Tâm Kinh viết rằng sắc tức là không, và không tức là sắc; sắc không khác không, và không chẳng khác sắc. Lời dạy đó đã được diễn tả trong nhiều cách xưa cổ hơn trong nhiều kinh Nikaya và A Hàm.
Bài sau đây sẽ viết theo Kinh SA 120 (qua bản dịch tiếng Việt của Thầy Tuệ Sỹ và Thầy Thích Đức Thắng, bản dịch tiếng Anh của Bhikkhu Anālayo), Kinh SN 23.1, và Kinh SN 5.2 (qua bản dịch tiếng Việt của Thầy Thích Minh Châu, bản dịch tiếng Anh của Bhikkhu Sujato).
Đức Phật nói với ngài Rādha như sau.
Hãy quán sát rằng chính Ma đã tạo ra những gì được gọi là sắc — nghĩa là sắc, thanh, hương, vị, xúc, và pháp — cho dù là trong quá khứ, vị lai hay hiện tại; cho dù là trong, hoặc ngoài; cho dù là thô, hoặc tế; cho dù là tốt, hoặc xấu; cho dù là xa, hoặc gần.
Tương tự, hãy quán sát rằng chính Ma đã tạo ra những gì được gọi là thọ, tưởng, hành, thức — cho dù là trong quá khứ, vị lai hay hiện tại; cho dù là trong, hoặc ngoài; cho dù là thô, hoặc tế; cho dù là tốt, hoặc xấu; cho dù là xa, hoặc gần.
Hãy quán sát rằng sắc là sự chết, là sát giả, là bị chết, là bệnh, là ung nhọt, là mũi tên, là sự bất hạnh, là chịu đựng bất hạnh. Những ai thấy như vậy là thấy chơn chánh. Tương tự, hãy quán sát như thế với thọ, tưởng, hành, thức.
Hãy quán sát rằng sắc — nghĩa là những cái được thấy, được nghe, được ngửi, được nếm, được chạm xúc, và được tư lường –đều là vô thường, do vậy là khổ. Tương tự, hãy quán sát như thế với thọ, tưởng, hành, thức.
Bậc đa văn Thánh đệ tử nhìn thấy sắc là vô thường, nên không thấy sắc là ngã, hay khác ngã, hay hiện hữu ở trong nhau. Tương tự, hãy quán sát như thế với thọ, tưởng, hành, thức.
Ngươi sẽ rơi vào lưới ma, khi ngươi tự nghĩ rằng ngươi là một người nam, hay một người nữ, hay là bất cứ thứ gì.
Bởi vì bậc đa văn Thánh đệ tử nhìn thấy thân và tâm này không có gì là ngã, là ngã sở nên đối với các pháp thế gian không chấp giữ. Vì không có gì chấp giữ nên không có gì để bị dính mắc. Vì không có gì để bị dính mắc nên tự giác ngộ Niết-bàn rằng sự sanh đã dứt, phạm hạnh đã lập, những gì cần làm đã làm xong, tự biết không còn tái sanh đời sau nữa.
Video dài 3 phút:
https://youtu.be/QJnE-prPh6w