Tòa án Tối cao đã khiến phiên tòa xét xử Trump vào ngày 6 tháng 1 trở nên khó khăn hơn – nhưng không phải là không thể.
Tòa án Tối cao đã đồng ý nghe kháng cáo của Donald Trump rằng ông ta được miễn truy tố vì cố gắng lật ngược cuộc bầu cử năm 2020. Nhưng hậu quả có thể không rõ ràng như người ta tưởng.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Gần như ngay lập tức sau lệnh của tòa án, một sự đồng thuận dường như đã hình thành trong giới chuyên gia chuyên về bầu cử và hiến pháp: rằng giờ đây phiên tòa xét xử Trump ở Washington sẽ không thể diễn ra trước cuộc bầu cử. Đây là thực tế – có lẽ còn mơ hồ và lộn xộn, nhưng dù sao cũng khá đúng: Phiên tòa xét xử Trump ở Washington vẫn có thể bắt đầu trước tháng 11 dựa trên thời gian có sẵn trên lịch. Phiên tòa xét xử Trump cũng sẽ bắt đầu trước tháng 11 do công chúng rất quan tâm.
Liệu nó có bắt đầu trước tháng 11 hay không sẽ tùy thuộc vào Tòa án Tối cao và Thẩm phán Liên bang Tanya Chutkan – người có thể sớm phải đối mặt với một trong những câu hỏi pháp lý đầy thách thức và gây tranh cãi về mặt chính trị nhất trong lịch sử Hoa Kỳ do kết quả của sự kết hợp về những sự kiện không liên quan gì đến bà.
Nói một cách đơn giản, liệu thẩm phán Chutkan có thực sự buộc một ứng cử viên tổng thống phải ngồi hầu tòa trong những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử hay không?
Chúng ta hãy bắt đầu với sự hiểu biết thông thường và sự lo lắng của những người phản đối Trump trước lệnh của Tòa án Tối cao.
Lịch trình mà tòa án đặt ra cho kháng cáo của Trump về câu hỏi miễn trừ – với cuộc tranh luận miệng dự kiến vào cuối tháng 4 – có thể dẫn đến phán quyết có thể xảy ra vào tháng 6. Điều đó sẽ để lại tương đối ít thời gian cho một phiên tòa trước cuộc bầu cử tháng 11, đặc biệt là trong bối cảnh chiến dịch tranh cử tổng thống song song vào năm 2024. Thật vậy, các thẩm phán bảo thủ được cho là đang tham gia vào hình thức can thiệp bầu cử của riêng họ bằng cách có khả năng thực hiện chậm một thủ tục pháp lý tương đối đơn giản theo cách cuối cùng có thể ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống năm nay.
Và vẫn có nhiều cách mà Tòa án Tối cao có thể trì hoãn quá trình tố tụng lâu hơn nữa. Mặc dù có thể bị cho là quá đáng nếu các thẩm phán bảo thủ tán thành lập luận vô lý của Trump về quyền miễn trừ , nhưng họ có thể gửi vụ việc trở lại thẩm phán Chutkan kèm theo hướng dẫn tiến hành một số phân tích sâu hơn về các cáo buộc chống lại Trump để xác định xem liệu một số cáo buộc trong số đó có hợp lý hay không được bảo vệ bởi một số hành động miễn trừ tổng thống xảy ra khi còn đương chức.
Tuy nhiên, hãy giả sử rằng nếu các thẩm phán trong Tòa án Tối cao đưa ra phán quyết vào tháng 6 bác bỏ nỗ lực quyền miễn trừ của Trump thì tình hình lúc đó sẽ trở nên căng thẳng hơn nhiều và thẩm phán Chutkan sẽ phải đưa ra một số lựa chọn khó khăn chưa từng có tiền lệ.
Thẩm phán Chutkan cho biết lịch trình chính trị của Trump sẽ không ảnh hưởng đến quyết định của bà. Đó là một quan điểm đúng đắn cả về tổng thể lẫn cụ thể đối với Trump, vì toàn bộ chiến dịch tranh cử của ông ta ở một mức độ nào đó là nỗ lực nhằm tránh phải đối mặt với bồi thẩm đoàn trong vụ án này và không phải gánh chịu hậu quả của một bản án có thể xảy ra.
