Các đối thủ và đồng minh của Mỹ đang chuẩn bị cho một thế giới mới trong đó Mỹ không phải là một bên tham gia chính mà có thể chỉ là một quốc gia lớn nhưng rời rạc, chắp vá và chia rẽ với nhiều quốc gia nhỏ bên trong luôn đấu đá nhau vì khác biệt ý thức hệ. Đó là một viễn cảnh xấu xí, có thể xảy ra với nước Mỹ trong quan hệ đối ngoại với phần còn lại của thế giới trong những năm tới.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Trở về lịch sử, một viên chức ngoại giao Mỹ có mặt tại Kabul, thủ đô của Afghanistan vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 chuẩn bị quay về chỗ ở đã bất ngờ nhận những tin nhắn báo động từ Bộ Ngoại giao ở Washington, lúc đầu ông nghĩ đại sứ quán Mỹ ở Kabul đã bị một kẻ đánh bom liều chết hoặc trúng đạn pháo hay phiến quân Afghanistan tấn công vào thủ đô Kabul. Nhưng không, không có phiến quân nào tấn công Tòa Đại sứ Mỹ, không có người Mỹ nào tử trận mà là tin về cuộc bạo loạn đang xảy ra tại thủ đô nước Mỹ.
Nhà ngoại giao Mỹ quay trở lại phòng làm việc, bật tivi lên xem và kinh hãi xem những cảnh tượng khủng khiếp đang xảy ra ở Điện Capitol. Ông ôm đầu nói với những đồng nghiệp: “Tôi đã ở đây đối đầu với nguy hiểm bằng mạng sống của mình để bảo vệ nước Mỹ khỏi bị tấn công, nhưng tại thủ đô của nước Mỹ, ở điện Capitol, nơi quyền lực cao nhất của đất nước, là biểu tượng của nền dân chủ Mỹ lại bị chính công dân của nước này tấn công. Tôi hầu như không thể tin vào mắt mình”.
Ông không biết phải trả lời thế nào trước hàng trăm tin nhắn lo lăng, hoang mang từ những người Afghanistan đang làm việc cho Mỹ tại Kabul. Cuối cùng, ông phải viết lại một câu trả lời chung cho tất cả những người họ rằng: “Đừng lo lắng quá. Không có gì lớn lao xảy ra đâu. Chuyện nhỏ thôi mà. Nước Mỹ vẫn ổn.”
Trong những tuần tiếp theo, ông đã đã dành nhiều thời gian để trấn an những người Afghanistan đang lo lắng rằng Hoa Kỳ không trên bờ vực sụp đổ. Hầu hết những người Afghanistan làm việc chung với ông đã từng đi du học và làm việc tại Mỹ. Họ biết đây là điều chưa từng xảy ra. Bất chấp những nỗ lực của ông để xoa dịu mối lo lắng của họ, họ biết rằng có điều gì đó đã thay đổi với nước Mỹ.
Kẻ thù và đối thủ của Mỹ ngay lập tức nhìn thấy sơ hở và tận dụng tối đa. Những nhà ngoại giao người Iran, người Trung Quốc, người Nga và người Pakistan bắt đầu nói với các đồng minh Afghanistan của người Mỹ rằng nền dân chủ Mỹ đang gặp nguy hiểm. Đa số những người họ đều có cùng quan điểm: Nền dân chủ kiểu Mỹ không mang lại ổn định mà mang lại sự hỗn loạn.
Sau ngày 6 tháng 1 năm 2021, nhiều viên chức ngoại giao Afghanistan đang làm việc mật thiết với phía Mỹ nghĩ rằng: “Nước Mỹ đang thực sự có vấn đề!”
