Năm 2017, Quốc hội do Đảng Cộng hòa kiểm soát đã thông qua gói trừng phạt đối với Nga để trả đũa việc nước này can thiệp vào cuộc bầu cử năm trước. Dự luật đã được thông qua với tỷ lệ áp đảo: 419-3 tại Hạ viện, 98-2 tại Thượng viện. Tờ Washington Post sau đó đưa tin Tổng thống Trump thực sự muốn ngăn cản nhưng đã bất lực trước cuộc bỏ phiếu và dự tính phủ quyết, nhưng cuối cùng lại bị thuyết phục rằng ông sẽ trông yếu đuối khi Quốc hội bác bỏ nó. Thay vào đó, Trump ký dự luật mà không có nghi lễ thông thường đồng thời chỉ trích nó là “vi hiến”.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Đây là một bằng chứng cho thấy quan điểm của Trump về Nga bị cô lập và kỳ lạ như thế nào trong chính đảng của ông ta vào thời điểm đó. Trump đã liên tục tâng bốc Nga, ca ngợi các khả năng kinh tế của nước này và chê bai các liên minh dàn trận chống lại nước này. Bất kể niềm tin của Trump về chủ đề này dựa trên cơ sở nào – dù là từ sự ngưỡng mộ thẳng thắn đối với chủ nghĩa độc tài của Vladimir Putin, hay những lời khen ngợi mà Trump đã nhận được từ người Nga từ những năm 1980, hay các giao dịch kinh doanh của ông ta – thì sự đồng cảm đối với Nga là một trong số ít những nguyên tắc chính sách mà ông ta chưa bao giờ áp dụng.
Tại một cuộc họp kín năm 2016, Kevin McCarthy nói với Paul Ryan rằng: “Tôi nghĩ Putin trả tiền cho Donald Trump.” Hầu hết các đảng viên Cộng hòa cũng nhìn nhận Trump theo cách tương tự như Kevin McCarthy.
Vào năm 2024, bức tranh của một đảng Cộng hòa được vẻ lại mới và trông rất khác. Phe Cộng hòa sẵn sàng đứng về phía Trump trong vấn đề Nga đã gia tăng đến mức Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson từ chối cho phép bỏ phiếu về viện trợ Ukraine. Quân đội Ukraine thiếu đạn dược và phải rút lui, NATO đang tính đến cái chết của chính mình, và châu Âu đang run rẩy trước viễn cảnh Nga gây hấn trong tương lai, điều mà Trump nói rằng ông ta sẽ khuyến khích Nga tấn công các quốc gia Đồng Minh. Nhưng sự ngưỡng mộ của Trump đối với Putin không còn khiến ông ta xa lạ hay bị nghi ngờ trong đảng nữa. Càng ngày, những con diều hâu chiến tranh như bao lâu nay càng bị coi là những con thỏ chỉ thích chạy chơi quanh quẩn trong khu vườn đầy hoa ở Mar-a-Lago. Sự biến thái mà Trump tạo ra thông qua sức mạnh cá tính tuyệt đối có thể là sự phân nhánh có ý nghĩa toàn cầu nhất trong sự nghiệp chính trị của ông ta.
Những người biện hộ cho Trump thường tuyên bố rằng: “Trump và chính quyền của ông ấy thực sự đã cứng rắn hơn với Nga so với nhiều người tiền nhiệm,” như Byron York của Washington Examiner đã nói. Nhưng nhận định này chỉ là một nửa sự thật. Trump đã dành nhiệm kỳ tổng thống của mình để tìm cách chia rẽ liên minh phương Tây. Ông ta lặp lại một loạt tuyên bố kỳ lạ ủng hộ Moscow – ví dụ, nhấn mạnh rằng hiệp ước NATO cam kết Mỹ sẽ ủng hộ Montenegro “rất hung hãn” trong cuộc chiến với Nga – và từ chối lên án bất kỳ tội ác nào của Putin. Khi lãnh đạo phe đối lập Nga Alexei Navalny bị đầu độc bằng chất độc thần kinh hiếm gặp vào năm 2020 và mọi cơ quan tình báo phương Tây đều đổ lỗi cho nghi phạm rõ ràng, Trump đã từ chối và nói trớ đi rằng: “Tôi nghĩ có lẽ Trung Quốc, vào thời điểm này, là một quốc gia mà bạn nên nói đến nhiều hơn nói về Nga vì những điều Trung Quốc đang làm còn tồi tệ hơn nhiều nếu bạn nhìn vào những gì đang xảy ra với thế giới.”
