Tổng thống Trump cho biết Mỹ sẽ tạm dừng các nỗ lực đàm phán chấm dứt chiến tranh ở Ukraine nếu không sớm đạt được tiến triển, nhằm gây áp lực buộc Kyiv và Moscow phải thỏa hiệp.
Phát biểu tại Phòng Bầu dục hôm thứ Sáu, Trump cảnh báo rằng sự kiên nhẫn của ông với tiến trình ngoại giao có thể “sớm chấm dứt” nếu không có bước đột phá.
“Nếu vì lý do nào đó, một trong hai bên làm cho việc đàm phán trở nên quá khó khăn, chúng tôi sẽ chỉ nói: ‘Các người thật ngu ngốc, thật ngớ ngẩn, thật tồi tệ,’ rồi chúng tôi sẽ rút khỏi quá trình này. Nhưng hy vọng chúng tôi sẽ không phải làm như vậy,” Trump phát biểu.
Ngoại trưởng Marco Rubio trước đó trong ngày thứ Sáu cũng nói rằng Mỹ sẽ chuyển hướng sang các ưu tiên ngoại giao khác nếu nhận thấy một thỏa thuận không khả thi “trong vài tuần tới.”
Rubio đã gặp các quan chức Ukraine và châu Âu tại Paris vào thứ Năm cùng với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và tướng về hưu Keith Kellogg, người đang là đặc phái viên của Trump về Ukraine. Rubio cho biết Mỹ đã đưa ra một khuôn khổ về cách thức kết thúc chiến tranh, bao gồm cả một lệnh ngừng bắn, nhưng không tiết lộ chi tiết nội dung.
Pháp, nước chủ trì cuộc họp hôm thứ Năm, cho biết một cuộc họp tiếp theo sẽ được tổ chức tại London vào tuần tới với sự tham gia của các quan chức Mỹ, Ukraine và châu Âu nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán. Rubio cho biết ông sẵn sàng tham dự cuộc họp đó và một số quan chức Mỹ khác cũng được kỳ vọng sẽ tham gia.
Lập trường hiện tại của Trump trái ngược với những cam kết ông từng đưa ra trong chiến dịch tranh cử, khi ông nói rằng nếu làm tổng thống, ông sẽ giải quyết xong xung đột Ukraine chỉ trong 24 giờ. “Nếu tôi làm tổng thống, tôi sẽ giải quyết xong cuộc chiến đó trong một ngày,” Trump phát biểu tại buổi tọa đàm của CNN vào tháng 5 năm 2023.
Khi làm tổng thống, Trump đã cử Witkoff đến Nga ba lần để đàm phán lâu dài với Tổng thống Vladimir Putin về cách chấm dứt chiến tranh và tái thiết lập quan hệ với Washington.
Witkoff chưa từng đến Ukraine, và cuộc gặp hôm thứ Năm là buổi làm việc chuyên sâu nhất của ông với các quan chức cấp cao Ukraine.
Một vấn đề cấp bách hiện nay là đạt được một lệnh ngừng bắn toàn diện. Các quan chức Ukraine đã nói với Rubio và cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz trong cuộc đàm phán ở Ả Rập Xê Út hồi tháng Ba rằng Kyiv sẵn sàng đồng ý với một lệnh ngừng bắn toàn diện nếu Nga cũng đồng ý — và Ukraine đã nhắc lại điều đó ở Paris.
Điện Kremlin thì phản đối việc chấp nhận một lệnh ngừng bắn toàn diện, và khẳng định rằng cần giải quyết “các nguyên nhân cốt lõi” của cuộc xung đột.
Serhii Korovayny cho WSJ
Trump đôi lúc đã cảnh báo rằng ông có thể áp dụng biện pháp kinh tế nếu Putin không nhượng bộ. Tuy nhiên, Mỹ vẫn chưa có bước đi cụ thể nào để gây áp lực với Nga.