Viên chức ngoại giao Mỹ biết những đồng minh của ông không ngu ngốc. Họ thường là những người quan sát nhạy bén hơn về các chính sách đối nội của Mỹ hơn cả người Mỹ. Trong suốt 1.500 ngày ở Iraq và Afghanistan, viên chức ngoại giao người Mỹ không ngừng ngạc nhiên trước những phân tích sâu sắc của những người đồng cấp của ông về chính trị nội bộ của Mỹ và ý nghĩa của nó đối với họ. Năm 2012, từ ngôi làng hẻo lánh ở Kandahar, những người lớn tuổi ở địa phương nhận thấy cả Barack Obama và Mitt Romney đều nói rằng họ muốn rút khỏi Afghanistan. Họ đã chú ý và quyết định không ủng hộ chính phủ Afghanistan.
Tôi vừa đưa quý vị quay trở về quá khứ với quan điểm về chính trị nội bộ của nước Mỹ từ những đồng minh của Mỹ tại Afghanistan, những người họ đã đưa ra những dự đoán đúng sau khi nước Mỹ xấu hổ nhận một ngày ô nhục cho cả nước Mỹ.
Ngày nay, chúng ta không thể phủ nhận rằng Donald Trump có thể có cơ hội chiến thắng vào mùa thu. Có lẽ điều này đã thúc đẩy tăng nhanh chi tiêu quốc phòng từ các đối tác NATO của Mỹ. Tuy nhiên, trong khi việc chia sẻ gánh nặng lớn hơn trong NATO là điều được hoan nghênh thì chi tiêu quân sự lại là một thước đo kém cho sức mạnh của liên minh. Trong trường hợp này, nó không báo hiệu một liên minh mạnh hơn mà là một liên minh yếu hơn. Lời hùng biện chống NATO của Trump càng làm tăng thêm tính chắc chắn của lời khẳng định của các đối thủ của Phương Tây và Mỹ về sự thiếu kiên trì và hay thay đổi của chính trị Mỹ.
Trong những tháng tới, các đối thủ của Mỹ như Nga, Trung Quốc sẽ bắt đầu lên các kế hoạch khác nhau cho sự trở lại của Trump với những hành động thận trọng. Các đồng minh của Mỹ cũng sẽ phải chuẩn bị cho khả năng đó – và trong một số trường hợp, họ đã chuẩn bị sẵn sàng. Ba Lan, vốn luôn lo sợ bị Nga nuốt chửng lần thứ năm, đã tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine trong một thời gian ngắn vào năm ngoái, thay vào đó muốn tái cấp vốn cho quân đội của chính mình. Chính phủ mới của Ba Lan đã nối lại việc vận chuyển vũ khí nhưng mong muốn tìm cách giúp Ukraine mà không khiến Ba Lan không được bảo vệ. Ẩn ý của tất cả những điều này là các chính phủ cánh hữu và trung tả của Ba Lan đồng ý rằng Hoa Kỳ có thể sẽ không đứng ra bảo vệ Ba Lan nếu nước này bị tấn công.
Sự lưỡng lự của Quốc hội Hoa Kỳ đã làm tổn hại đến cả điều kiện chiến trường lẫn tinh thần ở Ukraine, và nhiệm kỳ thứ hai của Trump sẽ chỉ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
Không phải tất cả các đồng minh của Mỹ sẽ chuẩn bị sẵn sàng để một mình đối mặt với kẻ thù của Mỹ. Một số sẽ thích ứng với một thế giới do những kẻ độc tài điều hành. Hiện tại, các đồng minh và đối tác của Mỹ từ Ấn Độ, Nhật Bản đến Úc đang hợp tác chặt chẽ hơn bao giờ hết để chống lại một Trung Quốc đang trỗi dậy, nhưng nếu sự ngăn chặn của Mỹ không còn nữa, không có gì bảo đảm rằng họ sẽ tiếp tục nối kết với nhau.
Nói tóm lại, một số thiệt hại đã được thực hiện. Các nhà ngoại giao và quân nhân của chúng ta đang giúp đỡ các đồng minh và đối tác trên khắp thế giới tự vệ và duy trì hòa bình và an ninh đang phải đối mặt với cùng một câu hỏi mà tôi đã đặt ra ba năm trước:
Nhắc lại câu nói mà viên chức ngoại giao Mỹ từng làm việc, có mặt ở Kabul vào ngày nước Mỹ xảy ra bạo loạn ngày 6 tháng 1 năm 2021 rằng: “Nước Mỹ vẫn ổn!”
