(CaliToday) – Chiến thắng vang dội của Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 trên căn bản sẽ giúp ông ta chấm dứt các vụ truy tố hình sự, ít nhất trong 4 năm nhiệm kỳ sắp tới tại Toà Bạch Ốc.
Bộ Tư pháp vào thứ Tư đánh giá cách giải quyết hai bản cáo trạng hình sự của Công tố viên Đặc biệt Jack Smith dành cho ông Trump, do chính sách của Bộ không truy tố một tổng thống trong nhiệm kỳ. Theo các nguồn tin giấu tên, Smith bắt đầu bàn về việc dần dần khép lại hai hồ sơ truy tố cựu Tổng thống cất giữ trái phép tài liệu Mật quốc phòng ở Florida, và tìm cách đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 ở D.C như thế nào.
Trong khi đó, toán luật sư biện hộ ông Trump ở New York dự tính không chỉ tìm cách trì hoãn, mà còn tìm cách huỷ phiên tuyên án 34 tội danh đại hình giả mạo hồ sơ kinh doanh đã được ấn định vào ngày 26 tháng 11.
Các vụ án liên bang chậm lại, về mặt lý thuyết có thể kéo dài đến Ngày nhậm chức, có thể giúp Smith có thời gian đệ báo cáo cuối cùng, trong đó nêu cụ thể kết luận hai cuộc điều tra Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland trước khi Trump trở thành tổng thống thứ 47.
Garland trước đây tỏ dấu hiệu sẽ công khai các báo cáo điều tra của Công tố viên Đặc biệt nếu chúng được chuyển đến bàn ông.
Phát ngôn nhân chiến dịch vận động tranh cử của cựu Tổng thống cho rằng, chiến thắng của ông cho thấy, đồng bào Mỹ tin những vụ này mang động cơ chính trị.
Smith cũng phải cân nhắc sẽ giải quyết kháng án quyết định bãi bỏ toàn bộ cáo trạng tài liệu Mật của Thẩm phán Aileen Cannon ở Florida hiện đang ở nằm ở Toà Phúc thẩm liên bang khu vực 11 như thế nào. Thẩm phán được Trump bổ nhiệm đã phớt lờ tiền lệ pháp lý hàng chục năm qua khi cho rằng, việc bổ nhiệm Công tố viên Đặc biệt bất hợp pháp, không theo đúng thủ tục được Quốc hội chuẩn thuận.
Giới chức Bộ Tư pháp bày tỏ lo ngại, quyết định của Cannon có thể gây nguy hại không những cho các công tố viên đặc biệt trong tương lai mà còn cho bất cứ công tố viên liên bang, hoặc viên chức cao cấp đang nắm giữ một vị trí tạm thời.
Việc hủy bỏ kháng án có thể không phải là một quyết định đơn giản đối với Smith, bởi vì công tố muốn đảo ngược quyết định không chỉ để khôi phục cáo trạng mà còn để bảo vệ các bổ nhiệm của Bộ Tư pháp trong thời gian chính quyền Trump và sau này.
Theo các chuyên viên pháp lý, các tổng thống và Tổng trưởng Tư pháp kế nhiệm trước đây không bãi nhiệm Công tố viên Đặc biệt do người tiền nhiệm bổ nhiệm. Tuy nhiên, trong các chính quyền trước đây, Công tố viên Đặc biệt không truy tố tổng thống đắc cử.
Việc trực sa thải Smith “có thể gây thiệt hại đến danh tiếng của Bộ và làm cho Bộ Tư pháp giống một thực thể chính trị,” Mary McCord, – cựu Phụ tá Tổng trưởng Tư pháp về an ninh quốc gia trong chính quyền Obama và thời gian đầu chính quyền Trump – cho biết trong một cuộc phỏng vấn trước cuộc bầu cử.
Bốn vụ án hình sự chống Trump, trong đó có vụ truy tố can thiệp bầu cử theo luật chống Tội phạm có tổ chức ở Georgia, được đệ lên toà chỉ cách nhau vài tháng vào năm 2023.