Andriy Yermak, trợ lý cấp cao của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, người đã gặp các quan chức Mỹ ở Paris, mô tả cuộc họp là “rất thiết thực và mang tính thảo luận sâu rộng”. Một mối quan tâm lớn phía Ukraine là có được các bảo đảm an ninh trong khuôn khổ một thỏa thuận rộng hơn, để đảm bảo Nga không tấn công lần nữa.
Rubio thừa nhận rằng Ukraine đã nêu vấn đề này, nhưng nói rằng ông không muốn thảo luận công khai về các đề xuất cụ thể. Chính quyền Trump vẫn ngần ngại trong việc đưa ra các bảo đảm an ninh từ phía Mỹ cho Ukraine. Tuy nhiên, một quan chức phương Tây cho biết phía Mỹ đã gợi ý tại Paris rằng họ đã xây dựng một đề xuất khung để giám sát lệnh ngừng bắn toàn diện nếu đạt được thỏa thuận.
Cũng trong ngày thứ Năm, Ukraine và Mỹ đã tiến một bước hướng tới một thỏa thuận kinh tế rộng hơn — vốn là một điểm gây tranh cãi trong quan hệ giữa Kyiv và Washington. Ukraine cho biết họ đã ký biên bản ghi nhớ về một thỏa thuận kinh tế nhằm thành lập một quỹ đầu tư tái thiết. Biên bản đăng trên trang web của chính phủ Ukraine cho biết hai bên hy vọng sẽ hoàn tất thỏa thuận vào ngày 26 tháng 4, tuy nhiên nội dung chi tiết vẫn còn mơ hồ.
Trump đang cố gắng sử dụng một thỏa thuận tiếp cận các mỏ khoáng sản của Ukraine để bù đắp hàng trăm tỷ USD viện trợ quân sự và tài chính mà Mỹ đã cung cấp để hỗ trợ Kyiv chống lại cuộc xâm lược kéo dài 3 năm của Nga. Ông cho rằng con số là 350 tỷ USD, trong khi Zelensky nói rằng thực tế chỉ khoảng 100 tỷ USD.
Các cuộc đàm phán đã gây căng thẳng trong quan hệ giữa Tòa Bạch Ốc với phía Ukraine, đặc biệt là giữa Trump và Phó Tổng thống JD Vance một bên, và Tổng thống Zelensky bên kia.
Một dự thảo thỏa thuận gửi cho Ukraine hồi tháng 3 đề xuất trao cho Mỹ quyền kiểm soát rộng lớn đối với nền kinh tế Ukraine, cho phép thu lợi nhuận từ các dự án kinh tế liên quan đến kim loại, dầu mỏ, khí đốt và các tài nguyên thiên nhiên khác, cũng như các dự án hạ tầng như cảng biển và đường ống.
Các quan chức Ukraine cho biết họ sẽ không đồng ý bất kỳ thỏa thuận nào khiến tương lai kinh tế của đất nước bị đánh đổi hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến các thỏa thuận quốc tế khác, bao gồm cả nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu.
Phó Thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko, người đã ký biên bản ghi nhớ với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, nói rằng việc ký kết “thể hiện sự hợp tác xây dựng giữa hai bên và mong muốn đạt được một thỏa thuận có lợi cho cả hai dân tộc.”
Trước khi ký kết, Tổng thống Zelensky phát biểu với các phóng viên rằng văn kiện này thể hiện sự hợp tác tích cực giữa hai quốc gia. “Chúng tôi có thiện chí và tinh thần xây dựng, và điều đó đang được thể hiện rõ ràng,” ông nhấn mạnh.
Trump cho biết thỏa thuận về khoáng sản sẽ được ký vào thứ Năm tới.
Cả hai bên cho biết vẫn còn nhiều việc phải làm để hoàn thiện thỏa thuận cuối cùng. Theo biên bản ghi nhớ, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal sẽ đến Washington vào tuần tới để hoàn tất các cuộc đàm phán kỹ thuật
Nguồn The Wall Street Journal
