trong đó có cả giết cảnh sát, sĩ quan quân đội, những người trên đất liên bang và những người liên quan đến các vụ buôn bán ma tuý hay cướp nhà băng gây chết người, cũng như sát hại quản giáo hay tù nhân tại các nhà tù liên bang.
Quyết định này cũng có nghĩa, 3 tử tù liên bang còn lại tiếp tục đối mặt với hành quyết, gồm tên Dylann Roof vào năm 2015 ra tay tàn sát 9 người Mỹ gốc Phi đi lễ nhà thờ Mother Emanuel AME ở Charleston, South Carolina, trong một vụ kỳ thị, tên Dzhokhar Tsarnaev đánh bom Boston Marathon vào năm 2013, và tên Robert Bowers đã bắn chết 11 giáo dân tại nhà thờ Do Thái Tree of life Pittsburgh vào năm 2018 trong vụ tấn công bài Do Thái chết người nhất trong lịch sử Mỹ.
“Tôi đã cống hiến sự nghiệp của mình giảm tội phạm bạo lực, và bảo đảm một hệ thống tư pháp công bằng và hiệu quả,” Biden ghi trong tuyên bố. “Hôm nay, tôi sẽ giảm án cho 37 trong số 40 người đang chờ thụ án tử hình liên bang xuống án chung thân không được ân xá. Những giảm án này phù hợp với lệnh đình hoãn thi hành án tử hình liên bang được chính quyền tôi ban hành, đối với những vụ ngoài khủng bố và giết người hàng loạt mang động cơ thù hận.”
Phản ứng trước hành động khoan hồng của Tổng thống sắp mãn nhiệm rất mạnh mẽ, đặc biệt những nạn nhân của tên Roof.
Chính phủ Biden vào năm 2021 thông báo lệnh đình hoãn án tử hình liên bang trong nhiệm kỳ của ông để nghiên cứu một loạt các quy định liên quan. Nhưng Tổng thống trước đây thực sự có hứa sẽ đi xa hơn, cam kết chấm dứt các vụ hành quyết liên bang, ngoại trừ các vụ khủng bố, sát nhân hàng loạt hay sát nhân vì thù hận.
Biden trong thời gian vận động tranh cử 2020 tuyên bố sẽ “tìm cách thông qua luật xóa bỏ án tử hình liên bang và khích lệ các tiểu bang theo chính quyền liên bang.”
Ngôn ngữ tương tự không xuất hiện trên trang web tái tranh cử của Biden trước khi ông rời khỏi cuộc đua tổng thống vào tháng 7.
“Chắc chắn, tôi lên án những kẻ sát nhân này, thương tiếc các nạn nhân của những hành động đê hèn của bọn chúng, và đau buồn cho tất cả các gia đình phải hứng mất mát không thể tưởng tượng và không thể khắc phục được,” Biden ghi trong tuyên bố. “Nhưng với lương tâm và kinh nghiệm một luật sư công, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện, Phó tổng thống và hiện là Tổng thống, tôi tin chắc hơn bao giờ hết rằng chúng ta phải chấm dứt án tử hình liên bang.”
“Theo lương tâm, tôi không thể đứng nhìn và để một chính quyền mới quay trở lại các vụ tử hình mà tôi đã tạm ngưng,” Tổng thống sắp mãn nhiệm chọc ngoáy người kế nhiệm.
Chuẩn bị nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, Trump nhiều nhắc đến việc mở rộng án tử hình. Trong bài phát biểu công bố chiến dịch tranh cử năm 2024, Tổng thống đắc cử kêu gọi án tử hình đối với những kẻ buôn bán ma tuý vì hành động tàn ác của bọn chúng. Trump sau đó hứa sẽ tử hình những kẻ buôn người và ma tuý, và thậm chí còn ca ngợi hình phạt tàn khốc của Trung Quốc đối với tội phạm ma túy.
Trump trong nhiệm kỳ đầu cũng ủng hộ án tử hình đối với tội phạm buôn bán ma túy, với 13 vụ tử hình – nhiều hơn bất cứ nhiệm kỳ tổng thống nào trong lịch sử hiện đại, và một số vụ diễn ra nhanh chóng đủ để góp phần vào lây lan vi-rút corona tại nhà tu liên bang ở Indiana.
Đó là những vụ tử hình liên bang đầu tiên kể từ năm 2023. 3 vụ cuối cùng diễn ra sau ngày bầu cử vào tháng 11 năm 2020, trước khi Trump rời nhiệm kỳ 2 tháng. Đây là lần đầu tiên kể từ Grover Cleveland vào năm 1889, tử tù liên bang bị một tổng thống mãn nhiệm xử tử.
Biden gần đây đối mặt với áp lực từ các tổ chức vận động hối thúc ông hành động để gây khó khăn hơn cho Trump tăng án tử hình đối với tù nhân liên bang. Thông báo được đưa ra chưa đầy 2 tuần sau khi Tổng thống giảm án cho khoảng 1.500 người và ân xá cho 39 người.
Thông báo này cũng diễn ra sau khi Biden ân xá cho con trai Hunter Biden những tội danh liên quan đến súng và thuế sau một thời gian dài tuyên bố sẽ không ân xá. Lệnh ân xá con trai Tổng thống đặt ra câu hỏi về việc liệu ông có ân xá toàn diện trước cho một loạt những người được xem là kẻ thù của Donald Trump – những người có thể trở thành “mục tiêu trả đũa” sau khi Tổng thống đắc cử nhậm chức. Các viên chức Toà Bạch Ốc không tin những người này thực sự phạm tội, nhưng họ ngày càng lo ngại những chọn lựa của Trump vào các vị trí hàng đầu của Bộ Tư pháp cho thấy ông ta sẽ thực hiện lời thề trả thù. Ngay cả một cuộc điều tra không dẫn đến truy tố cũng có thể kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm, khiến họ phải trả hàng trăm ngày Mỹ kim lệ phí pháp lý, và làm tê liệt triển vọng nghề nghiệp của họ.
Tuy nhiên, các viên chức Toà Bạch Ốc đang cân nhắc cẩn trọng vấn đề này, đặc biệt việc ân xá trước và toàn diện cho những người không phạm tội, vì điều đó có thể gợi ý những người đó có thể đã làm gì sai trái, và chỉ thu hút chỉ trích từ Trump, ngoài ra những người được ân xá trước có thể từ chối.
Những suy đoán về giảm án tử hình liên bang rộ lên vào tuần trước sau khi Toà Bạch Ốc thông báo Tổng thống mãn nhiệm sẽ thăm Ý trong chuyến công du nước ngoài cuối cùng vào tháng tới. Là người Công giáo ngoan đạo, Biden sẽ gặp Đức Giáo hoàng Francis, người vốn gần đây kêu gọi cầu nguyện cho các tử tù ở Hoa Kỳ với hy vọng bản án của họ sẽ được giảm.
Hương Giang