Về mặt chính sách thực chất, học thuyết kiềm chế Nga của Mỹ, vấn đề được lưỡng đảng đồng thuận kể từ thời Harry Truman, vẫn tồn tại trong suốt nhiệm kỳ tổng thống của Trump bất chấp sự phản đối của ông ta. Điều này phần lớn là do khi Trump nhậm chức, quan điểm của ông ta về Nga quá mờ nhạt đến mức hầu như không có ai chia sẻ quan điểm đó và có thể làm nhân viên cho chính quyền của ông.
Sự lựa chọn thân thiện với Nga của Trump, điển hình là Tướng Michael Flynn, người được Putin chiêu đãi tại bữa tiệc ở Moscow năm 2015, đã phải từ chức cố vấn an ninh quốc gia gần như ngay lập tức vì ông ta đã nói dối FBI về cuộc gặp với đại sứ Nga. Theo mặc định, Trump thấy mình bị bao vây bởi những người theo chủ nghĩa diều hâu truyền thống của Đảng Cộng hòa, những người đã cản trở sự bốc đồng của ông ta. Cuộc luận tội đầu tiên của Trump liên quan đến những nỗ lực của ông ta nhằm qua mặt những người diều hâu đó bằng cách trì hoãn viện trợ cho Ukraine.
Nhưng trong thời gian tại vị và sau đó, Trump đã cố gắng tạo ra, từ cấp cơ sở đến những cử tri Đảng Cộng hòa ủng hộ chính sách thân thiện với Nga. Cơ sở GOP giải quyết mọi sự kiện chính trị như một cuộc thi về lòng trung thành của một giáo phái. Khi Trump ra tín hiệu rằng sự thân thiện với Nga cũng chính là một hình thức trung thành với chính Donald Trump, các cử tri của ông ta bắt đầu yêu cầu các nhà lãnh đạo được bầu và các nhân vật truyền thông của họ phải làm theo.
Những màn trình diễn này bao gồm từ việc chế nhạo tủ quần áo của Volodymyr Zelenskyy và chế nhạo lá cờ Ukraine cho đến những lời khen ngợi và ủng hộ thẳng thắn dành cho Putin. Sự cạnh tranh diễn ra đặc biệt khốc liệt trong lĩnh vực thông tin giải trí bảo thủ, lĩnh vực nhạy cảm nhất với sự chấp thuận của khán giả. Sự cạnh tranh đó là động lực đã thúc đẩy Tucker Carlson tới Nga vào tháng 2 để phỏng vấn Putin, người đã chiêu đãi Carlson một bài thuyết giảng về lịch sử Nga mang tính biện minh cho việc ông ta xâm lược Ukraine. Tucker Carlson cũng phát sóng tuyên truyền lố bịch từ các cửa hàng tạp hóa ở Moscow giới thiệu Nga, quốc gia có GDP bình quân đầu người chưa bằng 1/5 mức của Mỹ, là một ốc đảo thịnh vượng mà người Mỹ phải ghen tị.
Những người bảo thủ trong đảng Cộng hòa giờ đây luôn cạnh tranh để trở thành người ủng hộ Trump nhiệt thành nhất trong số họ đều nhận ra rằng việc ủng hộ Nga được hiểu trong suy nghĩ của Đảng Cộng hòa như một sự ủy quyền để ủng hộ Trump. Do đó, các chính trị gia sẵn sàng bảo vệ hành vi phạm tội của mình chống lại các chuẩn mực dân chủ nhất như: Marjorie Taylor Greene, Jim Jordan, Tommy Tuberville, Mike Lee, J. D. Vance – có quan điểm chống Ukraine hoặc thân Nga nhất. Ngược lại, những đảng viên Cộng hòa ít ủng hộ Trump nhất, chẳng hạn như Mitch McConnell và Mitt Romney, lại có quan điểm diều hâu nhất đối với Nga. Sự phát triển nhanh chóng của lập trường thân Nga độc nhất một thời của Trump là một yếu tố hấp dẫn đối với sự sùng bái cá nhân của ông ta.
Một hệ quả của sự phát triển này là sự hội tụ thông điệp của Đảng Cộng hòa với hoạt động tuyên truyền của Nga. GOP đã dành bốn năm qua để lặp lại một câu chuyện do Nga bịa ra rằng Joe Biden với tư cách là phó tổng thống đã thúc đẩy việc sa thải một công tố viên Ukraine để bảo vệ công ty năng lượng Burisma, công ty đã thuê con trai ông ta là Hunter. Thực ra Biden đã thúc giục Ukraine bổ nhiệm một công tố viên cứng rắn hơn phù hợp với quan điểm được những người ủng hộ dân chủ trong và ngoài Ukraine ủng hộ. Lời cáo buộc của một người cung cấp thông tin cho FBI rằng Biden đã nhận hối lộ, mà FBI hiện cáo buộc là lời nói dối do ảnh hưởng của tình báo Nga , đã được các đảng viên Cộng hòa bao gồm cựu tổng chưởng lý William Barr và dân biểu James Comer thổi phồng lên và tạo cơ sở cho nỗ lực luận tội tổng thống.
