Với việc Ron DeSantis kết thúc chiến dịch tranh cử năm 2024 và lên tiếng ủng hộ Trump vào ngày Chủ nhật, trận sơ bộ của các ứng viên Cộng hòa giờ đây đã trở thành trận đấu một chọi một đầu tiên giữa Donald Trump và Nikki Haley.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Donald Trump bước vào cuộc tranh cử với thành tích lập kỷ lục khá dễ dàng trong các cuộc họp kín ở Iowa vào tuần trước. Nhưng với New Hampshire thì khác, tiểu bang này có truyền thống chính trị ôn hòa hơn và các quy tắc cơ bản cho phép các cử tri độc lập không thuộc đảng nào được tham gia cuộc đua. Các ứng cử viên MAGA được Trump hậu thuẫn đã từng gặp khó khăn ở đây trong những năm vừa qua.
Nỗ lực của Donald Trump nhằm giành được đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa có lẽ phải đối mặt với thách thức lớn nhất vào thứ Ba, hôm nay khi các cử tri ở New Hampshire tổ chức cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trên toàn quốc.
Nikki Haley, cựu đại sứ Liên hợp quốc và từng là thống đốc South Carolina, đang hy vọng tận dụng những điểm yếu đó từ New Hampshire, đặc biệt khi giờ đây bà là ứng cử viên chính duy nhất còn lại trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa nhằm đánh bại Trump hoàn toàn.
Trong cuộc bầu cử sơ bộ hôm nay sẽ mang tính quyết định khá rõ nét về 2 chiến thắng khác nhau hoàn toàn có thể xảy ra:
- Nếu Nikki Haley chiến thắng, bà sẽ mở ra một giai đoạn cạnh tranh gay gắt hơn trong cuộc bầu cử sơ bộ mà Trump vẫn thống trị cho đến nay. Tuy nhiên, nếu Nikki Haley không thể đánh bại Trump ở New Hampshire, thì bà ấy chắc chắn sẽ bỏ cuộc vì bà biết rõ rằng, bà sẽ không thể ngăn chặn được Trump ở bất cứ nơi nào khác, ngay cả ở tiểu bang South Carolina, quê hương của bà. Các đồng minh của Trump hiện đang gây áp lực buộc Haley phải rời khỏi cuộc đua và những lời kêu gọi đó sẽ tăng cường nếu Trump thắng New Hampshire một cách dễ dàng. Nếu bà ấy bỏ cuộc, điều đó sẽ quyết định một cách hiệu quả cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa ở điểm dừng thứ hai, trước khi đại đa số cử tri Đảng Cộng hòa trên toàn quốc có thể bỏ phiếu.
- Nếu Trump chiến thắng, Trump sẽ là ứng cử viên tổng thống đầu tiên của Đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong hai cuộc đua mở ở Iowa và New Hampshire lần đầu tiên kể từ khi cả hai tiểu bang bắt đầu dẫn đầu lịch bầu cử vào năm 1976 – một dấu hiệu rõ ràng cho thấy ông ta tiếp tục thu hút được những cử tri trung thành nhất với đảng.
Đừng quên đảng Dân chủ cũng có bầu cử sơ bộ. Tổng thống Joe Biden không có tên trong lá phiếu, khiến South Carolina trở thành điểm dừng chân chính thức đầu tiên trong lịch bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ. Nhưng dù sao thì New Hampshire vẫn bám sát truyền thống và tổ chức cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ của riêng mình.
Qua diễn biến tình hình gay gắt hiện nay, một câu hỏi được đặt ra: Liệu Trump có thể bị ngăn chặn hay không?
Cuộc chiến một chọi một giữa Trump và Haley chính xác là điều mà những người chỉ trích Đảng Cộng hòa của Trump đang kêu gọi. Nikki Haley tỏ ra có tính cạnh tranh và nhận được sự ủng hộ của các cử tri ôn hòa và cử tri độc lập. Bà ấy cũng nhận được sự ủng hộ của Thống đốc New Hampshire nổi tiếng, Chris Sununu.
Nhưng trong sự thận trọng, e dè, không dám tỏ ra khinh địch trước đối thủ là một người đàn bà, Trump dường như cảm nhận được một đòn giáng trực tiếp từ Nikki Haley có thể phá hủy hy vọng chiến thắng của ông ta. Donald Trump, đã kêu gọi đội quân zombies MAGA và các đảng viên Cộng hòa bị thoái hóa cột sống trong những ngày gần đây để giúp chứng tỏ sức mạnh của mình. Thượng nghị sĩ South Carolina, Tim Scott, đối thủ cũ của Trump, đã tán thành Trump tại một cuộc biểu tình ở New Hampshire cuối tuần qua. Dân biểu New York Elise Stefanik và Thượng nghị sĩ Ohio JD Vance đã lên tiếng ủng hộ Trump vào thứ Bảy trước khi Thống đốc South Carolina, Henry McMaster xuất hiện.
