Các cuộc tranh cử sơ bộ Siêu Thứ Ba đã mang lại một trong những khoảnh khắc không mấy đẹp đẽ lớn nhất trong lịch sử bầu cử Hoa Kỳ qua việc xác nhận rằng Donald Trump sẽ một lần nữa trở thành ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Ngọn lửa phẫn nộ trong thời đại Trump đã diễn ra không ngừng nghỉ trong 9 năm dối trá, hận thù, bôi nhọ, hành động sai trái, âm mưu và mị dân. Rất nhiều người trong chúng ta đã kiệt sức. Sự kiệt sức với những kẻ độc tài mị dân là mối đe dọa đối với nền cộng hòa. Có lẽ khó mà kìm được sự phẫn nộ trước thực tế là hàng triệu người Mỹ đã bỏ phiếu để khôi phục quyền lực cho Trump sau khi ông ta âm mưu lật đổ một cuộc bầu cử và kích động bạo lực nổi dậy để lật đổ chính phủ. Sau khi ông bị luận tội hai lần. Sau khi ông ta bị truy tố bốn lần vì âm mưu đảo chính, vì ăn cắp các tài liệu tuyệt mật của chính phủ, vì trả tiền im lặng cho một ngôi sao khiêu dâm để che đậy một vụ ngoại tình để không bị ảnh hưởng khi tranh cử, vì phạm tội gian lận dân sự, lừa đảo, vì tội tấn công tình dục và phỉ báng.
Hàng đống tội trạng như vậy nhưng vẫn có hàng triệu người Mỹ bỏ phiếu để đưa ông ta làm người đại diện cho đảng Cộng hòa để tranh cử vị trí tổng thống Hoa Kỳ. Chuyện này không lạ sao được? Khi tôi biết chắc chắn rằng, ngoại trừ nước Mỹ, thì không có quốc gia nào khác trên thế giới này có thể để tình trạng đáng buồn cười này xảy xa cả, không quốc gia nào có thể chấp nhận một tên tội phạm nguy hiểm từng làm đảo chính để tiếp tục tại vị, xúi giục người ủng hộ gây bạo loạn ở nơi quyền lực cao nhất của đất nước, gian lận bầu cử, dựng đại cử tri giả vậy mà vẫn có thể tiếp tục ngang nhiên được đưa ra tranh cử. Não trạng của nhiều người Mỹ dường như có vấn đề.
Rõ ràng, nước Mỹ không ổn chút nào. Nhưng vấn đề khó hiểu số 1 của quốc gia này là hàng triệu người coi nó là chấp nhận được, nếu không nói là mong muốn của họ. Quốc gia này đang tiến một bước lớn gần hơn tới việc đưa vào Tòa Bạch Ốc một kẻ muốn trở thành một nhà độc tài, một kẻ đã cố gắng hủy bỏ trật tự hiến pháp và là kẻ đã công khai nói trước người dân Mỹ cả nước rằng nếu đắc cử, hắn ta sẽ tiến tới giành lấy quyền lực lớn hơn bằng cách tìm cách kiểm soát gần như toàn bộ nền công vụ, ra lệnh cho Bộ Tư pháp tiến hành các cuộc điều tra hình sự đối với các kẻ thù chính trị của hắn ta và sử dụng Đạo luật Chống nổi dậy năm 1792 — trao cho tổng thống quyền lực không bị kiểm soát để khai triển quân đội Hoa Kỳ trên đường phố để chống lại sự phản đối trong nước.
Việc Donald Trump vượt qua những tội trạng cao như núi và những phiên tòa đang chờ xét xử bằng hàng triệu lá phiếu để trở thành ứng viên chính thức đại diện cho đảng Cộng hòa là điều thực sự gây khó hiểu đến phần còn lại của thế giới. Nhiều lãnh đạo thế giới cảm thấy bị hụt hẫng về một nước Mỹ đang mộng du giữa ban ngày để tiến tới chế độ chuyên quyền và sự thần phục vô điều kiện một cách trơ trẽn của cả một đảng chính trị bảo thủ lớn chỉ vì một tên ái kỷ ác tính này. Phong trào bảo thủ truyền thống giờ đây đã trở thành giáo phái MAGA của Trump. Và các phương tiện truyền thông cánh hữu đã trở thành những người cổ vũ cho chiến dịch trả thù, chia rẽ, oán giận, hoang tưởng và cố chấp của ông ta. Nhưng may mắn vẩn còn, đó là tất cả các lực lượng ủng hộ Trump chỉ chiếm thiểu số trong nước. Hầu hết các đảng viên Đảng Dân chủ và nhiều đảng viên độc lập đều cảnh giác trước tất cả những điều này. Tuy nhiên, không có đủ nhiều người Mỹ biết nhận thức, quan tâm và lo lắng về mối nguy hiểm trước mắt, và chính sự lơ là, xem thường đó có thể tạo điều kiện cho những kẻ độc tài vượt qua cánh cổng dân chủ.