Tổng thống đắc cử sẽ không có quyền kiểm soát đối với vụ án tiền bịt miệng ở New York hoặc vụ truy tố ở Georgia, nhưng tư cách tổng thống sẽ giúp ông ta khó có thể phải đối mặt với hậu quả pháp lý trong thời gian nhiệm kỳ sắp tới.
Toán luật sư của Trump ở New York dự tính sẽ yêu cầu Thẩm phán Juan Merchan huỷ phiên tuyên án vào ngày 26 tháng 11, khi ông ta có thể đối mặt với bản án lên đến 4 năm tù. Tuyên án một tổng thống đắc cử trước Ngày nhậm chức là việc chưa từng có trong lịch sử Hoa Kỳ. Giới pháp lý đánh giá, phiên tuyên án ít nhất sẽ bị hoãn.
Merchan đã hai lần hoãn tuyên án Trump, ban đầu được ấn định vào ngày 11 tháng 7, một phần do phán quyết được Tối cao Pháp viện đưa ra vào tháng 7, trong đó quyết định, cựu tổng thống có quyền miễn tuyệt đối đối với các hành vi chính thức trong nhiệm kỳ. Luật sư biện hộ cho rằng, vụ truy tố nên bị bãi bỏ theo phán quyết này, và Văn phòng Biện lý Manhattan phản đối lập luận nay. Phiên điều trần về vấn đề này sẽ diễn ra vào ngày 12 tháng 11.
Toán luật sư của Trump dự tính sẽ đệ thỉnh nguyện trong những ngày tới, đưa ra lập luận cho rằng, với tư cách là một tổng thống đắc cử, thân chủ của họ có quyền được bảo vệ theo hiến pháp giống như một đương kim tổng thống, và nên được bảo vệ khỏi mọi hành động của các công tố tiểu bang. Thỉnh nguyện sẽ được đệ trước 12 tháng 11, và nếu Merchan quyết định huỷ kết án trong phiên điều trần sắp tới, các cáo buộc sẽ được bãi bỏ và Trump sẽ không bị tuyên án.
Trump trước đó tuyên bố sẽ kháng án bất kể bản án như thế nào. Riêng luật sư biện hộ đã yêu cầu Tòa Phúc thẩm khu vực 2 chuyển cho phép chuyển vụ án lên tòa liên bang. Nếu thành công, thì bước đi này sẽ tạo ra những trở ngại pháp lý mới cho vụ này.
Biện lý Quận Fulton, Georgia, vào năm ngoái sử dụng luật chống tội phạm có tổ chức của tiểu bang truy tố Trump và 18 đồng phạm khác âm mưu đảo ngược thất bại tại tiểu bang chiến trường trong bầu cử năm 2020.
Trump sẽ không thể can thiệp truy tố ở tiểu bang, nhưng luật sư biện hộ yêu cầu toà tạm ngưng mọi thủ tục tố tụng thân chủ của họ vì một tổng thống không nên phải đối mặt với gánh nặng bị truy tố hình sự khi còn trong nhiệm kỳ.
Trump và 8 trong số 14 bị cáo đồng phạm còn lại trong vụ này đang yêu cầu Tòa Phúc thẩm Georgia hủy tư cách công tố của Biện lý quận Fulton Fani Willis, liên quan đến mối quan hệ tình cảm của bà với Công tố viên Đặc biệt được bà mướn vào lãnh đạo cuộc điều tra. Toà cấp dưới không chấp thuận lập luận này nhưng cho phép họ kháng án. Điều trần về vấn đề này sẽ diễn ra vào ngày 5 tháng 12.
Nếu nỗ lực đó không thành công, công tố sẽ tiếp tục tiến hành truy tố các bị cáo khác, trong đó có cựu luật sư tư của Trump là Rudy Giuliani và cựu Đổng lý Toà Bạch Ốc Mark Meadows. Nhưng các chuyện pháp lý dự đoán cáo trạng truy tố ông Trump sẽ không tiến triển khi ông vẫn trong nhiệm kỳ ở Toà Bạch Ốc.
Hương Giang