Một chính trị gia Mỹ có tên là Donald Trump hôm nay sẽ phải hầu tòa. Chỉ vài ngày trước khi lựa chọn bồi thẩm đoàn, Trump đã rêu rao khắp nơi từ truyền thông cánh hữu, truyền hình và nền tảng xã hội của riêng ông ta Truth Social và tuyên bố các cáo buộc là vô căn cứ và tòa án thiên vị, đàn áp ông ta. Cựu tổng thống 45 chỉ trích một “hệ thống tư pháp hai cấp”. Trump nói đúng không sai chút nào, hệ thống tư pháp của nước Mỹ đang tồn tại hai cấp, một cấp độ ‘VIP’ là dành riêng để đối xử với Trump một cách ưu ái, e dè, nễ sợ, nhút nhát từ Bộ Tư pháp, từ các thẩm phán và từ các công tố viên, với những vụ án lớn nhưng nhùng nhằng kéo dài với các thủ tục tố tụng và các dự luật, hiến pháp chồng chéo nên đã suốt ba năm nay vẫn chưa đi đến đâu và một cấp độ ‘popular’ là dùng để đối xử với tất cả những người Mỹ khác còn lại tại Hiệp chúng quốc Hoa Kỳ, đụng chuyện là còng tay, nhốt liền, ra tòa nhanh và lãnh án tù nhanh nhất có thể để tiết kiệm công quỹ. Như vậy, rõ ràng là với “hệ thống tư pháp hai tầng” thì chính Trump mới là người được hưởng lợi từ việc đó.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Câu chuyện hôm nay có liên quan đến một người đàn ông khác có tên Don Hill, cựu thành viên Hội đồng thành phố Dallas, người đã phải đối mặt với cáo buộc hối lộ 15 năm trước đây.
Thẩm phán xét xử Don Hill, khó chịu trước nỗ lực làm hoen ố nhóm bồi thẩm đoàn, đã thẳng tay trừng trị bị cáo Don Hill, từ một chính trị gia trở thành một bị cáo với thái độ khinh thường hình sự và cuối cùng kết án ông ta 30 ngày tù vì vi phạm một lệnh bịt miệng của thẩm phán.
Ngày nay, Trump thường xuyên đưa ra những lời lẽ có tính kích động hơn nhiều so với bất cứ điều gì Don Hill nói trước đây. Trump bôi nhọ các công tố viên, Trump nói dối về trường hợp của mình, Trump phỉ báng các thẩm phán giám sát họ và Trump cũng phỉ báng cả vợ và con gái của họ. Tuy nhiên, Trump chưa bao giờ phải đối mặt với những hậu quả nhanh chóng như một thẩm phán 15 năm trước đây đối với Don Hill – và thường xuyên đối với các bị cáo khác ở Mỹ.
Như vậy, tôi nói không đúng hay sao? Rằng, Trump đang được đối xử đặc biệt, quá ưu ái, nói nôm na Trump là một ông trời con tại nước Mỹ.
Russell Gold, giáo sư luật tại Đại học Alabama, cho biết rằng: “Tôi không thể tưởng tượng có bị cáo nào khác dám đăng lên mạng xã hội về gia đình của một thẩm phán mà không bị tống giam nhanh chóng”.
Khi Trump chuẩn bị bắt đầu phiên tòa hình sự đầu tiên vào thứ Hai tại New York, sự khoan dung đối với những lời chỉ trích của ông ta có lẽ là dấu hiệu rõ ràng nhất về chủ nghĩa ngoại lệ của Trump trong hệ thống tư pháp Mỹ. Nhưng nó không phải là ví dụ duy nhất. Trong năm qua, dù lớn hay nhỏ, trong các vụ án hình sự và dân sự, Trump đã liên tục được trao nhiều tự do và nhiều đặc quyền hơn bất kỳ bị cáo nào khác ở cùng hoàn cảnh của ông ta.
Một số thẩm phán trong các vụ án của Trump có thể đã dành cho ông ta quyền tự do đặc biệt với hy vọng tránh bị cáo buộc rằng họ đang can thiệp vào chiến dịch tranh cử năm 2024. Thật vậy, vai trò của Trump với tư cách là một ứng cử viên tổng thống – một người luôn sẵn sàng đóng vai kẻ tử vì đạo – đã làm phức tạp thêm nhiệm vụ của các công tố viên và thẩm phán đang mong muốn hạ nhiệt quá trình tố tụng. Việc trừng phạt Trump trước khi ông ta bị kết án về bất cứ điều gì đều có thể gây ra phản ứng dữ dội và gây ra nhiều căng thẳng hơn chứ không phải ít hơn.