Một số lượng đáng kể đảng viên Cộng hòa ở New Hampshire khẳng định họ sẽ không bao giờ ủng hộ Trump. Và nếu không có cuộc bầu cử sơ bộ mang tính cạnh tranh của đảng Dân chủ, nhiều cử tri thiên tả không thuộc đảng nào có thể quyết định sẽ ủng hộ Nikki Haley. Nhưng điều đó không làm thay đổi thực tế rằng các cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa thường do Đảng Cộng hòa quyết định và sự kiểm soát của Trump đối với căn cứ này có vẻ mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên, với tiểu bang New Hampshire, có lẽ sẽ không ai dám nói trước chắc chắn về một điều gì, kể cả Donald Trump.
Một câu hỏi khác, đó là: Những người ủng hộ DeSantis sẽ bỏ phiếu cho ai trong hai người còn lại sau khi DeSantis bỏ cuộc?
DeSantis được coi là người về đích ở vị trí thứ ba ở New Hampshire ngay cả trước khi kết thúc chiến dịch của mình vào Chủ nhật. Nhưng số phiếu thăm dò ảm đạm không có nghĩa là DeSantis không nhận được sự ủng hộ nào ở New Hampshire. Với việc DeSantis nhắm đến các phe phái bảo thủ nhất trong liên minh GOP và sau đó ủng hộ Trump, có thể sự ra đi chính thức của DeSantis sẽ bổ sung thêm số phiếu vào tổng số phiếu bầu của Donald Trump.
Trong sự công khai và riêng tư, các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ đã nhiều lần thừa nhận rằng họ sợ Nikki Haley hơn Donald Trump trong cuộc đối đầu trong cuộc tổng tuyển cử tiềm năng với Biden.
Nikki Haley đã dành nhiều tháng để nói với cử tri rằng nếu không có sự hỗn loạn và gánh nặng chính trị của Trump, bà sẽ ở vị thế tốt hơn để đánh bại Biden vào tháng 11. Lập luận đó không giúp ích được gì nhiều cho bà ở Iowa, nơi bà xếp hạng sau DeSantis.
Nikki Haley đang đánh cược rằng cử tri ở tiểu bang New Hampshire sẽ coi trọng hơn lời kêu gọi chính trị lâu dài của bà ấy. Chris Sununu, thống đốc Đảng Cộng hòa nổi tiếng của New Hampshire, đã ở bên cạnh Nikki Haley trong nhiều tuần để nhắc nhở cử tri về thành tích ảm đạm của Trump trong các cuộc bầu cử quốc gia kể từ khi ông ta vào Tòa Bạch Ốc đầu năm 2017. Vẫn chưa rõ liệu thông điệp của Thống đốc Chris Sununu có gây được tiếng vang hay không.
Nếu không, đó là vì Donald Trump đã thuyết phục một cách hiệu quả các cử tri Đảng Cộng hòa rằng ông ta – chứ không phải Nikki Haley – sẽ là ứng cử viên cho cuộc tổng tuyển cử. Đó là một vụ đánh cược khá mạo hiểm của Donald Trump, khi xét đến những vấn đề pháp lý đặc biệt của ông ta, cuộc tấn công mà ông ta đã truyền cảm hứng vào Điện Capitol Hoa Kỳ và thành tích đã được chứng minh của ông ta về việc xa lánh cử tri ngoại ô trong các cuộc bầu cử liên tiếp.
Nhưng việc Tổng thống Biden không được ưa chuộng chắc chắn đang làm vấn đề trở nên phức tạp hơn.
Tuy nhiên, cử tri New Hampshire vẫn có cơ hội bỏ phiếu chiến lược vào thứ Ba hôm nay dựa trên một vấn đề dường như quan trọng hơn tất cả những vấn đề khác trong nền chính trị ngày nay, đó là: khả năng đánh bại phía bên kia.
Nên kết quả cuối cùng có thể phụ thuộc nhiều nhất vào việc ai thực sự có mặt để bỏ phiếu vào thứ Ba.
Tại Iowa chứng kiến tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp nhất trong lịch sử gần đây trong các cuộc họp kín vào tuần trước. Các cuộc bầu cử có tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp thường ưu tiên cho ứng cử viên có sự ủng hộ mạnh mẽ nhất trong cơ sở đảng. Và vào năm 2024, đó là Donald Trump.
Nhưng Nikki Haley, với những lập luận về sự hỗn loạn và khả năng được bầu lại của Trump, đã cố gắng thu hút những người theo đảng Cộng hòa và những người độc lập ôn hòa và ít tư tưởng hơn.
Luật New Hampshire cho phép cử tri không thuộc đảng nào được tham gia cuộc tranh cử đề cử của một trong hai đảng. Đảng Dân chủ không được phép bỏ phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa, mặc dù cử tri có cơ hội thay đổi đăng ký trước thời hạn tháng 10.
