Một viên chức Mỹ hôm thứ Tư cho biết Tổng thống Joe Biden đang ủng hộ Thủ tướng Hà Lan sắp mãn nhiệm, Mark Rutte trở thành tổng thư ký tiếp theo của NATO. Sự ủng hộ của tổng thống Mỹ giúp dọn đường cho Mark Rutte chắc chắn sẽ đảm nhận công việc này vào cuối năm nay.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Sự ủng hộ của Tổng thống Biden có thể sẽ thu hút thêm nhiều đồng minh ủng hộ đề cử của Mark Rutte, sau nhiều tháng cạnh tranh giữa ông và một số nhà lãnh đạo châu Âu khác để giành được chức vụ này. Viên chức Mỹ được giấu tên để tiết lộ sự ủng hộ của tổng thống về một vấn đề mà ông chưa công khai ủng hộ.
Hôm thứ Tư, đã có 2/3 số nước NATO ủng hộ việc đề cử Mark Rutte đảm nhận vai trò lãnh đạo liên minh quân sự vào cuối năm nay.
Nhiệm kỳ của người đứng đầu NATO hiện tại là ông Jens Stoltenberg, người đã vững vàng lèo lái khối chính trị-quân sự vượt qua thời kỳ hỗn loạn trong nền chính trị xuyên Đại Tây Dương kể từ năm 2014, sẽ kết thúc nhiệm vụ vào tháng 10.
Áp lực đang gia tăng để chấp thuận nỗ lực lãnh đạo của Mark Rutte trước hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 7, sẽ được tổ chức tại Washington để kỷ niệm 75 năm thành lập liên minh.
Thủ tướng Estonia, Kaja Kallas bày tỏ sự quan tâm đến vị trí đứng đầu NATO trong một sự kiện được tổ chức vào tháng 11. Nhưng các quan chức NATO nói rằng bà không nằm trong số đó vì bà chưa tuyên bố ứng cử. Điều tương tự cũng xảy ra với Ngoại trưởng Latvia Krišjānis Kariņš, người đã thực hiện một chuyến tham quan truyền thông nhỏ vào năm ngoái để kiểm tra tình hình trước khi ra tuyên bố ứng cử.
Con đường đến với vai trò tổng thư ký của Mark Rutte khiến ông rơi vào tình thế xung đột với Nga, khi liên minh này tự rèn luyện bản thân để chống lại sự gây hấn của Vladimir Putin hai năm kể từ cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine. Và nếu cựu Tổng thống 45, Donald Trump có được cơ hội thắng cử, nhà lãnh đạo mới của NATO sẽ phải điều chỉnh sự hoài nghi của đảng Cộng hòa đối với NATO và an ninh tập thể.
Mark Rutte sẽ không thảo luận về nỗ lực lãnh đạo liên minh tại Hội nghị An ninh Munich cuối tuần trước quy tụ các nhà lãnh đạo thế giới, nói rằng ông ấy đã học được bài học vào tháng 10 khi đề nghị rằng anh ấy quan tâm đến công việc này.
Mark Rutte có nhiều việc phải làm trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào. Theo quy định của NATO, tổng thư ký phải được quyết định bằng sự đồng thuận nhất trí, nghĩa là Mark Rutte vẫn phải giành được sự ủng hộ của tất cả 31 quốc gia thành viên. Bất kỳ ứng cử viên nào cho vị trí này đều phải vượt qua Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary, những quốc gia đã chứng tỏ trở ngại lớn nhất trong việc chấp nhận thành viên mới. Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đã yêu cầu sự trấn an trước khi ủng hộ Mark Rutte, trong khi Hungary từ lâu đã có những bất đồng với thủ tướng Hà Lan.
Phát biểu với đài truyền hình Hà Lan cuối tuần qua, Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan, Tướng Onno Eichelsheim cho biết “rất có khả năng”, Mark Rutte sẽ nhận được công việc cao nhất.
Chi tiêu quốc phòng vẫn là mối quan tâm lớn của liên minh, khi các quốc gia đang nỗ lực đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng 2% GDP mà liên minh đã thiết lập sau cuộc xâm lược Ukraine lần đầu của Nga vào năm 2014.
