Donald Trump đã dễ dàng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire vào thứ Ba, tiến gần hơn và chắc chắn với sự đề cử của Đảng Cộng hòa và khiến cuộc tái đấu vào tháng 11 với Tổng thống Joe Biden trở nên khó tránh khỏi.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Qua cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire mà tôi đã cố gắng tạo cho mình một niềm tin rằng, những cử tri độc lập là những người còn sáng suốt, nhận biết thiệt hơn về hiện tình đất nước sẽ nói lên quan điểm của họ về một kẻ tệ hại, không xứng đáng qua việc trao lá phiếu cho người xứng đáng hơn, không tì vết, không bị truy tố, không bị thế giới khinh rẽ, nhưng tôi đã hy vọng quá mức, rằng nhiều người Mỹ vẫn không biết rằng đất nước đang lao đao, ốm yếu và họ cũng đang bệnh mà không biết rằng mình bệnh.
Kết quả là một thất bại đối với cựu Đại sứ Liên Hợp Quốc Nikki Haley, người về thứ hai mặc dù đã đầu tư đáng kể thời gian và nguồn lực tài chính vào một tiểu bang nổi tiếng về tính độc lập.
Các đồng minh của Trump đã liên tục áp lực buộc Haley phải rời khỏi cuộc đua trước khi các cuộc thăm dò kết thúc, nhưng Haley tuyên bố sau khi kết quả được công bố vẫn sẽ tiếp tục chiến dịch tranh cử của mình. Nói chuyện với những người ủng hộ, bà tăng cường chỉ trích Donald Trump, đặt câu hỏi về sự nhạy bén về tinh thần của ông ta và tự nhận mình là một ứng cử viên đoàn kết, người sẽ mở ra sự thay đổi thế hệ.
Trong khi đó, Trump giờ đây có thể tự hào là ứng cử viên tổng thống đầu tiên của Đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong các cuộc đua mở ở Iowa và New Hampshire kể từ khi cả hai tiểu bang bắt đầu lịch bầu cử vào năm 1976, một dấu hiệu nổi bật cho thấy gần như toàn bộ các đảng viên Cộng hòa đã tập hợp xung quanh ông ta và sự ủng hộ từ những người theo đạo Tin lành bảo thủ, những kẻ đã chấp nhận bán rẻ linh hồn cho tay bán dầu rắn cao cấp này và phó mặc sự tồn vong của nền Cộng hòa Mỹ hơn hai trăm năm tuổi vào tay một tên tội phạm đang chờ xét xử.
Tại bữa tiệc mừng chiến thắng tối thứ Ba, Trump đã liên tục xúc phạm Nikki Haley với lời lẽ miệt thị xấu xí và có bài phát biểu giận dữ hơn nhiều so với sau chiến thắng ở Iowa.
Trump đã đạt được kết quả đặc biệt mạnh mẽ ở những khu vực bảo thủ nhất của tiểu bang New Hampshire, trong khi Nikki Haley giành được nhiều phần tự do hơn. Các lĩnh vực duy nhất mà Nikki Haley dẫn trước Trump là ở các thành phố và thị trấn nghiêng về Đảng Dân chủ.
Theo AP VoteCast, một cuộc khảo sát về cử tri của tiểu bang, khoảng một nửa số cử tri sơ bộ của Đảng Cộng hòa cho biết họ rất lo ngại rằng Trump quá cực đoan và khó giành được chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử.
Con đường tranh cử của Nikki Haley đang thu hẹp lại. Bà ấy vẫn sẽ tham gia cuộc bầu cử sơ bộ ngày 24 tháng 2 ở South Carolina. Với tư cách là cựu thống đốc South Carolina, Nikki Haley đang hy vọng màn thể hiện mạnh mẽ ở đó có thể giúp bà tham gia các cuộc tranh cử Siêu Thứ Ba ngày 5 tháng 3. Nhưng tham vọng đó có thể khó thực hiện và nếu xảy ra sự mất mát ngay tại tiểu bang quê hương có thể gây ra sự tàn phá về mặt chính trị.
Về phía Đảng Dân chủ, Biden đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng mình nhưng phải thực hiện điều đó thông qua nỗ lực viết thư. Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ đã bỏ phiếu bắt đầu cuộc bầu cử sơ bộ vào tháng tới tại South Carolina, nhưng New Hampshire đã tiến hành cuộc tranh cử của riêng mình. Biden không vận động tranh cử hay xuất hiện trên lá phiếu tại tiểu bang này nhưng đứng đầu hàng loạt đối thủ ít tên tuổi.
