(CaliToday) — Thẩm phán Aileen Cannon vào thứ Sáu chất vấn công tố truy tố ông Donald Trump cất giữ trái phép tài liệu Mật của chính phủ giải thích vai trò giám của Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland trong vụ này, và thậm chí chỉ trích công tố trả lời thận trọng.
Tranh cãi qua lại diễn ra vào cuối phiên điều trần kéo dài 4 tiếng đồng hồ về thỉnh nguyện của cựu Tổng thống đòi bãi bỏ vụ truy tố dựa trên lập luận gây tranh cãi rằng Công tố viên Đặc biệt Jack Smith không được bổ nhiệm hợp pháp làm lãnh đạo cuộc điều tra.
Luật sư biện hộ Emil Bove cho rằng, vì ông Garland thường xuyên tuyên bố Smith làm việc độc lập, cho nên Công tố viên Đặc biệt nên được xem là một “viên chức hàng đầu,” tức là viên chức chính phủ không có cấp trên trực tiếp, và sự bổ nhiệm phải được Thượng viện chuẩn thuận.
Công tố phản pháo, bảo rằng Smith, cũng giống như những công tố viên đặc biệt khác trước ông, không phải là một viên chức hàng đầu. Trong khi quy định liên bang nói rõ, Tổng trưởng Tư pháp không phải giám sát công việc hàng ngày của các công tố viên đặc biệt, nhưng người đứng đầu Bộ Tư pháp bảo đảm họ phải tuân theo các quy định của Bộ, và có thể xem xét những bước điều tra chính.
Garland trong nhiệm kỳ cho đến nay đã bổ nhiệm 3 Công tố viên Đặc biệt điều tra ông Trump, điều tra Tổng thống Joe Biden, và điều tra con trai ông Biden là Hunter Biden. Ông gặp mỗi người trong các cuộc điều tra của họ, và được báo cáo những bước đi quan trọng trong mỗi vụ, theo các nguồn tin thông thạo thủ tục nội bộ.
Thẩm phán Cannon hỏi công tố James Pearce liệu Garland có xem bản cáo trạng cáo buộc Trump giải quyết sai trái tài liệu Mật sau khi rời Toà Bạch Ốc và cản trở nỗ lực chính phủ thu hồi trước khi đệ lên toà hay không.
“Có giám sát thực sự hay không?” Thẩm phán hỏi.
“Có!” Pearce đáp. Nhưng công tố nói ông không thể nói về những tranh luận nội bộ, và không thể trả lời thẳng liệu Garland có xem bản cáo trạng hay không.
“Tại sao trả lời liệu Tổng trưởng có phê chuẩn cáo trạng hay không lại khó khăn như vậy?” Cannon nói.
Phiên điều trần tiền thẩm vào thứ Sáu là phiên điều trần đầu tiên trong số 5 phiên điều trần đã được Cannon ấn định trong ba ngày, thứ Sáu, thứ Hai và thứ Ba tuần sau. Thông thường luật sư biện hộ sẽ đệ mọi thỉnh nguyện để tìm cách được bãi bỏ hoặc trì hoãn các vụ kiện chống lại thân chủ của họ. Nhưng quan toà thường chỉ tổ chức điều trần khi có những thỉnh nguyện lớn nhất và khả thi nhất.
Phiên điều trần diễn ra vào thứ Sáu cho thấy Cannon sẵn sàng đi sâu vào những chi tiết vụn vặt, và chấp nhận một số thỉnh nguyện không đi đến đâu của Trump, ngay cả khi cuối cùng bà ra phán quyết chống lại cựu tổng thống đi nữa. Xu hướng cho phép tranh cãi trực tiếp về nhiều câu hỏi nhỏ và gia tăng của bà đã dẫn đến tình trạng tồn đọng các quyết định quan trọng, và trì hoãn phiên tòa xét xử Trump.
Dựa trên các thủ tục tố tụng, không rõ Cannon sẽ đưa ra phán quyết như thế nào đối với thỉnh nguyện tước tư cách công tố ông Jack Smith, nhưng Thẩm phán thừa nhận tiền lệ dường như ủng hộ việc Garland bổ nhiệm Smith, và sẽ có những cản trở pháp lý đảo ngược bổ nhiệm.
Giả thuyết cho rằng việc bổ nhiệm Smith vi hiến rất phổ biến trong giới luật pháp bảo thủ. Cannon đã mời ba luật sư bên ngoài – được gọi là bạn của toà – đến tranh luận trước toà vào thứ Sáu. Hai người cho biết Smith được bổ nhiệm bất hợp pháp và người thứ ba đứng về phía chính phủ. Những thách thức tương tự đối với các Công tố viên Đặc biệt khác gần đây, kể cả Robert S. Mueller III, đã bị bác bỏ trước tòa – quyết định được Cannon nhắc đến vào thứ Sáu.
Luật sư biện hộ cho biết, có sự khác biệt trong các lập luận pháp lý họ đưa ra so với những lập luận chung quanh việc bổ nhiệm Mueller bị bác bỏ ở D.C.
Trong khi Cannon phần lớn ra phán quyết chống lại các thỉnh nguyện của Trump, nhưng thời gian đưa ra quyết định của bà lại có lợi cho Cựu tổng thống – ứng cử viên tổng thống Công hoà muốn hoãn mọi phiên toà đến sau bầu cử, và nếu ông tái đắc cử thì các bản cáo trạng sẽ được Tổng trưởng Tư pháp của ông huỷ bỏ.
Được Trump bổ nhiệm vào ghế thẩm phán liên bang vào cuối năm 2020, Cannon hoãn vô thời hạn phiên toà xử cựu Tổng thống từ lịch được ấn định ban đầu vào tháng 5, thậm chí ngay cả khi hai bên cho biết họ sẵn sàng xét xử vào tháng 8. Thẩm phán để cho thỉnh nguyện chồng chất, và xem xét rất chậm chạp.
Cả ông Trump và Smith đều không tham dự phiên điều trần vào thứ Sáu.
Thẩm phán Cannon vào tuần tới sẽ nghe tranh cãi pháp lý về thỉnh nguyện lệnh bịt miệng từ công tố, cũng như thỉnh nguyện từ biện hộ yêu cầu không sử dụng bằng chứng trước toà những ghi chép bằng băng ghi âm được công tố thu được từ luật sư của bị cáo, ông Evan Corcoran.
Cannon cũng xem xét liệu vị trí của Smith có được tài trợ hợp pháp hay không, và cân nhắc yêu cầu của biện hộ về phiên điều trần có tên Franks, nhằm xác định liệu các nhà điều tra có khai man trong tờ đơn xin trát khám xét Mar-a-Lago hay không, và nếu vậy, liệu bằng chứng thu thập được khi thực thi lệnh khám xét có nên bị loại khỏi phiên tòa hay không.
Điều trần Frank có ngưỡng pháp lý cao, nên Thẩm phán cho biết sẽ lên lịch vào một ngày khác nếu thấy cần thiết.
Hương Giang (Theo Washington Post)