(Florida – CaliToday) — Tổng thống đắc cử Donald Trump vào thứ Tư bỏ qua những ứng cử viên có kinh nghiệm hơn và chọn đồng minh trung thành nổi tiếng chuyên gây rối loạn Matt Gaetz làm Tổng trưởng Tư pháp, với nhiệm vụ cải tổ mạnh mẽ cơ quan thực thi công lực hàng đầu quốc gia.
Quyết định gây chấn động lưỡng đảng được ông Trump thông báo cùng với quyết định chọn Thượng nghị sĩ Marco Rubio của Florida vào ghế Ngoại trưởng. Ngoài ra, cựu Tổng thống cũng đưa cựu Dân biểu Dân chủ Tulsi Gabbard làm lãnh đạo Giám đốc tình báo quốc gia.
Trump tiếp tục chọn những đồng minh trung thành vào nội các, những người được tin có thể thực hiện nghị sự của ông hơn các viên chức lâu năm kinh nghiệm trong những lãnh vực đó. Riêng việc chọn xướng ngôn viên Fox & Friends Weekend làm Giám đốc CIA và Matt Gaetz lãnh đạo Bô Tư pháp gây kinh ngạc. Dân biểu Cộng hoà Florida không nằm trong số các luật sư đã có tên tuổi là ứng cử viên cho vị trí này. Ngay cả các đồng nghiệp Cộng hoà tại Quốc hội cũng tỏ ra sửng sốt trước tin tức này.
“Mọi người đều nói, ‘Lạy Chúa tôi,” Dân biểu Cộng hòa Mike Simpson (Idaho) cho hay. “Đó là điều bất ngờ lớn nhất tôi chứng kiến trong một thời gian dài.”
Tổng thống đắc cử công bố quyết định chọn Matt Gaetz trên mạng xã hội Truth Social, cho rằng, Gaetz sẽ “loại bỏ tận gốc những sai trái có hệ thống tại Bộ Tư pháp, và đưa Cơ quan này trở lại với sứ mệnh thực sự là chống Tội phạm, đồng thời bảo vệ Nền dân chủ và Hiến pháp của chúng ta.”
Gaetz tham gia Quốc hội kể từ khi giành chiến thắng đại diện diện địa hạt bao trùm phần lớn Florida Panhandle vào năm 2017, đi theo làn sóng MAGA đã đưa Trump đến Washington 8 năm trước. Trong những năm qua, nhà lập pháp đầy tai tiếng này trở thành một trong những người bênh vực Trump nhiệt thành nhất, hiệu quả nhất tại Washington, đồng thời cũng trở nên thân thiết với cựu Tổng thống hơn.
Theo các nguồn tin, Gaetz có mặt tại Mar-a-Lago hầu như mỗi ngày kể từ Ngày bầu cử, giúp đưa ra đề nghị và ý kiến đóng góp cho các lựa chọn khác vào nội các. Ông ta cũng được nhìn thấy đi cùng Tổng thống đắc cử trong đoàn xe hộ tống đến Washington vào thứ Tư.
Đáng chú ý, Gaetz rất thân thiết với Đổng lý mới được Trump chọn, Susie Wiles – người cũng có gốc gác sâu xa và nhiều thăng trầm trên chính trường Florida.
Nhà lập pháp này vào đầu năm 2023 làm “ngứa mắt” đồng nghiệp lập pháp tại Quốc hội khi khởi xướng và thành công việc lật đổ cựu Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy. McCarthy sau đó đã giúp tài trợ cho đối thủ vòng sơ bộ của Gaetz ở Florida, kể cả tung ra những quảng cáo cáo buộc ông ta mua dâm thiếu nữ 17 tuổi. Gaetz vào đầu năm 2019 đối mặt với cuộc điều tra của FBI kéo dài một năm tập trung vào các cáo buộc liên quan đến buôn bán tình dục và cản trở công lý. Gaetz phủ nhận việc làm sai trái, và Bộ Tư pháp vào năm 2023 quyết định không truy tố ông ta. Tuy nhiên, Uỷ ban Đạo đức Hạ viện hiện đang tiến hành điều tra Dân biểu Florida những cáo buộc này, bên cạnh cáo buộc dùng ma tuý, và nhận quà cáp sai trái.
Trong một cuộc họp kín của Cộng hòa tại Hạ viện, các nhà lập pháp ban đầu nghĩ tin tức này là một trò đùa, trước khi nhận ra Trump thực sự đã bổ nhiệm Gaetz làm lãnh đạo Bộ Tư pháp.
Dân biểu Cộng hòa Max Miller chia sẻ, kinh ngạc trong phòng họp phần nào phản ánh niềm vui của các nhà lập pháp khi đồng nghiệp Florida sẽ không còn là thành viên Hạ viện sau nhiều năm kích động nội chiến.
Ngay cả đồng minh của ông Trump tại Thượng viện cũng giữ khoảng cách. “Ông ta sẽ chẳng bao giờ được chuẩn thuận,” một Thượng nghị sĩ Cộng hoà chia sẻ với Fox News Digital. “Điều đó sẽ không xảy ra,’ một Thượng nghị sĩ Cộng hoà khác cũng bày tỏ ý kiến.
“Tôi nghĩ, chúng tôi phải cân nhắc bất cứ ứng cử viên nào được tổng thống bổ nhiệm một cách nghiêm túc, nhưng chúng tôi cũng có trách nhiệm hiến pháp,” Thượng nghị sĩ John Cornyn (Cộng hoà – Texas).
Khi được hỏi, liệu cuộc điều tra của Uỷ ban Đạo đức Hạ viện đối với ông Gaetz có tác động đến chuẩn thuận hay không, Cornyn đáp, “Có thể được đưa ra.”