Giờ đây, sau hơn 3 năm, viên chức ngoại giao này thú nhận câu nói an ủi, động viên những người bạn đồng minh của Mỹ ở Afghanistan từ chính ông nói ra đã không còn đúng nữa, không đúng với các đồng minh và đối tác của người Mỹ, cũng không đúng với những người Mỹ tại Hiệp chúng quốc Hoa Kỳ và cũng không còn đúng với chính ông, người từng luôn tự tin cho rằng, bất kể có xảy ra chuyện gì đi nữa thì nước Mỹ vẫn ổn.
Vì giờ đây, tại Hoa Kỳ, cánh theo chủ nghĩa biệt lập mới của GOP đang trên đà phát triển. Sự đồng thuận lưỡng đảng đã bảo vệ trật tự quốc tế tự do kể từ Thế chiến thứ hai đang bị phá vỡ.
Các đối thủ của Mỹ có thể đánh giá thấp sức mạnh của Mỹ không như trước đây nữa. Nếu Trung Quốc bắt đầu phong tỏa Đài Loan vào ngày mai, ai có thể chắc chắn rằng họ sẽ không kiểm soát hoàn toàn khu vực này và thống trị Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong vòng ba năm? Tổng thống Joe Biden đã nhiều lần hứa sẽ bảo vệ Đài Loan bằng quân đội Mỹ nếu điều đó xảy ra. Liệu Trump có ra lệnh đó không? Hay ngược lại, ông ta sẽ ca ngợi Tập Cận Bình là một thiên tài như đã từng ca tụng Putin khi tiến hành xâm lược Ukraine ngày nào.
Lời kết:
Các chính sách bất nhất của Mỹ đang gây bất ổn và làm rung chuyển cả thế giới, khơi gợi lại những ám ảnh của các cuộc chiến tranh giữa các cường quốc trong lịch sử. Hệ thống giúp tạo nên hòa bình, thịnh vượng và trật tự quốc tế tự do do Hoa Kỳ tạo ra và ủng hộ – sẽ được bỏ phiếu vào tháng 11 tới đây. Cả các đối thủ và cac quốc gia đồng minh của người Mỹ đều biết điều đó.
Thiệt hại đã xảy ra sẽ không nhất thiết phải là vĩnh viễn. Đảng Cộng hòa có thể bắt đầu hủy bỏ nó bằng cách thông qua dự luật viện trợ cho Ukraine, Israel và Đài Loan. Trong ngắn hạn, việc thông qua các dự luật viện trợ này là bắt buộc và sẽ chứng tỏ sức mạnh của phe theo chủ nghĩa quốc tế của GOP. Nhưng về lâu dài, thật khó để đoán trước phe phái này sẽ chiếm ưu thế như thế nào nếu Trump thắng cử vào tháng 11.
Vì trách nhiệm sẽ thuộc về Tổng thống Biden và các đồng minh của ông – bao gồm cả một số người trong đảng Cộng hòa – để giải thích những lợi ích của trật tự quốc tế tự do đối với người Mỹ, buộc họ phải suy nghĩ thấu đáo hơn về lợi ích sống còn của nước Mỹ và cả thế giới phụ thuộc vào cuộc bầu cử quan trọng nhất lịch sử Hoa Kỳ lần này.
Người Mỹ đang trên đường phá bỏ các thành tựu hơn hai trăm năm tốt đẹp của nền dân chủ đầu đàn và vị thế cường quốc số một thế giới của mình. Không kẻ thù nào có thể gây hại đến nước Mỹ và người Mỹ bằng chính những người Mỹ xấu xí.
Việt Linh
https://www.instagram.com/tlyoungboss/reel/C4JoOOGtKSL/
https://www.italiaoggi.it/news/the-american-dream-is-falling-apart-2627918
https://www.vox.com/scotus/24086594/donald-trump-supreme-court-trial-immunity-never-going-to-save-us