Việc Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa là điều đáng chú ý khi ông ta đang phải đối mặt với 91 cáo buộc hình sự liên quan đến mọi thứ, từ việc tìm cách lật ngược cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 đến ăn cắp tài liệu mật và dàn xếp việc trả nợ cho một nữ diễn viên khiêu dâm. Trump rời Tòa Bạch Ốc vào đầu năm 2021 sau hậu quả nghiệt ngã của cuộc nổi dậy tại Điện Capitol Hoa Kỳ do những người ủng hộ ông ta đã tìm cách ngăn chặn việc chứng nhận chiến thắng của Biden. Và Trump là tổng thống đầu tiên bị luận tội hai lần.
Ngoài những lỗ hổng chính trị liên quan đến các vụ án hình sự, Trump còn phải đối mặt với thách thức hậu cần trong việc cân bằng giữa xét xử và vận động tranh cử. Nhưng Trump đã biến những điểm yếu đó thành lợi thế đối với các cử tri Đảng Cộng hòa. Trump lập luận rằng các vụ truy tố hình sự phản ảnh một Bộ Tư pháp bị chính trị hóa, mặc dù không có bằng chứng nào.
Trump cũng đã nhiều lần nói với những người ủng hộ rằng ông ta đang bị truy tố thay mặt họ, một lập luận dường như đã củng cố hơn nữa mối quan hệ của ông ta với phe Cộng hòa.
Câu hỏi đặt ra là liệu việc Trump đóng khung các vụ kiện pháp lý có thuyết phục được cử tri bên ngoài cơ sở GOP hay không. Trump đã thua số phiếu phổ thông trong cuộc bầu cử năm 2016 và 2020, đồng thời phải đối mặt với những cuộc đấu tranh đặc biệt ở các cộng đồng ngoại ô từ Georgia đến Pennsylvania đến Arizona có thể mang tính quyết định trong chiến dịch tranh cử mùa thu.
Biden phải đối mặt với những thách thức của riêng mình. Có nhiều lo ngại về tuổi 81 của ông. Sự bất đồng quan điểm cũng đang gia tăng trong đảng của ông về chính sách của Biden với Israel trong cuộc chiến chống lại Hamas, khiến vị thế của tổng thống gặp nguy hiểm ở các tiểu bang xung đột như Michigan. Một sự kiện chính trị mà ông tổ chức ở miền bắc Virginia hôm thứ Ba nhằm thúc đẩy quyền phá thai – một vấn đề mà đảng của ông coi là rất quan trọng để thành công vào tháng 11 – đã bị gián đoạn nhiều lần bởi các cuộc biểu tình phản đối việc Mỹ hỗ trợ quân sự cho Israel.
Bài học rút ra từ New Hampshire: Con đường của Trump trở nên rõ ràng hơn. Triển vọng tái đấu với Biden cũng vậy.
Mặc dù vậy, vẫn có dấu hiệu bất bình trong cử tri đối với cả hai người đàn ông.
Dưới đây là một số điểm chính rút ra từ cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire hôm thứ Ba.
Truyền thống ôn hòa của tiểu bang New Hampshire, sự tham gia của các đảng viên độc lập, sự chênh lệch lớn về quảng cáo và thậm chí cả một thống đốc nổi tiếng đều đang chống lại Donald Trump.
Chỉ có khoảng phân nửa số cử tri Đảng Cộng hòa ở New Hampshire đồng tình với phong trào “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” của Trump. Và gần một nửa không đồng ý với lời nói dối lớn của Trump rằng cuộc bầu cử năm 2020 đã bị đánh cắp.
Nhưng dù sao thì ông ấy cũng đã thắng.
Nhưng đó là một chiến thắng đi cùng với những cảnh báo rằng, Trump có thể gặp khó khăn hơn trong cuộc tổng tuyển cử vào mùa thu này.
Trump không có được các nhóm cử tri xoay vòng chủ chốt. Nikki Haley đã đánh bại Trump trong số các cử tri sơ bộ được xác định là người ôn hòa cũng như độc lập. Bà ấy cũng đánh bại Trump trong số những người có bằng đại học. Và khoảng một nửa số cử tri sơ bộ của Đảng Cộng hòa ở New Hampshire rất lo ngại rằng Trump quá cực đoan để giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử.
Một số lượng đáng kể cử tri trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa – khoảng một phần ba – cũng tin rằng Trump đã vi phạm luật trong nỗ lực bị cáo buộc can thiệp vào việc kiểm phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, vai trò và trách nhiệm của ông ta trong cuộc bạo loạn tại Điện Capitol Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, và vụ ăn cắp tài liệu mật.
