Trong cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống của Đảng Cộng hòa South Carolina, Donald Trump đã đánh bại đối thủ Nikki Haley tại tiểu bang quê nhà của bà. Thông thường, điều này có thể giống như một tin tức lớn vì South Carolina có xu hướng tổ chức một trong những cuộc tranh cử ban đầu quan trọng nhất. Chiến thắng năm 2020 của Joe Biden tại tiểu bang này, sau những kết thúc ảm đạm ở Iowa và New Hampshire, là một trong những lý do lớn nhất khiến ông trở thành tổng thống ngày nay.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Cuộc bầu cử sơ bộ năm 2024 của Đảng Cộng hòa chưa bao giờ là cuộc bầu cử sơ bộ mang tính cạnh tranh. Trump đơn giản là sẽ không thua trong cuộc cạnh tranh giành trái tim và khối óc của những cử tri Cộng hòa. Về mặt ý thức hệ , tâm lý , thậm chí cả tinh thần sùng bái lãnh tụ – tất cả những thứ đó hoàn toàn là đảng Trump.
Việc Trump giành chiến thắng không thể tránh khỏi ở tiểu bang nhà của Nikki Haley cho thấy mức độ nắm giữ của Trump đối với GOP đang đồng nghĩa với mức độ nguy hiểm của ông ta đối với nền dân chủ Mỹ.
Tôi và những người khác đã tranh luận về điều này trong nhiều năm nay. Nhiều người đã tự lừa dối mình khi nghĩ rằng Trump có thể bị truất phế, đào thải khỏi chính trường Mỹ, thậm chí bị kết án, bị còng tay dẫn vào tù như những tên tội phạm nguy hiểm. Tôi không đồng tình với họ về những quan niệm đó, nên tôi cũng hay bị chỉ trích là lo bò trắng răng, làm gì có chuyện này chuyện kia xảy ra vì Trump chắc chắn sẽ vào tù. Những người chỉ trích tôi đã sai khi không thể phủ nhận sức mạnh kiểm soát toàn bộ Đảng Cộng hòa của Trump và những kẻ ác vô hình đã giúp Trump mọi lúc mọi nơi, những kẻ ác đó chính là những thứ Tu chính án mà tôi gọi là lỗi thời, bất cập, một phần thể chế Tư pháp dưới thời Tổng thống Biden đã hành sự quá yếu vì cứ mãi chạy trốn để không phải liên quan đến chính trị nhằm giữ được bộ mặt trong sạch, không vướng bụi trần của Bộ Tư pháp bởi người đứng đầu là Merrick Garland.
Có một bài học mà người Mỹ nói chung rút ra từ thành tích thất bại này của Nikki Haley tại South Carolina, đây là một bài học sâu sắc mang một nghĩa khá rõ nét, đó là “Đảng Cộng hòa thực sự sùng bái và thần phục Donald Trump”. Sự kiên trì chống trả và khả năng nổi loạn của Trump đã cho người Mỹ biết điều gì đó quan trọng về bản chất của đảng Cộng hòa hiện tại – và tại sao nó lại trở thành mối nguy hiểm đối với nền dân chủ Mỹ.
Kể từ giai đoạn đầu của cuộc bầu cử sơ bộ GOP năm 2016 rồi đến năm 2020 và bây giờ là 2024, mô hình tương tự đã lặp đi lặp lại nhiều lần: Một số diễn biến pháp lý mới ban đầu trông có vẻ nguy hiểm về mặt chính trị đối với Trump cuối cùng lại không thành vấn đề. Điều này đã xảy ra nhiều lần chỉ trong chu kỳ bầu cử năm 2016 đến mức nó trở thành trò đùa trong suốt chiến dịch tranh cử.
Mô hình này tiếp tục diễn ra trong suốt nhiệm kỳ tổng thống của Trump và nổi bật nhất là sau ngày 6 tháng 1 – khi Trump cố gắng duy trì sự ủng hộ của đa số trong đảng Cộng hòa sau khi kích động một cuộc nổi dậy nhằm giành quyền lực bất hợp pháp. Vào thời điểm đó, ai cũng nghĩ rằng, Donald Trump sẽ từ bỏ quyền lực vào năm 2024. Tuy nhiên, bằng cách nào đó, những ảo tưởng về sự sụp đổ của Trump đã không xảy ra.
