(CaliToday) – Công tố viên Đặc biệt Jack Smith cho rằng, Thẩm phán toà xét xử liên bang Aileen Cannon đã sai khi quyết định bãi bỏ hoàn toàn vụ truy tố ông Donald Trump đem tài liệu tuyệt Mật của chính phủ về cất giữ riêng tại Mar-a-Lago.
Trong hồ sơ đệ lên toà Phúc thẩm Liên bang khu vực 11, Smith lập luận, Thẩm phán Cannon phạm sai lầm trong phán quyết thủ tục bổ nhiệm Công tố viên Đặc biệt vi hiến.
Văn phòng Công tố viên Đặc biệt vào thứ Hai kháng án phán quyết trên, yêu cầu Toà Phúc thẩm 11 đảo ngược án lệnh, và gởi trả lại toà cấp dưới “để tiến hành những thủ tục tiếp theo.” Tuy nhiên, thỉnh nguyện không yêu cầu tòa bãi nhiệm Thẩm phán do cựu Tổng thống bổ nhiệm.
Cannon được giới quan sát pháp lý đánh giá là thẩm phán thiếu kinh nghiệm để giải quyết những vụ án lớn, bà liên tục trì hoãn những thủ tục căn bản nhất, và đưa ra những phán quyết có lợi cho Trump. Ngay cả trước khi được ngẫu nhiên chính thức bổ nhiệm giám sát vụ truy tố cựu Tổng thống giải quyết sai trái tài liệu Mật, Cannon có quyết định bị Toà Phúc thẩm 11 đảo ngược và khiển trách gay gắt. Nếu Toà Phúc thẩm 11 đứng về phía công tố, nhiều nhà quan sát pháp lý tin rằng, Toà có thể yêu cầu Thẩm phán rút lui khỏi vai trò giám sát vụ truy tố tài liệu Mật.
Thẩm phán Cannon trong phán quyết vào tháng trước cho rằng, Tổng trưởng Tư pháp Merrick Garland vượt quá thẩm quyền hiến pháp trong việc bổ nhiệm một công tố – người không được Quốc hội phê chuẩn. “Vị trí của Công tố viên Đặc biệt chiếm thẩm quyền lập pháp quan trọng, đe doạ sự tự do về mặt cấu trúc không tách ra được trong việc phân chia quyền lực,” phán quyết ghi.
Quan điểm của Cannon trái ngược với phán quyết của các tòa án liên bang khác trong nhiều thập niên qua ủng hộ tính hợp hiến của văn phòng Công tố viên đặc biệt.
Smith nhanh chóng tuyên bố sẽ kháng án quyết định ngày 15 tháng 7. Văn phòng Công tố viên Đặc biệt đệ đơn kháng án một ngày trước hạn chót vào thứ Ba, bước đầu tiên trong thủ tục dài mà chính phủ phải thực hiện để khôi phục lại vụ án.
Nếu Trump thắng cử năm 2024 và một lần nữa trở thành tổng thống, ông có thể buộc Bộ Tư pháp hủy bỏ nỗ lực kháng án. Tiếp tục sẽ có nghĩa Bộ Tư pháp của Trump sẽ ra tranh cãi toán luật sư biện hộ cá nhân của ông trước tòa.
Nhưng nếu Trump thất cử, thủ tục kháng án có thể sẽ tiếp tục dưới chính phủ kế nhiệm, và câu hỏi về việc Smith có được bổ nhiệm hợp pháp hay không có thể được Tối cao Pháp viện quyết định. Nếu Toà Tối cao kết luận, Cannon sai và Smith được bổ nhiệm hợp pháp, thì Công tô viên Đặc biệt có thể tiếp tục truy tố Trump tại Florida.
Cannon trong phán quyết xem xét một quan điểm quan trọng của Tối cao Pháp viện thời Watergate năm 1974. Thẩm phán xác định, “những ý kiến” của các Thẩm phán không phải là “tiền lệ ràng buộc đối với các vụ án trong tương lai.” Nhưng trong đơn kháng án, Smith cho rằng, “Tòa xét xử liên bang đã phạm sai lầm.” Theo Smith, Tối cao pháp viện trong trường hợp đó phán quyết, “Tổng trưởng Tư pháp có thẩm quyền theo luật để bổ nhiệm một Công tố viên Đặc biệt tương đương với Luật sư Đặc biệt.”
Smith liệt kê 4 đạo luật được Quốc hội thông qua, trong đó trao quyền bổ nhiệm và cấp ngân sách cho Văn phòng Luật sư Đặc biệt.
“Tiền lệ và lịch sử xác nhận những thẩm quyền đó,” hồ sơ kháng án ghi, “cũng như truyền thống lâu năm về việc bổ nhiệm Công tố viên Đặc biệt của Tổng trưởng Tư pháp, và sự hậu thuẫn của Quốc hội đối với hoạt động này.” Công tố chỉ ra, các Công tố viên Đặc biệt được Tổng trưởng Tư pháp bổ nhiệm trong hơn 150 năm, và được sử dụng sau Nội chiến để truy tố Jefferson Davis về tội phản quốc và là kẻ chủ mưu liên quan đến vụ ám sát Tổng thống Lincoln.
Smith cho rằng quan điểm của Thẩm phán Cannon hời hợt, và cơ chế cho phép bổ nhiệm công tố viên đặc biệt trước đây cũng giống như trong thời hiện đại, từ tổng thống Liên minh miền Nam Jefferson Davis đến Tổng thống Hoa Kỳ duy nhất từ chức vì bị đe dọa luận tội, ông Richard M. Nixon, các tòa Mỹ đều chấp nhận công tố viên đặc biệt hoặc độc lập.
Hồ sơ kháng án cho rằng, những hàm ý trong quyết định của Cannon có thể mở rộng vượt xa việc bổ nhiệm Cố tố viên Đặc biệt đối với nhiều loại viên chức chính phủ khác. “Lý lẽ của Toà xét xử có thể gây nguy hiểm cho hoạt động lâu dài của Bộ Tư pháp, và đặt ra câu hỏi về hàng trăm bổ nhiệm khác trên khắp ngành hành pháp.”
Hương Giang