Năm nay, 18 trong số 31 quốc gia NATO cuối cùng đã đạt được tiêu chuẩn 2%, so với chỉ có 7 quốc gia vào năm ngoái. Hà Lan vẫn chưa đạt được mốc đó nhưng đang trên đà đưa ra mức chi tiêu 2% trong năm nay.
Dù né tránh những câu hỏi về khả năng lãnh đạo liên minh xuyên Đại Tây Dương tại Munich, nhưng Mark Rutte vẫn có vẻ là nhà lãnh đạo được cho là của NATO. Ông nói với các phóng viên trong cùng một cuộc thảo luận rằng mối đe dọa Nga tấn công một quốc gia NATO là có thật, nhưng “cách tốt nhất để ngăn chặn điều đó là bảo đảm rằng chúng tôi đã làm mọi thứ để đầu tư vào quốc phòng của mình, bảo đảm rằng liên minh vẫn vững mạnh.”
Một phần của điều đó có nghĩa là phải giữ Washington trong tầm kiểm soát, điều mà người đứng đầu NATO sắp mãn nhiệm Stoltenberg đã đầu tư rất nhiều thời gian và sức lực để bảo đảm trong những năm Trump nắm quyền.
Với việc Jens Stoltenberg – người đã hai lần gia hạn nhiệm kỳ – rời nhiệm sở vào tháng 10 tới đây, chỉ vài tuần trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tiếp theo, người kế nhiệm ông có thể phải đối mặt với nhiệm vụ tương tự.
NATO sẽ phải đối mặt với điều mà nhiều người mong đợi vẫn là giải quyết cuộc chiến ở Ukraine trước sự thúc đẩy của nhiều đảng viên Cộng hòa ở Washington muốn rời bỏ cuộc chiến Ukraine, chuyển sự chú ý của Mỹ sang Trung Quốc ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Một trong những mối quan tâm lớn của liên minh NATO trong năm 2024 và nhiều hơn thế nữa là làm thế nào để hợp tác với từng quốc gia trong khối đang bổ sung kho vũ khí của họ sau hai năm chuyển vũ khí và thiết bị sang Ukraine và trước đó đã chi tương đối ít cho quốc phòng sau sự sụp đổ của Liên Xô.
Liên minh NATO có những quyết định lớn cần thực hiện trong việc đầu tư dài hạn cho các loại vũ khí dẫn đường chính xác, mới, thường đắt tiền. Nó cũng phải đạt được sự cân bằng giữa những lời kêu gọi của Washington nhằm mua lại tham vọng của chính Mỹ và châu Âu nhằm xây dựng khả năng sản xuất quốc phòng của lục địa này.
Dưới thời Mark Rutte, vị thủ tướng Hà Lan tại vị lâu năm và là một trong những nhà lãnh đạo tại vị lâu nhất ở châu Âu, Hà Lan đã cam kết gửi cho Ukraine 24 máy bay chiến đấu F-16 của mình – nhiều nhất so với bất kỳ quốc gia nào trong khối NATO – và đang giúp đào tạo phi công Ukraine. Quân đội Hà Lan cũng đã gửi xe tăng, hệ thống pháo binh, đạn dược và hệ thống phòng không Patriot tới Kiev trong hai năm qua. Chính phủ đã cam kết viện trợ quân sự và nhân đạo thêm 2,1 tỷ USD cho Ukraine trong năm tới.
Rutte phát biểu tại Munich rằng nhu cầu châu Âu đầu tư nhiều hơn vào quốc phòng của mình có liên quan nhiều đến Nga.
Mark Rutte nói rằng: “Chúng ta hãy ngừng rên rỉ, cằn nhằn và than vãn về Trump. Chúng ta cần đầu tư vào chi tiêu quốc phòng. Chúng ta cần tăng cường sản xuất vũ khí một cách ồ ạt và sau đó chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa để hỗ trợ Ukraine. Tương lai của chúng ta là ở đây, tại Châu Âu. Tương lai của chúng ta không nằm ở bên kia bờ Đại Tây Dương.”
Việt Linh
https://www.politico.com/news/2024/02/21/biden-backs-dutch-pm-mark-rutte-for-top-nato-job-00142554
https://www.politico.eu/article/uk-joins-us-in-backing-rutte-to-lead-nato/
https://twitter.com/vvanwilgenburg/status/1760593658921779383
https://www.crowdpac.com/news/834563