Tuy nhiên, các nhà lập pháp Cộng hòa khác tại Thượng viện không ủng hộ ra mặt. “Ông ta đang bị Ủy ban Đạo đức của Hạ viện điều tra,” Thượng nghị sĩ Susan Collins (Maine) nói. “Rõ ràng tổng thống có quyền đề cử bất kỳ ai mà ông ấy muốn, nhưng đây là lý do tại sao FBI phải kiểm tra lý lịch và có thủ tục tư vấn và chấp thuận tại Thượng viện, cũng như các phiên điều trần công khai cũng rất quan trọng.”
Vài tiếng đồng hồ sau thông báo của Tổng thống đắc cử, Gaetz từ chức khỏi Hạ viện, mặc dù chắc chắn sẽ đối mặt với chuẩn thuận chông gai tại Thượng viện. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson thông báo Thống đốc Ron DeSantis chuẩn bị thủ tục điền vào ghế của nhà lập pháp này.
Từng là tiếng nói chỉ trích Trump, nhưng Marco Rubio sau đó trở nên thân thiết với đối thủ vòng sơ bộ Cộng hoà năm 2016. Thượng nghị sĩ giúp Trump chuẩn bị tranh luận tổng thống với Phó Tổng thống Kamala Harris, và vận động tranh cử cùng ông trong những tuần cuối trước ngày bầu cử.
Là một người theo chủ nghĩa diều hâu về Trung Quốc, Iran và Cuba, Rubio đã cùng với hầu hết Washington ủng hộ Ukraine chống xâm lược của Nga. Nhưng trong những tháng gần đây, nhà lập pháp bắt đầu thay đổi giọng điệu, ủng hộ chấm dứt xung đột càng sớm càng tốt. Mới đây ông tuyên bố, Hoa Kỳ đang “tài trợ cho một cuộc chiến tranh bế tắc,” và sẽ mất “100 năm” tái thiết Ukraine.
Trong khi đó, cựu Dân biểu và cựu ứng cử viên tổng thống Dân chủ vòng sơ bộ 2016 bỏ đảng quay sang phò Trump, bà Gabbard sẽ giữ chức Giám đốc Tình báo Quốc gia. “Là một cựu ứng cử viên đề cử Tổng thống Dân chủ, bà ấy nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ lưỡng đảng. Bà ấy hiện là một người Cộng hòa rất hãnh diện!” Trump ghi trong tuyên bố. “Tôi biết, Tulsi sẽ mang tinh thần không sợ hãi đã định hình sự nghiệp lẫy lừng của bà đến Cộng đồng Tình báo của chúng ta, bảo vệ Quyền Hiến pháp của chúng ta, và bảo vệ Hòa bình thông qua Sức mạnh. Tulsi sẽ khiến tất cả chúng ta hãnh diện!”
Cả Phó Tổng thống đắc cử JD Vance và Donald Trump Jr. đều ủng hộ việc đưa Gabbard vào nội các, sau khi bà ta ngày càng thân thiết với họ trong thời gian vận động tranh cử.
Gabbard giúp Trump chuẩn bị tranh luận với Phó Tổng thống Kamala Harris. Tại một sự kiện tranh cử của ông Trump trong thời gian bầu cử cận kề, bà tuyên bố sẽ trở thành một người Cộng hòa, và thông báo này nhận được sự cổ võ nồng nhiệt từ đám đông ủng hộ cựu Tổng thống.
Với hồ sơ hơn 2 thập niên phục vụ trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia Lục quân, được triển khai đến Iraq và Kuwait, Gabbard sẽ đảm nhiệm vai trò Giám đốc Tình báo Quốc gia với tư cách là người ngoài cuộc, so với người tiền nhiệm. Giám đốc Avril Haines hiện nay được Thượng viện chuẩn thuận vào năm 2021 sau nhiều năm giữ một số vị trí an ninh quốc gia và tình báo hàng đầu.
Gabbard chưa bao giờ làm việc trực tiếp trong cộng đồng tình báo, ngoài các ủy ban của Hạ viện, trong đó có 2 năm ở Ủy ban Nội an.
Cũng vào thứ Tư, Trump thông báo 4 phụ tá lâu năm sẽ quay trở lại phục vụ chính phủ mới của ông.
Phụ tá lâu năm Dan Scavino, người ban đầu làm công việ khuân vác gậy đánh golf cho Trump tại một trong những sân golf của ông và sau đó được vào Toà Bạch Ốc phụ trách mạng xã hội, sẽ giữ chức Phó Đổng lý. James Blair – giám đốc chính trị của chiến dịch – sẽ làm Phó Đổng lý phụ trách các vấn đề lập pháp, chính trị và công cộng. Và Taylor Budowich, người quản trị Uỷ ban hành động chính trị ủng hộ Trump trước khi tham gia chiến dịch tranh cử, sẽ phụ trách truyền thông và nhân sự.
Tổng thống đắc cử cũng chính thức thông báo Stephen Miller sẽ Phó Đổng lý phụ trách chính sách, và cố vấn nội an. Theo đường lối cứng rắn về vấn đề nhập cư, Miller là phát ngôn nhân chiến dịch tranh cử tổng thống của Trump đối ưu tiên trục xuất hàng loạt di dân. Người đàn ông 39 tuổi này đảm nhiệm vị trí cố vấn cấp cao trong chính quyền đầu tiên của Trump. Miller là nhân vật trung tâm trong một số quyết định về chính sách của cựu Tổng thống, đáng chú ý là việc chia cắt hàng ngàn gia đình di dân.
Hương Giang