Chiến thắng thuyết phục của Donald Trump ở Iowa và khá dễ dàng ở New Hampshire cũng như không có trở ngại nào lớn ở 48 tiểu bang còn lại liệu có thể ngăn được Trump đến với chiếc vé ứng viên chính thức của đảng Cộng hòa hay không?
Thưa không? Nhưng con đường không phải lúc nào cũng trơn tru, bằng phẳng, vì hiện tại khả năng đủ điều kiện tranh cử tổng thống của ông ta vẫn chưa được Tòa án Tối cao giải quyết dứt điểm.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Trump vẫn còn một trở ngại lớn đáng kể phía trước và không có khoản gây quỹ khổng lồ nào hay số lượng cử tri lớn nào có thể loại bỏ được nó. Đó là, Trump cần phải giành chiến thắng trong một cuộc đối đầu có khả năng mang tính quyết định tại Tòa án Tối cao.
Vào ngày 8 tháng 2, Tòa án Tối cao sẽ nghe các cuộc tranh luận bằng miệng về việc liệu Trump có phải là người theo chủ nghĩa nổi dậy bị Tu chính án thứ 14 cấm tranh cử tổng thống hay không. Trump đang kháng cáo quyết định của Colorado xác định rằng ông ta bị loại do hành động của mình trước và trong cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Nếu tòa án trả lời “có” – và giả sử câu trả lời đó áp dụng cho các cuộc bầu cử sơ bộ cũng như cuộc tổng tuyển cử – thì Trump không thể trở thành ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, bất kể kết quả bầu cử sơ bộ ra sao.
Hầu hết các nhà quan sát pháp lý đều nghi ngờ việc đa số các thẩm phán sẽ tuyên bố Trump không đủ điều kiện tranh cử. Các chuyên gia cho rằng, một kết quả có nhiều khả năng xảy ra hơn là tòa án sẽ tìm ra một “lối rẽ” cho phép Trump tiếp tục có tên trong lá phiếu dựa trên cách hiểu hẹp hoặc mang tính kỹ thuật về điều khoản nổi loạn của Tu chính án thứ 14.
Nhưng thực tế là khả năng đủ điều kiện của Trump vẫn còn bị nghi ngờ về mặt pháp lý, ngay cả khi ông ta dường như đã sẵn sàng giành được đề cử ở giai đoạn đầu này, là một lời nhắc nhở khác về việc những tai ương pháp lý chưa từng có của Trump đan xen với vận mệnh chính trị của ông ấy lớn như thế nào.
Jessica Levinson, giáo sư luật hiến pháp tại Đại học Loyola Marymount, cho biết rằng: “Tôi tin rằng tòa án sẽ tìm ra cách để chứng minh rằng trên thực tế, ông ấy có đủ điều kiện để bỏ phiếu. Cuối cùng, tôi không thể thoát khỏi kết luận rằng Tòa án Tối cao không muốn trở thành cơ quan tước bỏ quyền lựa chọn này của cử tri. Và một lý do tế nhị sâu xa mà ai cũng nhìn ra, đó là những thẩm phán bảo thủ sẽ không thể tước bỏ cơ hội tranh cử và thắng cử của người lãnh đạo đảng. Tin tôi đi, những người họ bằng mọi cách, sẽ tìm ra lý do hợp pháp để biện minh cho quyết giữ Trump trên lá phiếu trên toàn quốc. Bất kể ảnh hưởng xấu xí từ vụ Bush kiện Gore năm 2000 vẫn còn đó, và lần này có thể họ vẫn sẽ bẻ cong Hiến pháp bất kể đến sự tồn vong của nền dân chủ.”
Nhiều vụ kiện pháp lý, rủi ro chính trị khác nhau
Trong số tất cả các rắc rối pháp lý của Trump, chỉ có thách thức Tu chính án thứ 14 tại Tòa án Tối cao là mối đe dọa trực tiếp đến nỗ lực trở lại làm tổng thống của ông ta. Mặc dù Trump cũng đang phải đối mặt với bốn phiên tòa hình sự, nhưng thời gian hoặc hoàn cảnh của mỗi phiên tòa dường như ngày càng khó có thể làm chệch hướng chiến dịch tranh cử của ông ta.
