(CaliToday) – Lại là Thẩm phán Aileen Cannon một lần nữa tạo ra kinh ngạc cho giới quan sát pháp lý.
Hai tuần rưỡi sau khi tổ chức phiên điều trần để chọn ngày xét xử vụ án tài liệu mật chống lại cựu Tổng thống Donald J. Trump, Thẩm phán Aileen M. Cannon vẫn chưa quyết định khi nào phiên tòa sẽ bắt đầu.
Một phần của vấn đề là bản thân vụ án vốn đã phức tạp, nhưng Cannon vốn mới ngồi ghế toà liên bang trong 4 năm qua đã không làm gì có lợi cho vai trò thẩm phán khi cho phép bế tắc những vấn đề chưa được giải quyết tiếp tục chất đầy trong sổ ghi án. Những vấn đề chồng chất dường như khiến bà chưa thể đưa ra quyết định nhanh chóng về thời gian xét xử mặc dù cả biện hộ và công tố đều thông báo cho toà biết, họ tin phiên toà có thể bắt đầu vào mùa hè này.
Trong khi ngày xử án được cho là vấn đề quan trọng nhất chờ giải quyết thì đó làm một trong số những điều Thẩm phán Cannon đã làm, hoặc không làm, gây ra lo ngại về việc khả năng đưa ra quyết định.
Và tối thứ Hai, Cannon đưa ra án lệnh yêu cầu toán luật sư của ông Trump và Văn phòng Công tố viên Đặc biệt Jack Smith gởi cho toà đề nghị hướng dẫn bồi thẩm đoàn về 2 biện hộ của bị cáo vào ngày 2 tháng 4. Thẩm phán trong phiên điều trần tuần trước đã phản đối một trong số này.
Như vậy, quyết định kỳ cục mới nhất của Aileen Cannon trong vụ tài liệu mật của Donald Trump liên quan đến hướng dẫn bồi thẩm đoàn. Điều đó nghe qua có vẻ như một chủ đề tẻ nhạt nhưng lại khá quan trọng, bởi vì những hướng dẫn này sẽ được bồi thẩm đoàn sử dụng để cân nhắc, liệu công tố viên đặc biệt Jack Smith có chứng minh được vụ án có bằng chứng xác đáng, không thể chối cãi được hay không.
Vấn đề là Cannon rõ ràng đang dự tính những hướng dẫn có thể giúp Trump thắng, bất kể bằng chứng chống lại ông ta mạnh đến mức nào. Điều này có thể thấy qua quyết định tổ chức điều trần về tuyên bố của cựu Tổng thống rằng, Đạo luật Hồ sơ Tổng thống cho phép ông xem bất cứ tài liệu nhạy cảm nào chính phủ là tài sản cá nhân và đem ra khỏi Toà Bạch Ốc về cất giữ riêng, và ngăn cản chính phủ thu hồi. Đây là quan điểm vô lý mà lẽ ra Cannon nên bác bỏ thẳng thừng, nhưng thay vào đó lại là một điều trần diễn ra vào tuần trước.
Và bây giờ, theo án lệnh vào tối thứ Hai, toà yêu cầu các bên nộp đề nghị hướng dẫn bồi thẩm đoàn liên quan đến các cáo buộc Trump cất giữ trái phép thông tin quốc phòng. Lệnh toà không nhắc đến các tội danh liên quan đến cản trở. Đạo luật Hồ sơ Tổng thống không được xem là yếu tố xác định liệu hành vi của Trump có phạm tội hay không, nhưng lệnh của Cannon đặt ra hai “kịch bản cạnh tranh” cho bên công tố và bên biện hộ. Lệnh thứ nhất: “Trong vụ truy tố một cựu tổng thống cất giữ tài liệu vi phạm điều 18 U.S.C. § 793(e), bồi thẩm đoàn được phép kiểm tra hồ sơ do một cựu tổng thống cất giữ vào cuối nhiệm kỳ, và đưa ra kết luận thực tế liệu chính phủ có chứng minh không chối cãi được đó là việc sử dụng các định nghĩa được quy định trong Đạo luật Hồ sơ Tổng thống (PRA) theo cá nhân hay tổng thống.”
Lệnh thứ hai: “Tổng thống có thẩm quyền duy nhất theo PRA trong việc xác định hồ sơ nào thuộc cá nhân hoặc hồ sơ tổng thống trong nhiệm kỳ tổng thống của mình. Cả tòa và bồi thẩm đoàn đều không được phép đưa ra hoặc xem xét quyết định như vậy. Mặc dù không có phương tiện chính thức nào trong PRA để tổng thống đưa ra xác định đó, nhưng quyết định của tổng thống sắp mãn nhiệm quyết định những gì ông/bà ta xem là hồ sơ cá nhân, không thuộc hồ sơ tổng thống được chuyển Cơ quan Lưu trữ Văn khố Quốc gia cấu thành xác định của tổng thống những hồ sơ đó là hồ sơ cá nhân theo PRA.”
Cả hai “kịch bản” đều không được luật pháp công nhận. Ít nhất, cả hai đều có nguy cơ gây nhầm lẫn cho bồi thẩm đoàn về vai trò của họ. Đặc biệt, lệnh thứ hai có thể có lợi cho Trump. Một lần nữa, Đạo luật Hồ sơ Tổng thống không bảo vệ Trump hoặc bất kỳ ai khác khỏi các cáo buộc hình sự, vì vậy đây tốt nhất là một đường vòng không cần thiết. Nhưng Cannon đã đưa vấn đề này vào phiên tòa hoặc đang xem xét nghiêm túc việc làm đó.
Mối quan tâm của Thẩm phán đối với các vấn đề bồi thẩm đoàn có phần kỳ cục vì được đưa ra trước khi có quyết định khi nào phiên tòa sẽ bắt đầu. Nhưng điều đó còn bất thường hơn nữa vì nó dường củng cố một trong những lập luận biện hộ trắng trợn nhất của ông Trump, mở ra khả năng toà có thể để các cáo buộc được đưa ra xét xử, và sau đó chuyển sang tuyên trắng án cho cựu Tổng thống vào gần cuối phiên tòa bằng tuyên bố: chính phủ đã không chứng minh được cáo buộc của mình.
Giới chuyên viên pháp lý cho rằng, tốc độ đưa ra quyết định chậm chạp của Thẩm phán Cannon, cùng với những án lệnh gây bối rối hay nhầm lẫn, cùng với những hành vi trong thủ tục tố tụng là những dấu hiệu cho thấy sự thiếu kinh nghiệm của Thẩm phán Cannon, và chắc chắn toán luật sư của ông Trump có thể tận dụng điều đó.
Hương Giang (Tổng hợp)