(CaliToday) – Toà Tối cao Hong Kong vào thứ 5 phán quyết, 14 nhà hoạt động dân chủ có tội âm mưu lật đổ quyền lực nhà nước, trong khi 2 người khác được tuyên trắng án, trong một vụ án an ninh quốc gia làm suy giảm uy tín của hệ thống tư pháp thành phố.
Hàng chục nhà hoạt động nổi tiếng nhất của Hong Kong giờ đây sẽ phải đối mặt với án tù dài hạn vì đã tham gia vào một cuộc bầu cử sơ bộ không chính thức và bất bạo lực vào năm 2020. Cuộc bỏ phiếu đó đã được tổ chức để chọn ra những ứng cử viên phe đối lập cho cuộc bầu cử lập pháp cuối cùng đã bị hoãn lại. Tổng cộng có 47 người bị buộc tội và hầu hết bị giam cầm hơn ba năm trước khi phiên tòa diễn ra.
Phán quyết được đưa ra vào sáng thứ Năm theo giờ địa phương. Phiên tuyên án sẽ diễn ra 1 ngày sau. 31 bị cáo còn lại không tranh chấp cáo buộc.
Bắc Kinh vào năm 2020 áp đặt luật an ninh quốc gia mới đối với Hồng Kông – nơi được cho là sẽ được hưởng một mức độ tự trị nào đó trong khuôn khổ “một quốc gia, hai chế độ” – sau các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ kéo dài nhiều tháng trên khắp thành phố trong suốt năm 2019.
Phiên tòa xét xử vụ án an ninh quốc gia lớn nhất ở thuộc địa cũ của Anh được theo dõi chặt chẽ như một phong vũ biểu về việc luật do Bắc Kinh đưa ra sẽ được sử dụng đến mức nào để trừng phạt những tiếng nói phản đối. Các thẩm phán phán quyết, những người bị kết tội đang lên kế hoạch làm suy yếu thẩm quyền của chính phủ Hồng Kông, và lời bào chữa của họ không có giá trị.
“Phán quyết nói rõ, chính phủ sẽ không còn dung thứ cho bất cứ sự phản đối có ý nghĩa nào nữa,” Phụ tá Giáo sư tại trường Đại học Queen’s ở Canada, cựu luật sư ở Hong Kong, ông Alvin Cheung cho hay.
Cùng nhau, các bị cáo đại diện cho toàn bộ phe đối lập ủng hộ dân chủ từng phát triển mạnh ở Hồng Kông – từ sinh viên đến luật sư, nhà hoạt động kỳ cựu và những người tương đối mới, quan điểm của họ từ ôn hòa đến cực đoan hơn. Mức án dành cho họ có thể dao động từ 3 năm đến chung thân.
Phiên tòa được 3 thẩm phán do chính phủ chọn lựa cẩn thận để xét xử các vụ án an ninh quốc gia giám sát, khác xa với truyền thống xét xử bồi thẩm đoàn theo hệ thống thông luật của Hồng Kông. Các thẩm phán lấy lý do “có sự tham gia của yếu tố nước ngoài” làm căn cứ để từ bỏ việc xét xử bồi thẩm đoàn.
Trong số những người không nhận tội có Gwyneth Ho – cựu ký giả nổi tiếng trong các cuộc biểu tình năm 2019, và Leung Kwok-hung – nhà hoạt động chính trị và xã hội kỳ cựu 68 tuổi được biết đến với biệt danh “Tóc dài.” Trong số các C bị cáo nhận tội “âm mưu lật đổ” có nhà hoạt động 27 tuổi Joshua Wong, và học giả pháp lý Benny Tai, cũng như các chính trị gia, và một số người khác.
Luật an ninh quốc gia do Bắc Kinh biên soạn, và được thông qua nhưng không được tư vấn ở Hồng Kông, hình sự hóa các tội danh có từ ngữ rộng rãi như “ly khai”, “lật đổ”, “khủng bố” và “thông đồng với lực lượng nước ngoài.” Nó đã biến đổi Hồng Kông và các thể chế của thành phố – bao gồm trường học, truyền thông, cơ quan lập pháp và tòa án – đồng thời làm sứt mẻ quyền tự trị đã hứa của lãnh thổ, lẽ ra phải được duy trì cho đến năm 2047.
Bầu cử sơ bộ không chính thức vào năm 2020 đã được lên kế hoạch và tổ chức trước khi luật an ninh quốc gia được ban hành vào năm đó. Tai – học giả pháp lý và nhà hoạt động, người cũng đã giúp phát động các cuộc biểu tình vào năm 2014, dẫn đến tình trạng chiếm đóng đường phố trong 79 ngày – và những người khác quyết định tiến hành bỏ phiếu sau khi luật do Bắc Kinh áp đặt được ban hành. Họ hy vọng bảo đảm được đa số trong cơ quan lập pháp cho các ứng cử viên ủng hộ dân chủ.
Hơn 600.000 cử tri đã tham gia bầu cử sơ bộ toàn thành phố năm 2020, nhưng cơ quan hành pháp sau đó quyết định hoãn bầu cử lập pháp, với lý đại dịch coronavirus. Giới chỉ trích cho rằng, vụ án của công tố phần lớn dựa trên các giả thuyết, vì các bị cáo không có cơ hội tranh cử trong cuộc bầu cử lập pháp chứ chưa nói đến việc nhậm chức và sau đó lật đổ hệ thống như cáo buộc.
Một số người cũng tỏ ra lo lắng, phán quyết có thể có những tác động vượt ra ngoài các bị cáo. Ví dụ, các cửa hàng nhỏ cho phép sử dụng không gian của họ làm địa điểm tổ chức bầu cử sơ bộ không chính thức có thể thấy mình bị liên lụy.
Cơ quan lập pháp Hồng Kông vốn vấp phải sự phản đối vào tháng 3 thông qua một gói luật an ninh quốc gia mang tên Điều 23 nhằm siết chặt hơn nữa những khoảng trống ít ỏi còn lại cho sự chỉ trích và quyền tự do dân sự.
Hương Giang