Trump đang phải đối mặt với 91 tội danh trong bốn phiên tòa hình sự. Và lịch trình ra tòa của ông ta đã được sắp xếp để bảo đảm rằng các cử tri sẽ không thể quên bộ phim pháp lý nhiều tập của Trump sẽ được công chiếu. Phiên tòa liên bang về những nỗ lực bị cáo buộc của Trump nhằm lật ngược cuộc bầu cử năm 2020 dự kiến sẽ bắt đầu vào ngày 4 tháng 3, một ngày trước ngày Siêu Thứ Ba.
Sự mất mát của Nikki Haley thể hiện một thất bại đáng kể đối với lực lượng chống Trump vẫn còn tồn tại trong Đảng Cộng hòa.
Nikki Haley tuyên bố rằng: “New Hampshire là cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trên toàn quốc nhưng không phải là cuối cùng trên toàn quốc. Cuộc đua này còn lâu mới kết thúc,”
Nhóm của Haley lưu ý rằng khoảng 5 trong 10 cử tri sơ bộ không ủng hộ Trump. Các cố vấn của bà khẳng định bà sẽ ở lại cuộc đua để làm đầu tàu cho những lực lượng chống Trump, những người vẫn đang hy vọng rằng Trump có thể bị buộc rời khỏi cuộc đua vì các vấn đề pháp lý hoặc có thể là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe.
Và ít nhất ở thời điểm hiện tại, cựu thống đốc Nam Carolina 52 tuổi vẫn có các nhà tài trợ lớn đứng về phía mình.
Về mặt lý thuyết, Trump không thể bảo đảm được đa số đại biểu mà ông ta cần để trở thành ứng cử viên giả định trước Siêu Thứ Ba vào ngày 5 tháng 3. Và, đúng một tuần nữa, Nikki Haley dự kiến sẽ bắt đầu chuyến công du gây quỹ bao gồm các điểm dừng ở New York, Florida, California và Texas. Chiến dịch của bà cũng đang khởi động một chiến dịch quảng cáo mới trị giá 4 triệu đô la ở Nam Carolina bắt đầu vào thứ Tư.
Lời kết:
Trong nhiều tháng qua, Nikki Haley và Ron DeSantis chỉ đưa ra những lời chỉ trích thầm lặng, tế nhị, kín đáo đối với Trump, cảnh giác với sự nổi tiếng của ông ta đối với cơ sở GOP.
Mỗi người đều tấn công Trump trực tiếp hơn, mạnh mẽ hơn khi cuộc bỏ phiếu đến gần, đặc biệt là Haley trong những ngày kết thúc trước New Hampshire. Nhưng những cú đấm này không phải là những cú knock out và đến quá ít, quá muộn màng. Nikki Haley cần hiểu rằng, với một trận chiến sinh tử, sự nhún nhường, e dè chỉ dẫn đến thất bại. Chiến thắng chỉ dành cho những người không sợ thất bại.
Khác với Trump, Biden có thể nhận được tin tốt về kết quả, theo AP VoteCast, với hơn 8 trên 10 đảng viên Đảng Dân chủ tán thành cách giải quyết nền kinh tế của ông, cùng với lời cảnh báo: 4 trên 10 người nói rằng, ở tuổi 81, ông đã quá già để tranh cử, và khoảng một nửa không tán thành cách ông giải quyết cuộc xung đột giữa người Israel và người Palestine.
Cả Trump và Biden đều khá rõ ràng đang ở vị trí thuyền trưởng của hai chiếc tàu chiến cũ kỹ, sẵn sàng cho một trận tái đấu mà nhiều cử tri không mong chờ, khi có nhiều người Mỹ quyết tâm gạt bỏ những tiêu chuẩn đạo đức cần thiết của một ứng cử viên tổng thống, họ sẵn sàng cử một tên tội phạm đang chờ xét xử ra tranh cử. Nếu một số người Mỹ muốn thế, thì Trump sẽ chìu họ. Cuộc tái đấu sẽ cho thế giới này biết thêm một điều nữa, đó là nước Mỹ ngày càng có nhiều người bệnh mà không biết mình bệnh. Trong số này, có nhiều người tóc đen, da vàng giống như tôi đang sống tại Mỹ.
Việt Linh
https://edition.cnn.com/politics/live-news/new-hampshire-primary-01-23-24/index.html
https://www.cbsnews.com/live-updates/new-hampshire-primary-2024-updates/
https://www.npr.org/2024/01/24/1226514570/new-hampshire-primary-analysis-results