Trong các cuộc họp của Ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1 vào mùa hè năm 2022, đã có nhiều đồn đoán rằng các phiên điều trần công khai đầy kịch tính đã làm suy yếu sự nắm giữ của Trump đối với GOP. Các cử tri sơ bộ của Đảng Cộng hòa đã tiến hành bác bỏ lý thuyết này bằng cách đề cử những người từ chối cuộc bầu cử toàn là người của MAGA, như Kari Lake của Arizona, để tranh cử các cuộc đua quan trọng trên khắp đất nước.
Những ứng cử viên này có thành tích kém trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022, trong khi Thống đốc tiểu bang Florida, Ron DeSantis nỗ lực tái tranh cử. Điều này khiến nhiều nhà quan sát coi DeSantis có thể là kẻ có khả năng lật đổ được Trump, thậm chí một số còn đi xa hơn nữa khi phong DeSantis làm người dẫn đầu vào đầu năm 2023. Ngay sau đó, số phiếu bình chọn của DeSantis sụp đổ.
Sau khi chuyến tàu DeSantis gặp nạn, những người hoài nghi về Trump đã trao cho Nikki Haley niềm hy vọng tiếp theo của đảng Cộng hòa chống Trump. Bà đã nhận được nguồn tài trợ quan trọng từ nhóm “Người Mỹ Hành động vì sự Thịnh vượng”, cánh tay chính trị của đế chế Koch. Vào tháng 11, họ đã nâng sự cường điệu về Nikki Haley lên một tầm cao đáng ngạc nhiên cho đến năm 2024. Vào giữa tháng 1, học giả nổi tiếng Jonathan Rauch đã cho Nikki Haley khoảng 40% cơ hội chiến thắng trước Trum và còn nói thêm rằng “tỷ lệ cược có thể nhanh chóng thay đổi theo hướng có lợi cho bà ấy.”
Sau đó, bà Nikki Haley thua với tỷ số hai chữ số tại thành trì được cho là của bà ở New Hampshire. Không có suy đoán nào trong số này theo dõi số phiếu thăm dò của Trump. Vậy tại sao nhiều người lại mắc sai lầm này?
Đôi khi, lời giải thích mang tính ước mơ tầm thường: những đảng viên Cộng hòa theo chủ nghĩa trung dung hoặc chống Trump mong muốn tránh được sự lựa chọn giữa mối đe dọa đối với nền dân chủ và một đảng viên Đảng Dân chủ. Nhưng trong một số trường hợp, có một lời giải thích thú vị hơn – rằng ngay cả một số nhà phê bình của Đảng Cộng hòa cũng không hoàn toàn đánh giá cao Nikki Haley vì lý do chủng tộc và màu da của bà.
Jonathan Chait của tạp chí New York, một trong những người nhạy bén hơn trong số những nhà phê bình này, là người đã sớm thúc đẩy cơ hội của DeSantis. Vào tháng 8 năm ngoái, ông ấy thừa nhận rằng mình đã sai – và viết một chuyên mục thú vị để cố gắng giải thích lý do tại sao anh ấy lại sai lầm. Lập luận cơ bản của Jonathan Chait là sự sùng bái cá nhân của Trump mạnh mẽ hơn nhiều so với những gì ông đánh giá cao, và ông đưa ra một kết luận cay đắng rằng: “Đánh bại Trump trong một cuộc thi xác định xem ai có thể thúc đẩy các mục tiêu của đảng hoặc ý thức hệ một cách hiệu quả nhất là điều khó nhưng có thể đạt được. Nhưng rõ ràng là không thể đánh bại Trump trong cuộc cạnh tranh xem ai là người trung thành nhất với Trump”.