Nhưng sự đối xử đặc biệt của hệ thống Tư pháp Mỹ dành riêng cho Trump phải trả giá đắt cho đất nước, rằng: Nó phá vỡ quan niệm của người Mỹ rằng mọi người đều được đối xử bình đẳng trước pháp luật.
Trump luôn rêu rao, phàn nàn rằng ông ấy bị vướng vào một “hệ thống công lý hai tầng”, tôi muốn nói theo cách bình dân để quý vị nghe dễ hiểu hơn một chút, đó là ‘tầng cao’ và ‘tầng thấp’ hay còn gọi là tầng ‘VIP’ và tầng ‘popular’. Trump đã nói đúng, đúng là có hệ thống tư pháp hai tầng, nhưng Trump thường xuyên là người được hưởng lợi chứ không phải nạn nhân, ông ta luôn ngồi trên hàng ghế ‘VIP’ rộng rãi, được phục vụ tiện nghi, còn những kẻ phạm tội khác, đang chờ xét xử phải ngồi ở hàng ghế ‘Economy’ chen lấn trong sự chật chội.
Chỉ hơn một năm trước đây, Trump trở thành cựu tổng thống duy nhất trong lịch sử bị truy tố. Trong lần xuất hiện bất thường tại tòa án hình sự ở Manhattan, Biện lý quận Alvin Bragg đã cáo buộc: 34 tội danh làm sai lệch hồ sơ kinh doanh để che đậy vụ bê bối tình dục với ngôi sao khiêu dâm Stormy Daniels.
Giống như tất cả các bị cáo khác, Trump được yêu cầu phải ra trình diện trước tòa lần đầu để xét xử các cáo buộc chống lại ông ta. Nhưng chính quyền đã đưa ra những biện pháp hỗ trợ đặc biệt giúp Trump thoát khỏi những thủ tục phức tạp, thường là những thủ tục làm nhục mà hàng ngàn bị cáo khác phải chịu đựng hàng ngày. Ông ta không bị còng tay. Không có bức ảnh ‘mug shot’ nào được chụp.
Trong 6 tháng tiếp theo, Trump bị truy tố thêm ba vụ nữa: hai vụ (ở Washington, DC và Georgia) vì cố gắng lật ngược cuộc bầu cử năm 2020 và một vụ (ở Florida) vì ăn cắp tài liệu mật tại Mar-a-Lago sau khi ông ta kết thúc nhiệm kỳ tổng thống và cản trở những nỗ lực của chính phủ để lấy lại những tài liệu mật. Việc buộc tội trong những trường hợp đó phần lớn có cùng một cách thức ưu ái như ở Mahattan, chỉ đặc biệt riêng với chính quyền Georgia, không giống như các đối tác của họ ở các khu vực pháp lý khác, cảnh sát Georgia đã chụp ảnh ‘mug shot’ của Trump – là thứ mà ông ấy đã nhanh chóng sử dụng làm công cụ gây quỹ sau đó.
Hệ thống Tư pháp Mỹ chưa bao giờ được thiết kế để giải quyết một bị cáo là cựu tổng thống. Và khi đối mặt với một bị cáo như vậy, hệ thống Tư pháp chắc chắn sẽ bị lúng túng và dễ dàng bị bẻ cong.
Gần 500.000 người ở Mỹ đang phải ngồi tù trong khi chờ xét xử hình sự. Nhưng Trump rõ ràng không phải là một trong số những người họ.
Trong cả bốn vụ án hình sự của mình, ông ta đều được phép tự do với những điều kiện trả tự do tối thiểu.
Một trong số ít điều kiện – có lẽ là điều kiện trọng tâm – là ông ta phải kiềm chế không nói bất cứ điều gì có thể đe dọa hoặc quấy rối các nhân chứng, đồng bị cáo hoặc bồi thẩm viên tiềm năng. Tuy nhiên, Trump đã nhiều lần đưa ra ngôn ngữ đe dọa và bị coi là đã vượt quá giới hạn.
Đó là chưa kể đến những cuộc tấn công bằng lời nói không ngừng nghỉ của Trump đối với các công tố viên và thẩm phán và gia đình họ, nhiều người trong số họ đã phải đối mặt với những mối đe dọa đối với sự an toàn cá nhân của họ.
Các công tố viên đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc tất cả những vụ lùm xùm này gây ra những rủi ro nghiêm trọng như thế nào, như gây áp lực cho các nhân chứng, gây hoang mang đến đội ngũ bồi thẩm đoàn và thậm chí gây ra bạo lực tiềm tàng. Ngược lại, các luật sư của Trump lại nhấn mạnh rằng, với tư cách là một ứng cử viên tổng thống, ông ta phải có quyền rộng rãi theo Tu chính án thứ nhất để chỉ trích những đối thủ của mình. Các thẩm phán đã áp đặt nhiều lệnh bịt miệng khác nhau, được soạn thảo bằng ngôn ngữ pháp lý cẩn thận, nhằm cố gắng phân định chính xác những gì Trump có thể và không thể nói. Nhưng chưa có thẩm phán nào nghiêm túc thực hiện việc thu hồi lệnh trả tự do trước khi xét xử và tống ông ta vào tù.