Thẩm phán Chutkan nhận biết rằng công chúng rất quan tâm đến một phiên tòa nhanh chóng, và thực tế, đạo luật liên bang yêu cầu các thẩm phán liên bang ấn định ngày xét xử sao cho “lợi ích tốt nhất của công chúng”. Đây là trường hợp cực kỳ hiếm hoi mà chúng ta không cần phải suy đoán về vấn đề này. Qua nhiều kết quả của những cuộc thăm dò, cho thấy có khá nhiều người Mỹ muốn biết phán quyết về vụ việc trước cuộc bầu cử. Cử tri Mỹ muốn có thông tin cho lá phiếu của họ cho chức vụ cao nhất đất nước và họ xứng đáng có được thông tin đó.
Thẩm phán Chutkan cho biết bà sẽ cho Trump vài tháng để chuẩn bị xét xử, vì vậy nếu vụ việc được Tòa án tối cao trả lại cho bà vào tháng 6, bà có thể xem xét khả năng một phiên tòa bắt đầu vào tháng 9 hoặc muộn hơn.
Đầu tiên, có một lập luận cho rằng một phiên tòa xét xử trước tháng 11 bằng cách nào đó sẽ vi phạm các chính sách chính thức và không chính thức của Bộ Tư pháp, cho thấy rằng việc các công tố viên yêu cầu xét xử hình sự ngay trước cuộc bầu cử là không phù hợp nếu bị cáo có mặt trong phiên tòa. Điều này đơn giản là không đúng vì các chính sách này chỉ nhằm bảo vệ bị cáo khỏi các bước điều tra và trước xét xử quan trọng có thể được công khai và ảnh hưởng đến cử tri trước cuộc bầu cử nhưng chúng không áp dụng cho một phiên tòa đầy đủ trước cuộc bầu cử, cũng như không cấu thành một loại ràng buộc nào đó đối với nghĩa vụ của Bộ Tư pháp đối với công chúng Mỹ trong việc thực thi luật hình sự liên bang.
Đặc biệt, không có gì ngăn cản Bộ Tư pháp yêu cầu xét xử một vụ án đã được buộc tội trước cuộc bầu cử.
Trên thực tế, chính Bộ Tư pháp đã xác nhận cách giải thích này về các chính sách liên quan tại tòa vào thứ Sáu trong phiên điều trần về vụ án tài liệu mật của Trump ở Florida, nơi lịch trình xét xử cũng đang được đề cập. Nhóm của Jack Smith nói với thẩm phán chủ tọa phiên tòa Aileen Cannon rằng không có chính sách nào của DOJ ngăn cản các vụ án đã bị buộc tội được đưa ra xét xử trước cuộc bầu cử, ngay cả khi bị cáo có tên trong lá phiếu.
Điều quan trọng là bất kỳ hướng dẫn nào có thể áp dụng cho các công tố viên của Bộ Tư pháp đều không ràng buộc đến thẩm phán Chutkan. Với tư cách là chủ tọa phiên tòa, bà ấy có thể lên lịch xét xử ngay cả khi có sự phản đối của Bộ Tư pháp nếu bà ấy muốn.
Vấn đề thứ hai liên quan đến lịch trình chính trị. Trump gần như chắc chắn sẽ tuyên bố rằng sẽ không công bằng nếu buộc ông ta phải hầu tòa ở Washington thay vì phải ra ngoài vận động tranh cử trong giai đoạn cuối cùng của chiến dịch tổng tuyển cử.
Không có nghi ngờ gì rằng sẽ có sự phản đối kịch liệt từ những người ủng hộ Trump trong kịch bản này, nhưng không có lý do chính đáng nào để họ có thể thực hiện quyền phủ quyết đối với quá trình này.
