Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 đã không có sự can thiệp của nước ngoài, nhưng đã bị thông tin sai trái tràn lan và nỗ lực lật đổ bầu cử. Tuy nhiên, lần bầu cử sắp tới này tôi có cái nhìn khác: Những mối đe dọa đó vẫn còn đó nhưng lần này các giới chức thực thi pháp luận đã nhận thức được và chuẩn bị tốt hơn.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Rõ ràng là kể từ năm 2016, Trump đã làm suy yếu một trụ cột quan trọng của nền dân chủ Mỹ. Đó là hệ thống bầu cử công bằng, hợp pháp và không có gian lận của Hoa Kỳ chưa hề bị nghi ngờ.
Cuộc tổng tuyển cử năm 2024 đang đến gần, nhiều người Mỹ quan tâm đến hiện tình đất nước đang lo lắng với những câu hỏi thiết thực như: Liệu nước Mỹ có thể có một cuộc bầu cử tự do và công bằng trong năm nay hay không? Và nếu có, liệu cử tri có thực sự tin rằng điều đó là công bằng hay không?
Bởi ảnh hưởng to lớn và chủ trương phân cực liên tục của Donald Trump trong nền chính trị Mỹ, chúng ta không thể coi điều gì là hiển nhiên như nó đã từng. Trump đã từng tuyên bố một câu: “Nếu tôi thắng, thì đó là một cuộc bầu cử công bằng. Nếu tôi thua, thì chắc chắn là có gian lận”.
Và điều chúng ta nên lo lắng hơn là những người thua cuộc sẽ không chấp nhận kết quả là hợp pháp, một tâm lý chỉ bùng nổ sau ngày bầu cử năm 2020, khi việc Trump từ chối chuyển giao quyền lực có trật tự đã dẫn đến một cuộc tấn công bạo lực vào Điện Capitol. Tuy nhiên, vào năm 2024, chủ nghĩa từ chối bầu cử đã hiển hiện rõ ở khắp mọi nơi từ báo chí, truyền thông đến mạng xã hội, ai cũng cho rằng đó là điều hiển nhiên, trước khi hầu hết cử tri bỏ phiếu. Sự ngờ vực tăng cao này có thể dẫn đến bạo lực và bất ổn nhiều hơn nữa, đồng thời giúp củng cố kiểu chủ nghĩa phủ nhận bầu cử ăn mòn gây thiệt hại lâu dài cho nền dân chủ của Mỹ.
Tổ chức các cuộc bầu cử đáng tin cậy ở Hoa Kỳ luôn có những thách thức, nhưng nó thậm chí còn khó khăn hơn kể từ năm 2020. Hầu hết các nền dân chủ tiên tiến khác trên thế giới không từng trải qua như những gì Hoa Kỳ làm trong mỗi mùa bầu cử: các cơ quan lập pháp và quản trị viên của các tiểu bang luôn thay đổi quy tắc bỏ phiếu để thực hiện bỏ phiếu khó hơn hoặc dễ hơn tuỳ theo đối tượng, chủ yếu là nhằm đạt được lợi thế của đảng phái; một chu kỳ kiện tụng về những quy tắc đó, thường đạt tới cấp cao nhất của cơ quan tư pháp; và những lời hùng biện mang tính kích động về gian lận cử tri, đàn áp bầu cử và bầu cử gian lận, sau đó là những thuyết âm mưu về gian lận bầu cử được tung ra khắp các mạng xã hội.
Đối với nước Mỹ, chỉ đến khi nào người Mỹ sửa đổi Hiến pháp để cung cấp quyền bầu cử thực sự và có hiệu lực trên toàn quốc, không tiểu bang nào có thể tự tung tự tác cứ nắm được thế đa số trong Hạ viện, Thượng viện tiểu bang là bắt đầu cho vẽ lại mới bản đồ bầu cử, và điều này cứ liên tục tiếp nối mỗi khi thế đa số trong Quốc hội tiểu bang bị thay đổi.
Trump đã tranh thủ cơ hội để tăng cường và phóng đại những bệnh lý bầu cử này của người Mỹ. Cuộc bầu cử năm 2020 diễn ra trong thời kỳ đại dịch Covid trước khi xuất hiện vaccine, tạo ra những thách thức nghiêm trọng trong việc tổ chức một cuộc bầu cử công bằng mà không để người dân mắc bệnh. Vụ kiện tụng mới tập trung vào cách điều hành một cuộc bầu cử trong bối cảnh khủng hoảng sức khỏe. Đại dịch đã làm tăng đáng kể chi phí tổ chức bầu cử nhưng chính phủ liên bang không cung cấp đủ kinh phí để trang trải chi phí gia tăng, dẫn đến việc quản lý bầu cử từ thiện do tư nhân bảo lãnh. Đại dịch Covid đã khiến nhiều người bỏ phiếu qua thư để tránh bị nhiễm virus, nhưng đảng Cộng hòa ít có khả năng chuyển sang bỏ phiếu qua thư hơn đảng viên Dân chủ sau khi Trump liên tục tuyên bố sai trái mà không có cơ sở rằng các lá phiếu sẽ bị gian lận. Việc kiểm phiếu gửi qua thư chậm hơn ở một số bang như Pennsylvania đã dẫn đến sự thay đổi kết quả bầu cử được báo cáo từ Trump sang Biden, càng tạo thêm cơ sở cho câu chuyện gian lận sai sự thật.