Putin đã lên tiếng bảo vệ Trump và gọi những rắc rối pháp lý của Trump là “cuộc đàn áp một đối thủ chính trị vì lý do chính trị”, lặp lại quan điểm của Đảng Cộng hòa. Trump, vẫn miễn cưỡng thừa nhận tội lỗi của Nga, đã từ chối lên án cái chết đột ngột của Navalny trong một nhà tù hẻo lánh ở Bắc Cực, làm chệch hướng các câu hỏi về cái chết đáng ngờ của vị anh hùng người Nga bằng cách tự mô tả mình là một nhà bất đồng chính kiến bị đàn áp tương tự.
Có một sự mâu thuẫn rõ ràng ở đây. Nếu Trump tự ví mình với Navalny, chẳng phải điều đó có nghĩa là Navalny vô tội và do đó Putin đã làm sai điều gì đó? Nhưng nghịch lý được giải quyết khi bạn nhận ra rằng Trump coi việc có tội hay vô tội hoàn toàn không liên quan đến hoạt động của bất kỳ hệ thống tư pháp nào. Tham nhũng là điều không thể tránh khỏi, và câu hỏi không phải là liệu nó có thể được coi là “công bằng” hay không mà chỉ đơn giản là ai sẽ bỏ tù ai. Như Tucker Carlson đã nói ngay sau chuyến đi Nga rằng: “Sự lãnh đạo đòi hỏi phải giết người”.
Đảng Cộng hòa từ chối viện trợ cho Ukraine ban đầu tuyên bố rằng điều này sẽ chuyển hướng các nguồn lực khỏi việc bảo vệ biên giới phía nam. Nhưng khi những người diều hâu như Mitch McConnell nghiêm túc đàm phán về một dự luật an ninh biên giới, đảng Cộng hòa thân Nga ngay lập tức nói rằng dự luật đó chưa đủ tốt. Giờ đây, họ tuyên bố việc tài trợ cho quốc phòng Ukraine chỉ nhằm kéo dài cuộc chiến, như thể bên bị xâm lược mới là bên bám vào những yêu cầu vô lý.
Putin đã nói rõ rằng mục đích của ông ta là tước bỏ chủ quyền của Ukraine và khôi phục nhà nước bù nhìn tồn tại trước cuộc biểu tình Maidan năm 2014, một mục tiêu mà đảng Cộng hòa sẽ không công khai tán thành nhưng dường như có ý định để mặc cho Putin tùy ý hành động bởi Trump muốn thế.
Lời kết:
Sau tám năm Trump và Putin cùng hợp tác, nửa ngầm nửa công khai, họ đã chọn cùng đứng về một phiá, đó là một nhà nước chuyên quyền mở rộng từ Nga sang Mỹ với các chính sách và chương trình nghị sự đồng nhất với nhau. Kẻ thù của Putin cũng chính là kẻ thù của Trump. Thế giới rồi đây sẽ bắt đầu một thời đại mới, trong đó những chế độ ác ôn lên ngôi và thẳng tay tiêu diệt các nền dân chủ đó đây trên thế giới.
Các quốc gia Đồng Minh của Mỹ từ Âu sang Á giờ đã nhìn ra, họ không còn trông mong gì vào người bạn Mỹ lâu năm này nữa, người Mỹ còn đang tâm, thẳng tay đốt cháy ngôi nhà dân chủ lớn của họ thì có lý gì họ lại đi giúp những quốc gia khác bảo vệ những ngôi nhà dân chủ nhỏ hơn?
Nước Mỹ đang dần thoát xác từ một con chim ưng dũng mãnh để sớm trở thành một chú gấu Mỹ theo phong cách Putin là điều mà các nhà lãnh đạo thế giới nhìn thấy từ bây giờ.
Việt Linh
https://www.cnn.com/2022/02/26/politics/trump-cpac-putin-ukraine/index.html
https://www.cnn.com/2024/02/26/europe/zelensky-interview-ukraine-war-aid-trump-intl/index.html
https://www.washingtonpost.com/politics/2024/02/26/trump-russia-putin/