Khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới — Hoa Kỳ và Trung Quốc — tiếp tục tranh chấp về thuế quan, cuộc chiến thương mại ngày càng leo thang đang khiến một số người Mỹ bắt đầu ưa chuộng hàng hóa Trung Quốc theo những cách chưa từng thấy trước đây.
Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng các chính sách thuế quan mạnh tay của ông nhằm đưa hoạt động sản xuất quay trở lại nước Mỹ. Nhưng khi ông tiếp tục áp thuế cao nhất lên hàng hóa Trung Quốc — hiện ở mức 145% — một số người Mỹ trên mạng cho biết họ lại đang tích cực tìm mua hàng từ Trung Quốc thay vì tránh né như kỳ vọng.
“Mấy công ty Mỹ nghĩ chúng tôi sẽ làm gì? Chúng tôi sẽ trả giá đắt cho hàng Mỹ thay vì hàng Trung Quốc à, khi tôi có thể mua được gấp cả nghìn lần sản phẩm với cùng số tiền?” một người dùng TikTok nói trong video thu hút hơn 16,5 triệu lượt xem. “Chúng tôi sẽ không làm thế đâu.”
Kể từ thứ Sáu, hàng loạt video từ các nhà sản xuất Trung Quốc trên TikTok đã thu hút hàng triệu lượt xem, quảng bá nhiều mặt hàng khác nhau — bao gồm cả thông tin về việc họ là nơi sản xuất cho các thương hiệu xa xỉ gắn mác “sản xuất tại châu Âu.” Một số video khác giới thiệu các sản phẩm hàng nhái (dupes), hoặc bản sao của các sản phẩm thương hiệu nổi tiếng với chất lượng được cho là tương đương.
Các video này xuất hiện trong bối cảnh Hoa Kỳ áp mức thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc và chuẩn bị siết chặt một lỗ hổng thương mại có tên de minimis, vốn cho phép các đơn hàng dưới 800 USD được miễn thuế nhập khẩu. Chính sách thương mại của cựu Tổng thống Trump đã vấp phải nhiều chỉ trích trong và ngoài nước, và làn sóng bất mãn này đã lan rộng lên mạng xã hội. Tại đây, hàng loạt video sử dụng trí tuệ nhân tạo để mô phỏng cảnh người Mỹ làm việc trong các nhà máy, cùng với nhiều meme châm biếm, đang lan truyền mạnh mẽ.
Phần lớn nội dung này lan truyền trên TikTok, dù ứng dụng này đang đối mặt với tương lai không chắc chắn tại Mỹ. Là ứng dụng mạng xã hội thuộc sở hữu Trung Quốc phổ biến nhất, TikTok có thể bị cấm nếu công ty mẹ tại Bắc Kinh không bán quyền sở hữu trước ngày 15/6.
Tony Wu, người sáng lập doanh nghiệp gia đình TLucky Sourcing, đang đứng sau hỗ trợ nhiều tài khoản TikTok chuyên tìm nguồn hàng từ các nhà máy Trung Quốc. Anh cho biết các tài khoản này đang tận dụng mạng xã hội toàn cầu để quảng bá nhà cung cấp Trung Quốc đến người mua ở Mỹ và các nơi khác.
“Thuế quan chắc chắn gây ra một số khó khăn, nhưng tôi nghĩ chỉ hai, ba tháng nữa là mọi thứ sẽ trở lại bình thường,” Wu, người kết nối các nhà máy với người mua lẻ và sỉ ở nước ngoài, cho biết. “Chúng tôi sẽ tìm được khách mới. Và người Mỹ không thể thay thế được các nhà máy ở Trung Quốc. Cuối cùng họ sẽ nhận ra họ vẫn phải mua hàng từ Trung Quốc… Không có lựa chọn thay thế.”
Wu cho biết người Mỹ chỉ chiếm khoảng 5% khách hàng của các nhà máy mà anh hợp tác, trong khi phần lớn xuất khẩu là đến Nam Á, châu Phi, châu Âu và Trung Đông. Tính đến thời điểm hiện tại, anh cho biết các khách hàng Mỹ không hủy đơn hàng, mà thay vào đó, họ chỉ giảm số lượng đặt hàng hoặc cố gắng đàm phán lại giá cả.