Trump khuyến khích cử tri của mình nghi ngờ tính liêm chính của cuộc bầu cử, điều này cuối cùng đã dẫn đến một cuộc nổi dậy chết người vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 – nhưng cho đến nay, sau hơn 3 năm, ông ta vẫn chưa phải chịu trách nhiệm. Ông ta đã vượt qua được bản án luận tội sau khi được một Thượng viện thuộc đa số Cộng hòa làm phép rửa tội, Trump đang chiến đấu khá thành công bằng các kháng cáo để cố gắng kéo dài thời gian cho đến sau cuộc bầu cử.
Và nước Mỹ lại càng lạ lùng hơn trước sự chú ý của thế giới, khi một kẻ làm đảo chính, ăn cắp và làm thất thoát tài liệu mật, kích động bạo loạn và nhiều tội tày trời khác vẫn đang ngang nhiên tiếp tục tái tranh cử với Tổng thống đượng nhiệm Joe Biden để giành lấy chức tổng thống một lần nữa.
Bối cảnh hiện tại của cuộc bầu cử năm 2024 trông có vẻ ảm đạm: Nhiều người trong số những người đã giúp bảo đảm một cuộc bầu cử công bằng và quá trình chuyển giao quyền lực một cách hòa bình vào năm 2020 đã bị bịt miệng, bị thay thế hoặc bị đe dọa tại nhiều tiểu bang.
Các vụ kiện và điều trần quốc hội của ủy ban Hạ viện do Orwellian đặt tên về “vũ khí hóa chính phủ” có thể ngăn cản một số cơ quan chính phủ báo cáo thông tin sai lệch về bầu cử và sự can thiệp của nước ngoài cho các công ty truyền thông xã hội và các nền tảng mạng xã hội.
Một số quan chức Đảng Cộng hòa đã bị khai trừ khỏi đảng hoặc mất quyền lực, ví dụ Aaron Van Langevelde , thành viên hội đồng vận động viên bang Michigan, người đã xác nhận chiến thắng năm 2020 của Biden tại tiểu bang này, hay các thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Hoa Kỳ như Liz Cheney và Adam Kinzinger, một người đã thua trong cuộc bầu cử sơ bộ, một người chọn không tái tranh cử. Tỷ lệ nghỉ việc của các quan chức bầu cử , những người phải đối mặt với những mối đe dọa không ngừng trong khi có mức lương tương đối thấp, là rất đáng kể.
Tuy nhiên, vẫn có lý do để hy vọng.
Những nỗ lực đã được thực hiện để bảo đảm cuộc bầu cử năm 2024 hầu như sẽ diễn ra công bằng. Quốc hội đã sửa đổi bộ quy tắc được sử dụng để kiểm phiếu của Cử tri đoàn nhằm ngăn chặn một số trò tai quái bằng các nhóm đại cử tri giả thay thế mà Trump và các đồng minh của ông ta đã thực hiện vào năm 2020. Tòa án Tối cao năm ngoái trong vụ Moore kiện Harper đã bác bỏ một lý thuyết cực đoan rằng nên trao quyền cho các cơ quan lập pháp tiểu bang độc lập để vượt qua cả hiến pháp và tòa án liên bang trong việc hạn chế quyền bầu cử.
Những người từ chối bầu cử từng tranh cử chức giám đốc ủy ban bầu cử ở các tiểu bang xung đột đã thất bại vào năm 2022. Mọi người hiện đang hết sức cảnh giác trước những nỗ lực nhằm phá hoại kết quả bầu cử và đề phòng các hình thức thao túng mới.
Donald Trump giờ đây không còn quyền lực, có ít công cụ hơn để thao túng kết quả. Tất nhiên, còn nhiều điều có thể và nên làm trong lĩnh vực luật pháp, chính trị, truyền thông và công nghệ để bảo đảm một cuộc bầu cử công bằng và an toàn.
Nhưng điều quan trọng nhất là khi mọi thứ có vẻ không lạc quan lắm khi nói đến niềm tin của cử tri vào tính công bằng của kết quả bầu cử – ở cả hai đảng.
