Các quan chức y tế liên bang cho biết hôm thứ Ba rằng họ sẽ thu hồi 11,4 tỷ USD từ các quỹ liên quan đến COVID-19, vốn đã được phân bổ cho các sở y tế công cộng cấp bang và địa phương cũng như các tổ chức y tế trên toàn quốc.
“Đại dịch COVID-19 đã kết thúc, và Bộ Y tế & Dịch vụ Nhân sinh Mỹ (HHS) sẽ không lãng phí hàng tỷ đô la tiền thuế vào một đại dịch không còn tồn tại, mà người dân Mỹ đã bỏ lại phía sau từ nhiều năm trước,” HHS tuyên bố.
Theo thông báo, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) dự kiến sẽ thu hồi số tiền này sau 30 ngày kể từ khi phát đi thông báo chấm dứt, quá trình này đã khởi động vào thứ Hai.
Các quan chức cho biết số tiền này chủ yếu được sử dụng cho xét nghiệm COVID-19, tiêm chủng, các dự án y tế toàn cầu, hỗ trợ nhân viên y tế cộng đồng ứng phó với COVID-19, cũng như một chương trình được triển khai vào năm 2021 nhằm khắc phục bất bình đẳng y tế do COVID đối với các nhóm dân số có nguy cơ cao và chưa được tiếp cận đầy đủ, bao gồm cả cộng đồng thiểu số. Động thái này được NBC News đưa tin đầu tiên.
Lori Freeman, Giám đốc điều hành Hiệp hội Quan chức Y tế Quận & Thành phố Quốc gia, cho biết phần lớn ngân sách này vốn dĩ cũng sẽ sớm hết hạn. “Nó sẽ kết thúc trong sáu tháng tới,” bà nói. “Vậy tại sao phải thu hồi ngay bây giờ? Đây là hành động tàn nhẫn và bất thường.”
Trong một diễn biến liên quan, hơn hai mươi khoản tài trợ nghiên cứu về COVID do Viện Y tế Quốc gia (NIH) tài trợ đã bị hủy bỏ. Đầu tháng này, chính quyền Trump cũng đóng cửa trang web covidtest.gov, nơi cho phép người dân Mỹ đặt xét nghiệm COVID miễn phí được gửi đến tận nhà.
Mặc dù tình trạng khẩn cấp y tế công cộng do COVID đã kết thúc, virus này vẫn đang gây tử vong tại Mỹ: trung bình 458 người tử vong mỗi tuần trong bốn tuần qua, theo dữ liệu của CDC.
HHS không cung cấp nhiều chi tiết về cách chính phủ liên bang dự kiến thu hồi số tiền từ những đối tượng bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, người phát ngôn của HHS, Andrew Nixon, cho biết qua email: “11,4 tỷ USD này là số tiền chưa được giải ngân.”
Freeman cho biết theo hiểu biết của bà, các sở y tế bang đã nhận được số tiền này.
“Số tiền này đã được Quốc hội phê duyệt, được Quốc hội phân bổ và về cơ bản đã được chuyển đến tay những bên nhận tài trợ” — tức là các bang, bà nói, và các bang này quyết định cách phân bổ ngân sách ở cấp địa phương.
Bà cũng lưu ý rằng một phần ngân sách COVID đã được sử dụng để giải quyết các vấn đề y tế công cộng khác. Ví dụ, việc giám sát nước thải bắt đầu trong thời kỳ COVID đã trở thành một công cụ quan trọng để phát hiện các bệnh khác.
“Nó đã được sử dụng hiệu quả để theo dõi cúm, các bệnh mới nổi và gần đây nhất là đợt bùng phát sởi,” Freeman cho biết.
Dưới cả chính quyền Trump đầu tiên và chính quyền Biden, hàng tỷ USD đã được phân bổ cho các hoạt động ứng phó với COVID thông qua các đạo luật, bao gồm dự luật cứu trợ COVID và Đạo luật Kế hoạch Giải cứu Mỹ.
Hiện vẫn chưa rõ việc cắt giảm ngân sách này sẽ tác động cụ thể đến các sở y tế như thế nào. Tuy nhiên, một số nơi đã bắt đầu đánh giá ảnh hưởng. Chẳng hạn, các quan chức y tế tại bang Washington đã nhận được thông báo rằng hơn 125 triệu USD ngân sách liên quan đến COVID đã bị cắt ngay lập tức. Họ cho biết đang “đánh giá tác động” của quyết định này.
Tại Quận Los Angeles, các quan chức y tế cho biết họ có thể mất hơn 80 triệu USD tiền tài trợ thiết yếu cho chương trình tiêm chủng và các dịch vụ khác. “Phần lớn khoản tài trợ này được sử dụng để hỗ trợ giám sát dịch bệnh, dịch vụ xét nghiệm y tế công cộng, điều tra dịch tễ, kiểm soát nhiễm trùng tại các cơ sở y tế và đảm bảo tính minh bạch của dữ liệu,” một quan chức của sở y tế viết trong email.
Nguồn AP