Điều quan trọng là thẩm phán Chutkan cũng có một số lựa chọn mà bà có thể làm để giảm thiểu mọi tác động phụ đến khả năng vận động tranh cử của Trump. Ví dụ, bà ấy chỉ có thể tổ chức phiên tòa ba hoặc bốn ngày một tuần, để Trump có thời gian còn lại trong tuần để đi vận động tranh cử. Hoặc bà ấy có thể tổ chức phiên tòa xen kẽ giữa các tuần hoặc cũng có thể xét xử mỗi ngày nhưng chỉ là nửa ngày, và nửa ngày còn lại để Trump có thời gian đến các tiểu bang gần hơn. Nhưng một điều thú vị là Trump vẫn có thể không cần phải đi đâu mà chỉ cần vận động tranh cử qua video trực tuyến ngay tại Mar-a-Lago hay một hội trương nào đó gần tòa án, vì trước đây, ông Biden đã từng vận động tranh cử qua video trực tuyến từ tầng hầm nhà của ông ấy ở Delaware, không dám đi đâu vì sợ dính Covid trong khi mọi quyền hành từ NSA, FBI, CIA, cảnh sát, Vệ binh Quốc gia, quân đội đều nằm trong tay Trump nhưng ông Biden vẫn thắng.
Phiên tòa cũng không nhất thiết phải kết thúc trước tháng 11, thẩm phán Chutkan có thể bắt đầu quá trình tố tụng một cách hợp lý và kéo dài qua Ngày bầu cử nếu cần thiết. Tất nhiên, nếu Trump đánh bại Biden, việc tiếp tục xét xử trong giai đoạn chuyển tiếp sau bầu cử sẽ không còn hiệu lực. Nhưng một kịch bản như thế này vẫn sẽ cho phép các thủ tục tố tụng tiếp tục tiến triển trước cuộc bầu cử và cho công chúng biết những thông tin mà phần lớn người Mỹ nói rằng họ muốn biết trước khi bỏ phiếu.
Bộ Tư pháp cũng có những lựa chọn có thể ảnh hưởng đến tiến trình này. Jack Smith và các công tố viên của ông cho biết họ dự kiến vụ án của họ sẽ kéo dài từ 4 đến 6 tuần hoặc có thể ngắn hơn. Đây sẽ là một quyết định rất quan trọng – các công tố viên không thích mạo hiểm hoặc giữ lại bằng chứng, và vụ án này mang tính rủi ro cao – nhưng đó sẽ là điều thông minh nên làm vào thời điểm này vì sự cần thiết tuyệt đối cho vụ án của họ.
Lời kết:
Tất cả những gì tôi chia sẻ quan điểm rằng việc tổ chức phiên tòa này trước tháng 11 đã trở nên khó khăn hơn về mặt lý thuyết sau sự can thiệp trơ trẽn của các thẩm phán bảo thủ trong Tòa án Tối cao. Thẩm phán Chutkan cần phải có sự dũng cảm đáng kể, vì bà sẽ là người thu hút sự chú ý, tranh cãi và phản ứng dữ dội của công chúng. Thẩm phán Chutkan cũng có thể phải đối mặt với phản ứng dữ dội từ phe đối lập chính trị chống Trump nếu bà ấy hoãn phiên tòa cho đến sau cuộc bầu cử. Vì điều này cũng đồng nghĩa là một sự đầu hàng trước khi ra trận để tìm lấy an toàn và sự sống.
Tuy nhiên, nếu vụ án hình sự của Trump được Tòa án tối cao trả lại cho thẩm phán Chutkan vào mùa hè này, thì bà ấy nên cố gắng hết sức để đưa vụ án vào lịch xét xử nhanh nhất và hợp lý nhất dù biết rằng phán quyết của bà có thể bị các thẩm phán bảo thủ trong Tòa án Tối cao bác bỏ chỉ trong vòng vài ngày khi Trump kháng cáo.
Luật pháp, dư luận và lẽ phải đều đứng về phía thẩm phán Chutkan.
Việt Linh
https://www.reuters.com/investigates/special-report/usa-election-judges-threats/
https://www.france24.com/en/americas/20240228-us-supreme-court-will-rule-on-trump-immunity-claims
https://nypost.com/2024/02/28/us-news/supreme-court-moving-quickly-will-decide-if-trump-can-be-prosecuted-in-election-interference-case/