Trump trong thời gian qua và hiện tại đã gieo mầm mống cho việc tuyên bố gian lận cử tri trong cuộc bầu cử năm 2024 nếu ông ta thua, đồng thời thừa nhận mà không có bằng chứng nào cho thấy Đảng Dân chủ đang cho phép nhập cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ để những người mới đến này có thể bỏ phiếu cho Biden trong cuộc bầu cử năm 2024. Dù trên thực tế, những người nhập cư không phải là công dân Mỹ, họ không có đủ điều kiện bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ.
Nếu Hoa Kỳ có thể thực hiện một cuộc bầu cử tự do và công bằng, và hầu hết người dân Mỹ tin vào hệ thống bầu cử của quốc gia là không thể có gian lận thì điều đó sẽ khiến cho những sai lầm và thuyết âm mưu trở nên vô nghĩa. Trên thực tế, Trump đã thành công trong việc tẩy não những người ủng hộ khiến họ luôn nghi ngờ nhất là những kết quả đem đến phần thua cho các ứng viên đảng Cộng hòa.
Tất nhiên, một cuộc nổi dậy tương tự ngày 6 tháng 1 năm 2021 là có thể sẽ xảy ra với xác suất khá cao và cường độ lớn hơn. Chiến dịch tranh cử của Trump sẽ nỗ lực can thiệp và lan truyền thông tin sai lệch nhiều đến mức mọi người sẽ tin rằng Trump đã chiến thắng như họ đã từng làm trong năm 2020. Điều này đặc biệt đúng khi Trump thua đậm trong cuộc bỏ phiếu phổ thông, nhưng một lần nữa lại giành được chiến thắng tại Cử tri đoàn. Nhưng nếu Trump trở lại nắm quyền, thật dễ dàng tưởng tượng ra các cuộc biểu tình trên đường phố sẽ trở nên bạo lực, đặc biệt nếu Trump cố gắng sử dụng Đạo luật Chống nổi loạn và lệnh cho quân đội, cảnh sát để dập tắt các cuộc biểu tình trên cả nước.
Lời kết:
Những điều tôi vừa nói là những gì có thể xảy ra khi Trump bị thất bại. Đất nước sẽ phải đối mặt với những cuộc bạo loạn lớn nhỏ ở nhiều nơi, xã hội bất ổn. Nhưng các cơ quan thực thi pháp luật sẽ ổn định được tình hình trong sớm muộn.
Nhưng còn chiến thắng của Trump thì sao? Chiến thắng hợp pháp và bất hợp pháp đều có thể xảy ra. Đây là những điều mà ngày nay dường như có khả năng thực sự xảy ra bất chấp nhiều cáo trạng, các cáo buộc trọng tội và các phiên tòa xét xử của Trump.
Nếu hợp pháp thì dù không muốn, những đảng viên Dân chủ, cử tri Dân chủ và cử tri độc lập vẫn phải chấp nhận dù khó mà nuốt trôi chiến thắng của Trump.
Cuối cùng, nền dân chủ hiện đang đứng trên hai trụ cột:
Trụ cột đầu tiên là, khả năng tiến hành một cuộc bầu cử tự do và công bằng. Đó là một nhiệm vụ nặng nề thậm chí còn trở nên khó khăn hơn bởi hệ thống đảng phái, phi tập trung của người Mỹ trong thời kỳ phân cực gay gắt nhất lịch sử chính trường Hoa Kỳ. Nhưng tôi vẫn tin rằng, bất chấp những thách thức đã từng xảy ra và có thể xảy ra, hệ thống bầu cử dường như vẫn vững chắc vào năm 2024.
Trụ cột thứ hai là, niềm tin của công chúng vào sự công bằng của cuộc bầu cử. Khi những người thua cuộc trong cuộc bầu cử chấp nhận kết quả với những dẫn chứng, bằng chứng, những con số biết nói một cách rõ ràng thì niềm tin qua đó sẽ được xác nhận. Nhưng nếu không có “sự đồng ý của kẻ thua cuộc” – thì hệ thống bầu cử sẽ thực sự sụp đổ và nền dân chủ sẽ càng bị đe dọa phá vỡ.
Trump đã thành công trong việc làm suy yếu nền tảng của trụ cột thứ hai đó đối với người Mỹ. Và tôi tin chắc chắn rằng, trong cuộc bầu cử năm nay, nếu thua, Trump sẽ tiếp tục tái diễn màn hai cảnh cũ như ông ta đã từng diễn trong năm 2020. Và, nếu ông ta thắng, thì cả hai trụ cột quan trọng đều sẽ sụp đổ toàn diện và không còn cần thiết vì sẽ chẳng còn cuộc bầu cử nào sẽ diễn ra trong tương lai. C’est fini!
Việt Linh
https://au.news.yahoo.com/why-isn-t-supreme-court-110023798.html
https://www.washingtonpost.com/national-security/2024/02/22/trump-classified-documents-motions-dismiss/