PARIS (AP) — Một tòa án Pháp hôm thứ Hai đã kết tội Marine Le Pen tội tham ô và cấm bà tham gia các chức vụ công trong 5 năm — một đòn giáng mạnh vào hy vọng tranh cử tổng thống của nữ lãnh đạo cực hữu và là một chấn động đối với chính trị Pháp.
Le Pen đã lên án bản án trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Pháp TF1, gọi đây là một động thái “chính trị” nhằm ngăn cản bà tham gia tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2027 và cho rằng hàng triệu người Pháp “đang phẫn nộ.”
Bà mô tả bản án như một sự vi phạm nguyên tắc pháp quyền, cho biết sẽ kháng cáo và yêu cầu các thủ tục tố tụng diễn ra trước chiến dịch tranh cử năm 2027. Bà sẽ không đủ điều kiện làm ứng cử viên cho đến khi việc kháng cáo được giải quyết.
Le Pen bị kết án 4 năm tù, trong đó 2 năm sẽ được thụ án dưới hình thức quản thúc tại gia và 2 năm còn lại bị đình chỉ. Tuy nhiên, nếu có kháng cáo, bản án này sẽ không áp dụng cho đến khi kháng cáo được giải quyết.
Những tác động chính trị đáng kể
Quyết định của tòa án vừa là một cú sốc chính trị vừa là một cú sốc tư pháp đối với Pháp, làm suy yếu một trong những ứng cử viên hàng đầu để kế nhiệm Tổng thống Emmanuel Macron khi ông kết thúc nhiệm kỳ thứ hai và cuối cùng. Những tác động chính trị của bản án này rộng lớn đến mức ngay cả một số đối thủ của Le Pen cũng cho rằng tòa án Paris đã đi quá xa.
Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để đánh giá vụ việc này sẽ ảnh hưởng ra sao đến các cử tri. Việc loại bỏ Le Pen có thể kích thích những người ủng hộ trung thành, giống như vấn đề pháp lý của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thúc đẩy một số người ủng hộ ông. Tuy nhiên, điều này cũng có thể khiến bà bị loại khỏi cuộc đua, làm giảm sút đà tiến mà bà đã có.
Le Pen cho rằng tòa án không nên làm mất khả năng ứng cử của bà cho đến khi tất cả các cơ hội kháng cáo của bà được xử lý xong. Bà cũng cho rằng việc tòa án làm như vậy rõ ràng là nhằm “chủ yếu ngăn cản” bà trở thành tổng thống.
Bà nói rằng bản án này đánh dấu một “ngày định mệnh đối với nền dân chủ của chúng ta” nhưng cam kết sẽ tiếp tục theo đuổi con đường tranh cử tổng thống, mặc dù giờ đây “đã trở nên khó khăn hơn.”
“Có hàng triệu người Pháp tin tưởng tôi, hàng triệu người Pháp tin tôi,” bà thêm vào: “Trong 30 năm qua, tôi đã đấu tranh vì các bạn và đất nước và trong 30 năm qua, tôi đã đấu tranh chống lại sự bất công, vì vậy tôi sẽ tiếp tục chiến đấu.”
Le Pen rời tòa án trước khi tuyên án
Le Pen đã vắng mặt khi thẩm phán tuyên án, khiến sự nghiệp của bà rơi vào khủng hoảng. Vào thời điểm đó, nữ chính trị gia 56 tuổi đã rời khỏi phòng xử án.
Những người ủng hộ bà nhanh chóng bày tỏ sự phản đối đối với bản án. Jordan Bardella, người có thể thay thế bà trong cuộc bầu cử năm 2027 nếu bà không thể tham gia, đã đăng trên X rằng Le Pen “bị kết án một cách bất công” và nền dân chủ Pháp “đang bị tấn công.”
Thủ tướng Hungary, Viktor Orbán, một người theo chủ nghĩa dân túy, cũng nhanh chóng lên mạng xã hội bày tỏ sự ủng hộ, đăng dòng chữ “Je suis Marine!” — Tôi là Marine — trên X.