Hai trong số những vụ án đó bao gồm các cáo buộc liên bang do cố vấn đặc biệt Jack Smith đưa ra: một vụ về nỗ lực của Trump nhằm phá hoại kết quả cuộc bầu cử năm 2020 và vụ còn lại liên quan đến việc ông ta ăn cắp các tài liệu mật.
Cả hai vụ án đó đều dự kiến được xét xử vào mùa xuân này, nhưng ngày chính xác thì hầu như chắc chắn sẽ bị hoãn lại, có thể cho đến sau cuộc bầu cử tháng 11. Ngay cả khi chúng diễn ra vào mùa xuân hoặc mùa hè này và Trump bị kết án, thì ông ta vẫn có thể tranh cử tổng thống với tư cách là một tội phạm bị kết án – hoặc thậm chí từ sau song sắt. Và nếu trở thành tổng thống, ông ta có thể tìm cách ân xá cho chính mình trong cả hai vụ án liên bang.
Nhưng, vẫn còn hai vụ án hình sự khác của ông ta, đều ở cấp tiểu bang. Vụ án hình sự thứ ba ở New York sẽ bắt đầu vào cuối tháng 3. Trump sẽ không thể ân xá cho mình trong các vụ án cấp tiểu bang, nhưng ông ta cũng có thể sẽ không phải ngồi tù ngay cả khi bị kết án. Mặc dù ông ta bị buộc tội 34 tội danh nghiêm trọng, nhưng không có tội danh nào có mức án tối thiểu bắt buộc và các chuyên gia pháp lý cho biết các thẩm phán hiếm khi kết án những người phạm tội lần đầu với bất kỳ thời gian tù nào vì tội trọng tội làm sai lệch hồ sơ kinh doanh. Cả hai vụ án tiểu bang này dường như không gây ra mối đe dọa hiện hữu cho chiến dịch tranh cử của ông ta vào thời điểm này.
Vụ án hình sự thứ tư của Trump là ở Georgia, nơi ông ta đã bị truy tố về tội gian lận vì nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử năm 2020 bằng cách lật đổ chiến thắng của Joe Biden tại tiểu bang này. Phiên tòa ở Georgia vẫn chưa được lên lịch, có nghĩa là nó có thể không diễn ra trước cuộc bầu cử tháng 11 hoặc có thể là sau lễ nhậm chức.
Lời kết:
Jessica Levinson, giáo sư luật hiến pháp tại Đại học Loyola Marymount cay đắng nói rằng: “Ngay cả khi ông ta bị kết án ở Georgia và bị kết án tù, thì về mặt lý thuyết, Trump vẫn có thể là tổng thống. Và một tổng thống thì không thể điều hành đất nước trong phòng giam.”
Như vậy, giờ đây tôi có thể nói một cách thẳng thắn rằng: “Trump chắc chắn sẽ được Tòa án Tối cao giữ tên Trump trên lá phiếu trên toàn quốc. Hai vụ án liên bang ở Washington và Florida có thể hoãn đến sau bầu cử, và trong trường hợp các phiên xét xử đến trước bầu cử đi nữa và với những bản án tù 50 hay 100 năm cũng chẳng hề hấn gì, Trump sẽ kháng cáo lên Tòa án Tối cáo và chờ, hai phiên toà xét xử ở tiểu bang cũng không bỏ tù được Trump vì chờ kháng cáo, và các thẩm phán bảo thủ sẽ câu giờ hết mức có thể chờ đến sau bầu cử.
Xe chạy vòng vòng mãi mà không hết xăng, vì đó là xe của Mỹ – “Made in USA”.
Việt Linh
https://www.wsj.com/politics/elections/trump-legal-battles-election-2024-b97fecf3
https://www.pbs.org/newshour/politics/trumps-2024-trials-where-they-stand-and-what-to-expect
https://www.washingtonpost.com/opinions/2024/01/21/supreme-court-trump-insurrection-case/
https://www.wbur.org/cognoscenti/2024/01/24/2024-election-colorado-ballot-supreme-court-trump-kent-greenfield