Đây là một khoảnh khắc lịch sử đáng xấu hổ của nước Mỹ, khi chẳng có kẻ thù nào tấn công nước Mỹ, chẳng có đối thủ nào xâm nhập vào bên trong nước Mỹ để phá hoại mà chính những người Mỹ đang sống trong lòng nước Mỹ lại đang tâm phá hủy thành quả dân chủ của đất nước khi nó đã được 237 tuổi. Chương trình nghị sự tiếp theo của Trump sẽ phá hoại, nếu không muốn nói là làm nổ tung, các thể chế dân chủ và các biện pháp bảo vệ nó. Những cuộc tấn công của Trump vào nền cộng hòa có thể sẽ khó có thể hồi phục được trong một vài thế hệ.
Tờ New York Times tuần này đưa ra một lý do để giải thích rằng: Nhiều cử tri đã quên đi những biến động trong những năm dưới thời Trump. Thời gian đã tẩy xóa những đau thương, mất mát mà Trump đã gây ra. Tờ báo viết như thế này:
“Trong bốn năm kể từ những cuộc tấn công dữ dội hàng ngày vào các thể chế, hiến pháp của đất nước bởi Trump đã phai nhạt, thay đổi — và trong một số trường hợp, đã bị bóp méo, tẩy xóa ký ức của người Mỹ về các sự kiện mà vào thời điểm đó đã khiến họ cảm thấy nhức nhối, đau khổ. Các cuộc thăm dò cho thấy quan điểm của cử tri về các chính sách bất nhất, tồi tệ của Trump và nhiệm kỳ tổng thống thất bại, chia rẽ của ông ta đã phần nào được cải thiện nhờ vào thời gian và qua những phiên toà, những cáo trạng khá lộn xộn, rắc rối nhùng nhằng kéo dài nên công chúng cũng quá quen với những thủ tục tố tụng xoay vòng đo, và cũng chẳng còn thiết tha tìm hiểu, mong chờ một kết quả, vì hầu như ai cũng đoán ra được kết quả sẽ như thế nào rồi. Đó là, chẳng có có gì ồn ào xảy ra với Trump. Chuyện bình thường thôi mà, chuyện nhỏ thôi mà.”
Trong các cuộc phỏng vấn, cử tri thường mơ hồ nhớ lại một trong những thời kỳ hỗn loạn nhất của nền chính trị hiện đại. Các nhà khoa học xã hội nói rằng điều đó không có gì đáng ngạc nhiên cả. Trong thời đại siêu đảng phái, có rất ít ký ức tập thể được thống nhất, ngay cả về các sự kiện diễn ra trước công chúng.
Tờ Newsweek thì đưa ra nhận xét rằng: “Sự xói mòn của thời gian dường như đang có lợi cho Donald Trump, khi các cử tri xoay chiều ủng hộ dựa trên cảm xúc của họ về hiện tại chứ không phải về quá khứ”.
Đây là điều thực sự đáng lo ngại trước những sự kiện thảm khốc trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump. Bên cạnh kết cục là cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol, còn có một đại dịch khủng khiếp trong đó sự quản lý yếu kém của Trump đã dẫn đến cái chết có thể tránh được của hơn nửa triệu người Mỹ. Chỉ riêng điều này thôi cũng đủ khiến Trump bị loại. Nhưng ngay cả thảm họa chết chóc khủng khiếp đó cũng bị tẩy xóa bởi thời gian. Nói rõ hơn, là thời gian đã giúp Trump rất nhiều trong hơn nửa thế kỷ qua, với khoảng 4.000 vụ kiện thưa và những cáo trạng mới đây nhất cũng không ngoại lệ, Trump đã biết cách tận dụng thời gian để luồn lách và chạy thoát một cách hợp pháp.
The Newsweek đã liệt kê một số tình tiết đáng ghét về Trump mà giờ đây dường như đã bị lãng quên theo thời gian:
Đoạn ghi âm Trump nói có thể túm lấy bộ phận sinh dục của phụ nữ, của bất cứ ai mà ông ta muốn. Ca ngợi tình báo Nga, không tin CIA, FBI của Mỹ. Chê bai các nước châu Phi một cách thô tục khi gọi họ là “các quốc gia hố phân”. Tách trẻ em khỏi cha mẹ ở biên giới Mexico. Nói với trẻ em rằng ông già Noel là không có thật. Ngỏ ý muốn thương lượng để mua Greenland. Đề xuất sử dụng vũ khí hạt nhân để ngăn chặn một cơn bão. Đe dọa cắt viện trợ Ukraine nếu tổng thống nước này không điều tra gia đình Biden. Đề nghị bệnh nhân Covid tiêm thuốc tẩy rữa sàn nhà vào cơ thể. Và còn nhiều điều tệ hại nữa mà viết ra cho đủ sẽ cần nhiều thời gian hơn.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi Trump bật đèn xanh cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vì đã bỏ tù người Duy Ngô Nhĩ trong các trại tập trung. Trump hỗ trợ và tiếp tay cho hoạt động bí mật của Nga đã giúp bầu ông ta làm tổng thống và nỗ lực sau đó của ông ta nhằm che đậy tất cả những điều đó bằng những tuyên bố sai lầm rằng đó là một trò lừa bịp. Và bảo vệ Putin một cách tuyệt đối trung thành.