Kịch bản “kết thúc sự nghiệp chính trị”
Bản án này có thể ngăn cản Le Pen tham gia cuộc bầu cử tổng thống lần thứ tư vào năm 2027, một kịch bản mà bà đã từng mô tả là “chết chính trị.”Là biểu tượng được nhận diện rõ nhất của đảng và là một chiến binh bầu cử tài ba, Le Pen đã về nhì trước Macron trong các cuộc bầu cử tổng thống năm 2017 và 2022, và sự ủng hộ bầu cử cho đảng của bà đã tăng lên trong những năm gần đây.
CChỉ khi có một phán quyết kháng cáo đảo ngược lệnh cấm bà tham gia các chức vụ công, bà mới có thể khôi phục lại hy vọng tranh cử. Tuy nhiên, với cuộc bầu cử chỉ còn hai năm nữa, thời gian hạn chế. Không có gì đảm bảo rằng tòa án phúc thẩm sẽ đưa ra phán quyết có lợi hơn, và các vụ kháng cáo tại Pháp có thể kéo dài nhiều năm mới được giải quyết.
Bản án là một thất bại lớn đối với đảng Liên minh Quốc gia của Le Pen, trước đây là Mặt trận Quốc gia.
Bà và 24 quan chức khác của đảng bị cáo buộc đã sử dụng tiền dành cho các trợ lý Nghị viện Liên minh Châu Âu để trả lương cho nhân viên làm việc cho đảng từ năm 2004 đến 2016, vi phạm quy định của khối 27 quốc gia.
Một “hệ thống” rút tiền EU
Thẩm phán đã tuyên án 8 thành viên hiện tại hoặc trước đây của đảng Le Pen, những người từng là nghị sĩ Nghị viện Châu Âu. Cũng bị kết án là 12 người từng là trợ lý nghị viện và 3 người khác. Chỉ có một bị cáo được tha bổng. Tất cả đều phủ nhận hành vi sai trái trong suốt phiên tòa kéo dài 9 tuần vào cuối năm 2024.
Thẩm phán trưởng cho biết Le Pen là trung tâm của “một hệ thống” mà đảng của bà sử dụng để rút tiền từ Nghị viện EU, mặc dù bà nói rằng họ không làm giàu cá nhân. Bản án mô tả hành vi tham ô này như là “một sự lách luật dân chủ” đã lừa dối Nghị viện và cử tri.
Từ hàng ghế đầu của tòa án, Le Pen không phản ứng ngay khi thẩm phán tuyên bà có tội. Tuy nhiên, bà đã tỏ ra lo lắng hơn khi bản án được công bố chi tiết. Bà lắc đầu không đồng ý khi thẩm phán nói rằng đảng của Le Pen đã sử dụng quỹ Châu Âu vì lợi ích của mình.
“Không thể tin được,” bà thì thầm vào một lúc. Sau đó, bà rời đi mà không báo trước, cầm túi và bước nhanh ra ngoài, những tiếng giày cao gót của bà vang lên trên sàn gỗ. Sự ra đi đột ngột khiến nhiều người trong phòng xử án không thể tin vào mắt mình và quay đầu nhìn về phía cửa.
Quyết định không đủ điều kiện tham gia bầu cử có hiệu lực ngay lập tức, nhưng lệnh quản thúc tại gia bị hoãn lại trong khi bà kháng cáo.
Le Pen cũng là một nghị sĩ trong Quốc hội Pháp, và quyết định không đủ điều kiện ứng cử không ảnh hưởng đến vị trí này, vì bà vẫn có thể tiếp tục giữ chức vụ nghị sĩ hiện tại.
Tuy nhiên, nếu Macron quyết định giải tán quốc hội như đã làm vào năm ngoái và tổ chức bầu cử lập pháp sớm, bà sẽ bị cấm tham gia tranh cử.