Các bị cáo khác có địa vị cao và nổi tiếng tương tự cũng không gặp nhiều may mắn như vậy. Lấy ví dụ, Sam Bankman-Fried: Trong khi chờ xét xử vì tội gian lận chứng khoán, anh ta đã bị thu hồi tiền bảo lãnh và ngay lập tức bị ra lệnh bỏ tù sau khi liên lạc với một nhân chứng tiềm năng và cung cấp thông tin cho báo chí về một cộng tác viên của chính phủ.
Noam Biale, luật sư bào chữa hình sự tại công ty luật, cho biết rằng: “Cho dù bạn nghĩ gì về những hành động đó, chúng cũng không giống với các kiểu tấn công mà Trump đã thực hiện nhằm vào các nhân chứng được mong đợi trong phiên tòa ở Manhattan, chẳng hạn như Michael Cohen. Bankman-Fried cũng không có khả năng truyền cảm hứng cho những người theo dõi thực hiện hành vi bạo lực. Vì vậy, tôi nghĩ khá rõ ràng rằng, nếu các bị cáo khác hành động theo cách của Trump, tiền bảo lãnh của họ sẽ bị thu hồi và họ sẽ buộc phải vào tù ngồi và chờ đến ngày được đưa ra xét xử.”
Đó là sự nhân nhượng, ưu ái từ hệ thống Tư pháp cấp dưới, còn nói đến cấp cao hơn, Trump còn đặc biệt nhận được sự hỗ trợ từ Tối cao Pháp viện.
Sự quan tâm đặc biệt của cơ quan tư pháp đối với Trump đã kéo dài đến tận Tối cao Pháp viện.
Vào tháng 2, Tối cao Pháp viện đã trì hoãn một cách hiệu quả phiên tòa xét xử lật đổ cuộc bầu cử liên bang của Trump trong ít nhất vài tháng để các thẩm phán có thể cân nhắc tuyên bố của Trump rằng ông ta có “quyền miễn trừ tổng thống” khỏi các cáo buộc. Mọi thẩm phán tòa án cấp dưới xem xét lý thuyết miễn trừ của Trump đều bác bỏ nó. Và nhiều học giả pháp lý đã mô tả tuyên bố này không nghiêm túc đến mức ngay cả Tối cao Pháp viện rất bảo thủ, thường tiếp thu những tuyên bố mạnh mẽ về quyền hành pháp, cũng khó có thể chấp nhận lập luận này của Trump.
Nhưng chỉ bằng cách từ chối làm như vậy trên cơ sở yêu cầu tăng tốc mà công tố viên đặc biệt Jack Smith yêu cầu ban đầu – các thẩm phán đã mang lại cho Trump một chiến thắng rất lớn. Không có gì bí mật khi ông ấy đang tìm cách trì hoãn tất cả các trường hợp của mình cho đến sau ngày bầu cử. Và cách giải quyết vấn đề quyền miễn trừ của Tối cao Pháp viện đã làm tăng đáng kể khả năng cử tri sẽ đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tiếp theo trước khi bồi thẩm đoàn nghị án về nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử vừa qua của Trump.
Như giáo sư luật Aziz Huq của Đại học Chicago đã chỉ ra rằng: “Cách hành xử của Tối cao Pháp viện ở đây càng khó hiểu hơn vì nó mâu thuẫn với cách tiếp cận thông thường của tòa án trong các vụ án hình sự. Các bị cáo thường xuyên yêu cầu tòa án cấp cao xem xét tư pháp bổ sung với hy vọng trì hoãn hoặc tránh bị trừng phạt hình sự, và tòa án hiếm khi tiếp thu lập luận của những bị cáo đó ngoại trừ bị cao đặc biệt có tên Donald Trump.”
Chưa hết, còn một lợi thế bất ngờ mà cố vấn đặc biệt Jack Smith đã vô tình trao vàng cho tướng cướp khi đưa vụ án tài liệu mật về Florida, giao cho người được Trump bổ nhiệm trở thành thẩm phán vụ án của Trump.
Trump được hưởng một lợi thế khác mà theo nghĩa đen là không có bị cáo hình sự nào khác có được: thực tế là ông ta đã đích thân bổ nhiệm một số người sẽ ra quyết định quan trọng trong các vụ án của mình.