Nikki Haley cần một lượng cử tri đi bỏ phiếu lớn, được thúc đẩy bởi những cử tri không thuộc đảng nào, để có thêm cơ hội.
Ngoại trưởng New Hampshire David M. Scanlan dự đoán rằng, sẽ có khoảng 322.000 cử tri sẽ tham gia cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa, đây sẽ là mức cao kỷ lục. Về phía Đảng Dân chủ, ông kỳ vọng chỉ có 88.000 người vì hầu như không có sự cạnh tranh.
Đảng Dân chủ ở New Hampshire cũng đang bỏ phiếu cho ứng cử viên tổng thống của họ. Dù nhóm của Biden muốn công chúng Mỹ nghĩ rằng họ không quan tâm đến kết quả nhưng thực ra họ vẫn đang chú ý đến New Hampshire và Dean Philips.
Tất nhiên, Biden sẽ không có tên trong lá phiếu ở New Hampshire. Ông đã tránh mặt New Hampshire sau khi thúc đẩy Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ trao quyền bầu cử sơ bộ mở màn cho South Carolina, một tiểu bang đa dạng hơn nhiều sẽ bỏ phiếu vào ngày 3 tháng 2.
Tức giận về quyết định của Biden, tiểu bang New Hampshire đã phớt lờ mong muốn của tổng thống và họ vẫn sẽ tổ chức một cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ dù không được phê duyệt.
Có một số đảng viên Đảng Dân chủ ít được biết đến hơn trong lá phiếu, bao gồm dân biểu Dean Phillips, D-Minn., và nhà hoạt động cấp tiến Marianne Williamson. Bất chấp sự vắng mặt của ông Biden tại đây, các đồng minh của tổng thống trong tiểu bang đã khuyến khích cử tri viết tên Biden.
Kết quả sẽ không ảnh hưởng đến số lượng đại biểu cần thiết để bảo đảm sự đề cử của đảng Dân chủ. Nhưng một kết thúc không mấy ấn tượng sẽ gây ra sự bối rối không mong muốn khi Biden cố gắng cải thiện vị thế chính trị của mình để bước vào chiến dịch tranh cử mùa thu.
Lời kết:
Gần như toàn bộ Đảng Cộng hòa tin rằng Trump giờ đây sẽ trở thành ứng cử viên Tổng thống một lần nữa và đang tập hợp xung quanh ông ta, ngoại trừ một số ít đảng viên Cộng hòa can đảm, đứng thẳng lưng. Nhưng qua một cuộc thăm dò Marist của cử tri New Hampshire được thực hiện vào tuần trước đã tiết lộ ràng, 2/3 số đảng viên Đảng Cộng hòa và những người độc lập nghiêng về Đảng Cộng hòa cho rằng Trump nên được miễn truy tố hình sự đối với những hành động mà ông đã vi phạm khi còn là tổng thống. Nhưng đồng thời cũng có 2/3 tổng số cử tri ở New Hampshire, bao gồm cả cử tri độc lập và đảng Dân chủ, cảm thấy Trump không nên có quyền miễn trừ.
Trong video chương trình 2 của tôi hôm qua, có một thính giả cuồng Trump vô viết như thế này: “Bình luận về Nikki Haley trật lất! Cô nầy sắp bỏ cuộc vì cạn tiền, đuối sức vì giảm số người ủng hộ!” Và nhân đây, tôi muốn ra một thông tin có dẫn chứng rõ ràng, đó là: Người chi tiêu nhiều nhất tại New Hampshire là Nikki Haley và các nhóm ủng hộ bà ấy. Nhóm Nikki Haley đã rót vào 30,9 triệu USD, gần gấp đôi Trump và các đồng minh của ông ta, những người họ đã chi 15,7 triệu USD. Còn DeSantis đã chi khoảng 8 triệu đô la ở New Hampshire.
Và để kết thúc bài bình luận này, tôi xin đưa ra câu nói ví von của Thống đốc New Hampshire Chris Sununu nói về hai tiểu bang bầu cử sớm là Iowa và New Hampshire rằng. Vào những năm 1980, Iowa và New Hampshire đã đạt được một thỏa thuận cho phép Iowa tổ chức cuộc họp kín đầu tiên và New Hampshire tổ chức cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên qua câu nói: “Iowa hái ngô – New Hampshire chọn Tổng thống.”
Vì vậy, New Hampshire, nơi tổ chức bầu cử sơ bộ vào hôm nay, với thành phần cử tri ôn hòa, sẽ mang đến cơ hội cuối cùng và tốt nhất để Nikki Haley có cơ hội chứng tỏ rằng bà ấy có thể đánh bại Trump.
Việt Linh
https://www.newyorker.com/news/dispatch/will-the-race-against-trump-end-in-new-hampshire
https://www.theguardian.com/us-news/2024/jan/23/new-hampshire-presidential-primary-nikki-haley-donald-trump