Chỉ sức hút nổi tiếng của Trump thôi là chưa đủ để giải thích. Fox News đã nhiều lần cố gắng lôi kéo những người ủng hộ Đảng Cộng hòa rời xa Trump và hướng về những nhân vật như DeSantis, để rồi họ phải chịu thua khi cử tri không làm theo sự dẫn dắt của họ.
Đến đây thì tôi muốn đưa ra một câu hỏi rằng: “Tại sao phe Cộng hòa lại có niềm tin vững chắc vào người đàn ông bị rối loạn nhân cách này?”
Câu trả lời, ít nhất theo những gì tôi nhận thức được, đó là sự sùng bái Trump là sản phẩm của khả năng độc nhất của ông trong việc giải quyết những bất bình về văn hóa trong lòng đảng Cộng hòa hiện tại.
Các nhà khoa học xã hội nhận thấy rằng yếu tố dự báo tốt nhất về sự ủng hộ của Trump trong số các cử tri Đảng Cộng hòa là mức độ mà họ cảm thấy không thoải mái với bản chất đang thay đổi của nhân khẩu học và các chuẩn mực xã hội của Mỹ. Trump đã tự cho mình là người duy nhất có khả năng chống lại âm mưu được cho là của giới tinh hoa đằng sau những thay đổi này, khi nói những câu đại loại như: “Chỉ một mình tôi có thể sửa chữa nó” và “Tôi là quả báo của bạn”. Từ những khẩu hiệu mị dân này, Trump đã tạo ra một phong trào chính trị toàn diện nhằm mục đích tái chiếm nước Mỹ.
Lời kêu gọi của Trump không dựa trên việc đưa ra các mục tiêu chính sách cụ thể nào cả mà ông ta chỉ tập trung vào việc xoa dịu cảm giác sợ hãi và phẫn nộ khi nước Mỹ của họ bị thay thế, từ những người nhập cư hàng loạt, một vị tổng thống da đen, sự thay đổi và phát triển giới tính của cộng đồng LGBT. Nhưng điều quan trọng nhất mà Trump đã làm thành công là ông ta đã củng cố được vị trí của bản thân trong lòng những cử tri Cộng hòa, các đảng viên Cộng hòa hiểu và ủng hộ ông ta vì chiến thắng của ông ta sẽ là chiến thắng của họ, thất bại của ông ta sẽ là thất bại của họ.
Lời kết:
Chính nhận thức của loại chủ thuyết sùng bái lãnh tụ này này giúp chúng ta hiểu tại sao Trump không thể bị đánh bại trong chính trường Đảng Cộng hòa. Nó cũng làm rõ lý do tại sao Trump lại có thể lèo lái đảng Cộng hòa đi ngược lại nền dân chủ một cách gay gắt, mạnh mẽ đến như vậy.
Bằng cách biến chính con người mình thành người đại diện cho cuộc đấu tranh sinh tồn vì linh hồn nước Mỹ, Trump đã tạo ra một thế giới bất ổn mà bất kỳ sự mất mát nào cũng là điều không thể chịu đựng được đối với đất nước này. Những người Mỹ còn lại, nếu muốn gìn giữ nền dân chủ thì họ bắt buộc phải “chiến đấu quyết liệt” để cứu nó.
Chiến thắng của Trump trước Nikki Haley ở South Carolina rõ ràng là tiếng chuông cảnh báo khẩn thiết đến hầu hết những người Mỹ không phải cử tri Cộng hòa, không phải người của MAGA, không phải là các đảng viên Cộng hòa cần phải hiểu rằng, mối nguy hiểm đến từ Trump, có thể trở thành một nhà độc tài đầu tiên, là người sẽ phá nát nước Mỹ đến không còn thứ gì còn liên quan đến dân chủ, tự do, mối nguy hiểm này là có thật và có thể xảy ra.
Việt Linh
https://www.bbc.com/news/world-us-canada-68395414
https://www.nytimes.com/2024/02/25/us/politics/trump-south-carolina-analysis.html
https://www.nytimes.com/2024/02/24/us/politics/trump-wins-south-carolina-haley.html