Trump có thể gây ra mức độ tàn phá dân sự mà đất nước này có thể không bao giờ phục hồi được. Dù mức cảnh báo cao nhất được đưa ra nhưng không có nhiều người Mỹ quan tâm đến, giới truyền thông cũng phớt lờ.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Donald Trump, nếu được bầu làm Tổng thống, tuyên bố rằng ông ta sẽ là một nhà độc tài – nhưng chỉ vào ngày đầu tiên – để ngăn chặn những người tị nạn mà Trump mô tả là sâu bọ và vi phạm các quy định về môi trường. Trump gọi những kẻ bạo loạn bị kết án trong cuộc nổi dậy ngày 6 tháng 1 năm 2021 tại Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ là những người yêu nước đang bị bắt làm con tin và cam kết sẽ ân xá cho họ nếu đắc cử. Trump cũng đe dọa sử dụng Bộ Tư pháp để trừng phạt những kẻ thù chính trị bao gồm Joseph Biden, những người Cộng hòa cực đoan, không trung thành, báo chí mà Trump gọi họ là “kẻ thù của nhân dân” và những người theo chủ nghĩa Marx bí mật trong chính phủ. Nếu Trump gợi lại Đạo luật nổi dậy lỗi thời năm 1807, về lý thuyết, ông ta có thể sử dụng quân đội và Vệ binh Quốc gia Hoa Kỳ làm cảnh sát ở Hoa Kỳ và tuyên bố rằng ông ta đang trấn áp tình trạng rối loạn dân sự và nổi dậy. Những người nhập cư không có giấy tờ và các đối thủ chính trị có thể bị đưa vào các trại tập trung của Trump. Các nhà phê bình cho rằng Trump là mối đe dọa đối với tương lai của nền dân chủ ở Hoa Kỳ. Những hành động đã hứa của ông ta lặp lại những hành động của các nhà lãnh đạo được bầu ở các quốc gia khác vốn bị coi là các nền dân chủ phi tự do.
Dân chủ phi tự do là một thuật ngữ tương đối mới cho một ý tưởng cũ—việc sử dụng các thực hành dân chủ như chiến thắng một cuộc bầu cử để đạt được các mục đích phi dân chủ như đàn áp những người bất đồng chính kiến, cấm đoán có chọn lọc người nhập cư, đảo ngược quyền tự do tôn giáo, áp đặt chế độ nô lệ và sự phân biệt chủng tộc Jim Crow.
Những người theo chủ nghĩa dân tộc Cơ đốc giáo tin rằng Hoa Kỳ nên được tuyên bố là một quốc gia Cơ đốc giáo dường như sẵn sàng ủng hộ một Donald Trump phi tự do, phản dân chủ.
Khi nói về thuật ngữ “dân chủ phi tự do” trong cuốn sách có nhan đề “Hướng tới nền dân chủ phi tự do ở Châu Á Thái Bình Dương” xuất bản năm 1995, trong đó có một chương có tựa đề: “Tìm hiểu về nền dân chủ phi tự do: Một khuôn khổ”. Thuật ngữ này được Fareed Zakaria sử dụng trong một bài báo năm 1997 trên tạp chí Ngoại giao với lập luận rằng phần lớn các chính phủ được bầu trên thế giới thường phớt lờ hoặc tích cực đàn áp nhân quyền và dân sự, không giống như ở các nền dân chủ phương Tây như Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha, Hà Lan – nơi dân chủ bầu cử đi đôi với các quyền tự do dân sự như tự do ngôn luận, tôn giáo và quyền được xét xử công bằng.
Năm 2018, Freedom House lập luận rằng nền dân chủ phi tự do, một thuật ngữ được Thủ tướng Viktor Orbán của Hungary áp dụng, đã trở thành “điều bình thường mới trong khu vực trải dài từ Trung Âu đến Âu Á. Ở Trung Âu, các chính phủ coi thường các thể chế độc lập và tìm cách hợp nhất đảng cầm quyền với nhà nước không còn là ngoại lệ nữa”. Freedom House xác định 19 quốc gia là các nền dân chủ đang suy thoái được đánh dấu bằng việc “chính phủ tiếp quản hệ thống tư pháp, chính trị hóa các phương tiện truyền thông đại chúng, các chiến dịch bôi nhọ chống lại các tổ chức phi chính phủ (NGO) và vi phạm thủ tục nghị viện thông thường”.