“Thật ra, Mỹ không phải thị trường chính của chúng tôi. TikTok có trụ sở ở Mỹ nhưng không có nghĩa là khách hàng của chúng tôi đến từ Mỹ,” anh nói thêm. Tuy vậy, Wu thừa nhận rằng các nhà sản xuất Trung Quốc ngày càng lo lắng về sự khó lường trong chính sách thương mại của Trump.
Nhiều video trên TikTok cho rằng các nhà cung cấp Trung Quốc đứng sau nhiều thương hiệu nổi tiếng thực chất bán cùng loại sản phẩm — hoặc gần giống — với giá rẻ hơn rất nhiều.
“Họ bán cho bạn một cái quần legging giá 100 đô, trong khi ở hai nhà máy này, bạn chỉ cần bỏ ra khoảng 5–6 đô,” tài khoản @LunaSourcingChina (hợp tác với Wu) nói trong một video có hơn 11 triệu lượt xem. “Và điều hay hơn là chất liệu và tay nghề cơ bản giống nhau vì tất cả đều từ cùng dây chuyền sản xuất.”
Một tài khoản TikTok khác gây chú ý trong tuần, @senbags2, tuyên bố rằng nhà máy của họ là nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) cho hầu hết các túi xách xa xỉ toàn cầu trong hơn 30 năm. Tài khoản này cho rằng bằng cách sản xuất túi ở Trung Quốc rồi chuyển sang châu Âu để hoàn thiện, những chiếc túi đó có thể xuất hiện trong các cửa hàng với nhãn “sản xuất tại Ý” hoặc “sản xuất tại Pháp.”
Trong một video gây tranh cãi dữ dội, tài khoản này tuyên bố rằng một chiếc túi Hermes Birkin giá 38.000 đô chỉ tốn khoảng 1.400 đô để sản xuất ở Trung Quốc, dùng đúng loại vật liệu cao cấp. Hermes nổi tiếng chỉ sản xuất túi Birkin tại Pháp, mỗi túi do một nghệ nhân duy nhất làm thủ công.
Khi các video lan truyền mời gọi người tiêu dùng quốc tế mua trực tiếp từ kho Trung Quốc thay vì trả tiền cao cho thương hiệu phương Tây, nhiều người Mỹ thể hiện sự hào hứng khi cho rằng mua sỉ từ Trung Quốc có thể giúp tiết kiệm đáng kể, bù lại các khoản thuế nhập khẩu mà Trump áp đặt.
Đáp lại các mức thuế quan này, một số người dùng mạng còn chỉ ra rằng phần lớn sản phẩm mang khẩu hiệu “Make America Great Again” của Trump cũng được sản xuất tại Trung Quốc. Nhiều người cũng lưu ý rằng đối với hầu hết sản phẩm tiêu dùng của người Mỹ — ngay cả như một quả quýt Florida — thì việc chuyển toàn bộ quy trình sản xuất về Mỹ sẽ cực kỳ kém hiệu quả và tốn kém.
Trong số những người chỉ trích hàng hóa MAGA sản xuất tại Trung Quốc có một phóng viên Trung Quốc, người đã chia sẻ video cuối tuần qua cho thấy tại cửa hàng Trump Tower ở New York, nhãn giá dường như được dán lên để che dòng chữ “Made in China” trên một số sản phẩm. Tuy video này gây bão ở Trung Quốc, nhưng khi NBC News đến kiểm tra, họ không phát hiện điều gì cho thấy có ý định cố tình che giấu nguồn gốc.
Zhang Zhisheng, Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại Denpasar (Indonesia), cũng đã cáo buộc thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt mặc một chiếc váy sản xuất tại Trung Quốc và chia sẻ trên X: “Chỉ trích Trung Quốc là một chiến lược kinh doanh. Mua hàng Trung Quốc là một phần của cuộc sống.”
Dù nhiều người vẫn chưa bị thuyết phục bởi hàng nhái Trung Quốc, những nội dung như vậy đang lan rộng cả trên mạng xã hội Trung Quốc lẫn Mỹ, và một số người, bao gồm cả người Mỹ, đang chế giễu thuế quan của Trump trong bối cảnh lo ngại rằng cuộc chiến thương mại này có thể gây bất lợi cho Hoa Kỳ nhiều hơn là cho Trung Quốc.