Ba trong số chín thẩm phán Tối cao Pháp viện là những người được Trump bổ nhiệm, và thẩm phán chủ trì vụ án tài liệu mật, Aileen Cannon, cũng vậy. Aileen Cannon, người được Trump đề cử vào ghế liên bang ở South Florida trong những tháng cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống, có lịch sử đưa ra các phán quyết ủng hộ Trump. Trước khi Trump bị truy tố, Aileen Cannon đã nhiều lần đứng về phía cựu tổng thống 45 trong nỗ lực lâu dài nhằm ngăn chặn chính phủ sử dụng các tài liệu mà FBI thu giữ trong cuộc đột kích vào Mar-a-Lago. Các phán quyết của Cannon được coi là cực đoan đến mức ba thẩm phán của tòa phúc thẩm – trong đó có hai người được Trump bổ nhiệm – đã mắng mỏ Cannon vì đã dành cho Trump sự đối xử đặc biệt mà không công dân nào khác tại Hoa Kỳ có thể nhận được.
Nhưng bất chấp lời khuyên răn ban đầu đó, sự tôn trọng của Cannon đối với Trump đã chuyển sang giai đoạn sau cáo trạng của vụ án. Bà ấy đã khiến nhiều chuyên gia pháp lý phải ngạc nhiên – và khiến các công tố viên thất vọng – bằng cách đưa ra các phán quyết khó hiểu về một số vấn đề trước khi xét xử trong khi để lại những vấn đề khác không được giải quyết trong thời gian dài. Đáng kể nhất, tốc độ chậm chạp của bà ấy đã tạo ra một bầu không khí không chắc chắn về lịch trình xét xử – một sự chậm trễ khác có lợi cho Trump.
Trong một số vụ án khác của Trump, cách đối xử bằng găng tay dành cho trẻ em mà Trump nhận được một phần có thể là do ý thức kiềm chế thận trọng của các thẩm phán: Họ không muốn tạo ấn tượng rằng ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa đang bị trừng phạt trước khi bị kết án. Nhưng với Aileen Cannon, một số chuyên gia phát hiện ra một động cơ nham hiểm hơn: Nếu Trump tái đắc cử, nhiều người tin rằng tên của bà ta sẽ nằm trong danh sách rút gọn của Trump để bổ nhiệm vào Tối cao Pháp viện.
Russell Gold, giáo sư luật Alabama nói rằng: “Di chuyển chậm theo lịch trình đó có thể không phải vì không muốn can thiệp vào cuộc bầu cử mà có lẽ là vì triển vọng nghề nghiệp của chính bà ấy”.
Lời kết:
Hệ thống pháp luật Mỹ hiện đang trải qua một cuộc kiểm tra căng thẳng do Trump gây ra, một cuộc kiểm tra sẽ chỉ tăng cường khi phiên tòa xét xử Trump ở Manhattan bắt đầu vào hôm nay, thứ Hai 15 tháng 4 năm 2024.
Cử tri trên cả nước sẽ theo dõi. Các công tố viên trong các vụ án hình sự khác của Trump cũng vậy – tất cả đều đang cố gắng, nhưng cho đến nay vẫn thất bại, đưa ông ta ra xét xử trước ngày bầu cử. Các công tố viên đó không cho biết lý do tại sao thời điểm lại quan trọng đến như vậy, nhưng tất cả những người liên quan đều biết điều đó: Nếu Trump được bầu làm tổng thống một lần nữa, tất cả các vụ án hình sự đang chờ giải quyết sẽ phải dừng lại và bị hủy bỏ, xếp xó.
Trump có thể ngay lập tức dập tắt các vụ kiện liên bang bằng cách ra lệnh cho Bộ Tư pháp hủy bỏ cáo buộc. Và mặc dù ông ta không có quyền lực tương tự đối với các vụ việc cấp tiểu bang, nhưng hầu hết các chuyên gia pháp lý đều tin rằng một tiểu bang không thể truy tố một tổng thống đương nhiệm theo hiến pháp. Tối cao Pháp viện đơn giản là không cho phép điều đó xảy ra.
Đối với Trump, một kẻ nguy hiểm nhất nước Mỹ, đang nhận được cách hành xử vô cùng tôn trọng, ưu ái và đặc biệt nhất từ hệ thống Tư pháp nước nhà, từ vị Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland, từ các thẩm phán tiểu bang, liên bang lên đến Tối cao Pháp viện xuống đến các công tố viên đặc biệt, các Biện lý Quận, các công tố viên. Mà đã là đặc biệt hơn người thì sẽ không có phiên tòa nào có thể xét xử thành công và kết án được con người đặc biệt này.
Việt Linh
https://www.aljazeera.com/news/2024/4/15/trump-hush-money-trial-begins-how-significant-is-the-case
https://www.npr.org/2024/04/15/1238536885/trump-hush-money-trial
https://www.theguardian.com/us-news/2024/apr/15/trump-hush-money-trial-key-arguments