Thật không may, nền dân chủ phi tự do dưới những cái tên khác nhau đã có lịch sử lâu đời ở Hoa Kỳ. Năm 1835, Alexis de Tocqueville, một nhà xã hội học và nhà lý luận chính trị người Pháp đã công bố những quan sát của ông về Hoa Kỳ trong nền Dân chủ ở Mỹ khi nói rằng: “Tôi không thể tưởng tượng rằng, chủng tộc da trắng và da đen sẽ sống bình đẳng ở bất kỳ quốc gia nào. Nhưng tôi tin rằng khó khăn ở Mỹ vẫn còn lớn hơn những nơi khác. Có thể thấy trước rằng người da trắng ở Hoa Kỳ càng trở nên tự do thì nước này sẽ càng bị cô lập hơn.” De Tocqueville kết luận rằng nền dân chủ dành cho người da trắng ở Hoa Kỳ bắt nguồn từ sự áp bức người da đen. Bốn mươi năm sau cuộc Tái thiết sau Nội chiến, những quan sát của de Tocqueville đã được xác nhận là người da trắng miền Nam, do các cựu Liên minh miền Nam và tổ chức KKK lãnh đạo, đã tước quyền công dân của người da đen, và với sự đồng tình của các tòa án liên bang đã thiết lập sự phân biệt đối xử với Jim Crow và vẫn có hiệu lực cho đến những năm 1960.
Đỉnh cao của nền dân chủ phi tự do vào những năm 1920 chứng kiến các đạo luật được thông qua vào năm 1921 và 1924 nhằm thiết lập hạn ngạch nhập cư nhằm hạn chế sự nhập cảnh của những người nhập cư Đông và Nam Âu, chủ yếu là người Do Thái và người Ý. Trong cuộc tranh luận tại quốc hội, Thượng nghị sĩ Ellison DuRant Smith, một đảng viên Đảng Dân chủ đến từ Nam Carolina, đã tuyên bố “đã đến lúc chúng ta nên đóng cửa lại”. Smith lập luận rằng: “hiện tại chúng ta đã có đủ dân số ở đất nước mình để đóng cửa và nuôi dưỡng một quốc tịch Mỹ thuần khiết, không pha trộn. Chúng ta không nên biến nơi đây thành nơi tị nạn cho những người bị áp bức ở những quốc gia khác.”
Trong thời kỳ hậu Thế chiến thứ hai, nền dân chủ phi tự do có nghĩa là đình chỉ quyền tự do ngôn luận và đưa vào danh sách đen những người bất đồng chính kiến. Đó là các cuộc tấn công chết người của cảnh sát và FBI nhắm vào các nhân viên dân quyền, những người biểu tình chống Chiến tranh Việt Nam và các nhóm theo chủ nghĩa dân tộc Da đen, nỗ lực kiểm duyệt những gì được dạy trong trường học và tấn công quyền tự do sinh sản của phụ nữ.
Lời kết:
Vị Tổng thống thứ 3 của Hoa Kỳ, Thomas Jefferson từng nói rằng: “nhiệm vụ của Chánh án là cho phép bản thân có thể làm được tất cả những điều tốt đẹp mà địa vị của mình yêu cầu, hãy nỗ lực bằng mọi cách để đoàn kết vào niềm tin của toàn thể nhân dân.”
Trong Diễn văn nhậm chức tháng 3 năm 1861, vị Tổng thống thứ 16 của Hoa Kỳ, Abraham Lincoln đã yêu cầu người Mỹ ứng phó với cuộc khủng hoảng giữa miền Bắc và miền Nam bằng “những thiên thần tốt hơn trong bản chất của chúng ta”.
Và ngày nay, người Tổng thống thứ 45, một con người rối loạn nhân cách và ái kỷ ác tính ở một đất nước đang bị chia rẽ sâu sắc, Donald Trump đang cố gắng giành lấy quyền lực thông qua việc khơi dậy những bản năng cơ bản nhất của người Mỹ. Nếu Trump đắc cử lần nữa, nền dân chủ có ý nghĩa ở Hoa Kỳ có thể sẽ không bao giờ hồi phục trở lại.
Việt Linh
https://www.journalofdemocracy.org/online-exclusive/how-to-dismantle-an-illiberal-democracy/
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/02673231231217378
https://www.illiberalism.org/illiberal-memory-politics-and-trauma/