Trong bài phát biểu Thông điệp Liên bang được đánh giá là hay nhất lịch sử Hoa Kỳ của Tổng thống Joe Biden, ông đã chỉ trích Trump về những khoảnh khắc tồi tệ nhất của ông ta—đó là một ngày 6 tháng 1 đáng xấu hổ, đó là “cúi đầu” trước Vladimir Putin, đó là khoe khoang về việc đảo ngược được phán quyết vụ Roe kiện Wade chỉ mặt thẳng vào kẻ tệ hại nói rằng, ông ấy là một mối nguy hiểm cho nền dân chủ.
Khi đọc hai câu chuyện của New York Times và Newsweek, tôi tự hỏi các tổ chức truyền thông khác phải chịu trách nhiệm ở mức độ nào về tất cả sự lãng quên này. Trong khi tờ New York Times, CNN, Huffpost, The Hill, Reuter và Newsweek thường đưa tin rõ ràng về những hành vi sai trái của Trump, những động cơ và kế hoạch độc đoán của ông ta cũng như những mối đe dọa, thì nhiều tờ báo khác lại đăng tin về Trump như một chính trị gia truyền thống, như một ứng cử viên nổi bật. Rõ ràng họ đang có xu hướng bình thường hóa chính trị gia bất thường này.
Có lẽ nhiều quý vị vẫn còn nhớ, Donald Trump, đã từng kêu gọi “chấm dứt” các điều khoản của Hiến pháp Hoa Kỳ, điều chỉnh các quy tắc bầu cử và ông ta phải được tuyên bố là “người chiến thắng chính đáng” của cuộc bầu cử năm 2020. Vụ này chỉ có một vài tờ báo đăng tin, còn lại phần nhiều đều im lặng, đến nổi có nhiều người không hề biết chút gì. Tuyên bố nguy hiểm và chưa từng có của Trump đã không được truyền thông coi là vấn đề lớn. Điều này đặt ra một câu hỏi: “Phải chăng các hãng truyền thông lớn vẫn chưa tìm ra cách đưa tin về chủ nghĩa cực đoan của Trump?”
Lời kết:
Nói một cách công bằng, truyền thông không phải là nguyên nhân duy nhất khiến người Mỹ bị mất trí nhớ về những điều xấu xa của Trump. Truyền thông cũng không phải là nguyên nhân duy nhất đã tẩy xóa ký ức của nhiều người Mỹ về những điều tồi tệ của Trump. Mà nguyên nhân là sự kết hợp giữa việc làm tắc trách của con người và guồng máy thời gian vẫn cứ quay đều đi tới.
Suy cho cùng, bản chất con người chúng ta là như vậy, nhiều người chúng ta không thể nào duy trì trạng thái phẫn nộ và tức giận mãi mãi được. Thời gian có thể làm mờ đi ký ức và trong một số trường hợp, thậm chí là quên hẳn tất cả.
Nhưng cả các nhà báo, các công ty truyền thông lớn nhỏ phải có nghĩa vụ duy trì sự tập trung vào những câu chuyện tồi tệ này, phải lặp lại thường xuyên, phải nhắc nhở người Mỹ, rằng họ không được phép quên những sự kiện tồi tệ đã từng khiến đất nước này lao đao trong chia rẽ, mất mát và đất nước này đã từng suýt mất đi nền dân chủ 237 năm tuổi vào ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Nếu họ im lặng, lịch sử sẽ phán xét trách nhiệm lớn lao của họ.
Nếu họ im lặng, sự trở lại của Trump sẽ khiến họ càng phải im lặng nhiều hơn bởi sự đàn áp truyền thông là cách mà một nhà nước chuyên quyền và một nhà độc tài cần thống trị sẽ thực hiện để nắm giữ quyền lực.
Giờ đây, họ vẫn chưa bị buộc phải im lặng thì họ phải cất tiếng nói mạnh mẽ hơn, thường xuyên hơn, nói thật to cho người dân cả nước biết rằng: Nước Mỹ đang không ổn chút nào! Nước Mỹ đang gặp nguy hiểm! Donald Trump, kẻ thua cuộc đang quay trở lại!
Việt Linh
https://www.npr.org/2024/03/12/1238033721/donald-trump-joe-biden-nomination-delegates
https://www.lemonde.fr/en/opinion/article/2024/01/16/donald-trump-s-worrying-comeback_6436786_23.html