(CaliToday) – Hạ viện Hoa Kỳ vào thứ Sáu bỏ phiếu thông qua dự luật lưỡng đảng, gia hạn tài trợ chính phủ đến giữa tháng 3, hỗ trợ nhà nông và cứu trợ thiên tai cho những vùng đang phục hồi sau bão, chỉ vài giờ trước hạn chót vào nửa đêm.
Được thông qua với số phiếu 366-34 và 1 phiếu trắng, dự luật sẽ cấp ngân quỹ cho chính phủ liên bang hoạt động đến ngày 14 tháng 3, tài trợ $110,4 tỉ Mỹ kim cho nhà nông đang gặp khó khăn, gia hạn luật nông nghiệp và chống đói nghèo khổng lồ mang tên Farm Bill, và cứu trợ nạn nhân thiên tai.
Dự luật được thông qua khép lại một tuần Cộng hoà rơi vào tình trạng hỗn loạn và bất ổn. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Cộng hoà -Louisiana) vào thứ Ba công bố thỏa thuận chi tiêu chính phủ với Dân chủ, trong đó có các điều khoản giảm chi phí thuốc kê toa và hạn chế đầu tư khu vực tư nhân vào Trung Quốc, nhưng Cộng hòa tại Hạ viện trước sự phản đối của tỉ phú Elon Musk và Tổng thống đắc cử Donald Trump đã quay lưng lại với dự luật này. Johnson vào thứ 5 đưa ra dự luật mới bao gồm điều khoản gia hạn trần nợ theo đòi hỏi của ông Trump nhưng vấp phải chống đối từ Dân chủ và 38 nhà lập pháp Cộng hoà.
Điều đó không chỉ gây nguy cơ đóng cửa chính phủ mà còn đặt ra câu hỏi về vị thế của Johnson trong nội bộ Đảng Cộng hoà, nhất là khi ông phải ra tranh cử để tiếp tục giữ ghế Chủ tịch Hạ viện vào ngày 3 tháng 1 khi khoá mới bắt đầu.
Nếu Thượng viện không thông qua dự luật, chính phủ sẽ đóng cửa ngay sau nửa đêm thứ Bảy và sẽ không mở cửa trở lại cho đến khi có luật tài trợ mới. Chính phủ đóng cửa sẽ khiến hàng trăm ngàn nhân viên liên bang phải nghỉ việc và buộc nhiều người khác, kể cả nhân viên kiểm soát không lưu, nhân viên an ninh phi trường và quân nhân, phải làm việc không lương vào đêm trước lễ Giáng sinh.
Johnson vào thứ 5 không thể thông qua dự luật bao gồm các biện pháp tài trợ, viện trợ thiên tai và hỗ trợ nhà nông, cũng đình chỉ giới hạn vay nợ của quốc gia trong hai năm. Nếu không có điều khoản trần nợ, “Chúng ta không bao giờ đạt được thoả thuận,” Trump bày tỏ trên mạng xã hội.
Đến thứ sáu, Johnson dường như tách vấn đề trần nợ khỏi dự luật để duy trì hoạt động chính phủ. Thay vào đó, ông đề nghị thoả thuận hợp tác với phe Cộng hoà diều hâu về tài chánh để tìm cách cắt giảm chi tiêu bắt buộc vào năm tới, như các chương trình An sinh xã hội, Medicare, Medicaid, chăm sóc sức khỏe cho cựu chiến binh và tem phiếu thực phẩm, — ít nhất $2,5 nghìn tỉ Mỹ kim trong khi tăng trần nợ lên 1,5 nghìn tỉ.
Tuy nhiên, nếu Cộng hòa vào năm tới vẫn giữ y như vậy thì những con số đó có thể khiến Trump và các kế hoạch thuế của họ sẽ bị nghi vấn, và việc cắt giảm mạnh các chương trình phúc lợi như Medicare, Medicaid, chăm sóc sức khỏe cho cựu chiến binh và tem phiếu thực phẩm phục vụ cho hàng triệu người Mỹ có thể không thể được chấp nhận về mặt chính trị.
Dự luật được thông qua vào thứ Sáu trên căn bản giống dự luật thất bại vào thứ Năm, nhưng không có điều khoản đình chỉ trần nợ. Lưỡng đảng đồng tình các thông số của dự luật, đây cũng là cơ sở cho thỏa thuận Johnson đã đạt được vào đầu tuần. Chủ tịch Hạ viện sử dụng thủ tục thông qua nhanh chóng đòi hỏi ⅔ thành viên bỏ phiếu, điều đó có nghĩa phần lớn Dân chủ phải ủng hộ dự luật.
Để xoa dịu các đồng minh, Johnson cắt bỏ các chính sách đã thoả thuận với Dân chủ, chung quanh chi phí chăm sóc sức khỏe, nghiên cứu y khoa, hạn chế đầu tư vào kỹ thuật Trung Quốc và chuyển quyền kiểm soát mảnh đất Sân vận động RFK cho D.C. Nhưng phe Cộng hòa cứng rắn vào thứ 5 vẫn từ chối ủng hộ kế hoạch đó.
Dân chủ gần hoàn toàn phản đối. Lãnh tụ Thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries (New York) gọi dự luật vào thứ 5 của “Musk-Johnson” đáng “nực cười.” Lãnh đạo Dân chủ cáo buộc Cộng hòa bị “một hoặc hai sư phụ bù nhìn” kiểm soát.
Johnson vào thứ Sáu tham khảo ý kiến của Jeffries về việc liệu một thỏa hiệp mới có thể thành công hay không, và Musk đã tán thành cách giải quyết mới của Chủ tịch Hạ viện.
Ngay trước khi dự luật chi tiêu được thông qua tại Hạ viện, Toà Bạch Ốc gởi ra tuyên bố kêu gọi các nhà lập pháp ủng hộ dự luật này, với lưu ý, dự luật mới loại bỏ một số điều khoản vốn là ưu tiên của Dân chủ, nhưng nếu không bỏ phiếu thuận sẽ dẫn đến tình trạng đóng cửa chính phủ gây nhiều thiệt hại cho người dân. “Việc chính phủ đóng cửa vào kỳ nghỉ lễ có nghĩa quân nhân và kiểm soát không lưu sẽ phải làm việc không lương, các dịch vụ chính phủ thiết yếu dành cho người dân Mỹ siêng năng sẽ bị tạm ngưng, và sự gián đoạn kinh tế sẽ xảy ra,” Karine Jean-Pierre – Tuỳ viên Báo chí Tòa Bạch Ốc ghi trong tuyên bố. “Tổng thống Biden ủng hộ việc thúc đẩy dự luật này!”
Thượng viện Hoa Kỳ vào tối hôm nay sẽ bỏ phiếu và chuyển sang cho Tổng thống ký thành luật.
Hương Giang