LA MALBAIE, Canada, ngày 14 tháng 3 (Reuters) – Hoa Kỳ đã củng cố lập trường cùng các đồng minh G7 vào thứ Sáu, ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine và cảnh báo Nga phải theo Kyiv trong việc chấp nhận lệnh ngừng bắn hoặc đối mặt với các biện pháp trừng phạt bổ sung.
Tuyên bố chung của các ngoại trưởng G7 được đưa ra sau nhiều tuần căng thẳng giữa các đồng minh của Hoa Kỳ và Tổng thống Donald Trump về các chính sách thương mại, an ninh và Ukraine mà ông đã đảo lộn.
Các quan chức G7 lo ngại rằng họ có thể không đạt được thỏa thuận về một văn kiện tổng thể đề cập đến các vấn đề địa chính trị toàn cầu, điều có thể tạo lợi thế cho cả Nga và Trung Quốc.
Phát biểu với báo giới sau cuộc họp, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cho biết Washington hài lòng với tuyên bố chung.
Ngoại trưởng Canada Melanie Joly nói: “Khi nói đến các vấn đề khác nhau, Ukraine và Trung Đông, chúng tôi đã có các phiên thảo luận về những chủ đề này, và mục tiêu là duy trì sự đoàn kết mạnh mẽ của G7.”
Nhóm ngoại trưởng G7, gồm Anh, Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản và Hoa Kỳ, cùng với Liên minh châu Âu, đã họp tại thị trấn hẻo lánh La Malbaie, thuộc vùng đồi Quebec, để tham gia các cuộc thảo luận vào thứ Năm và thứ Sáu – những cuộc họp vốn trước đây thường mang tính đồng thuận.
Tuy nhiên, việc soạn thảo tuyên bố cuối cùng đã gặp khó khăn do tranh cãi về ngôn từ liên quan đến Ukraine, Trung Đông và mong muốn của Washington về lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc.
Tuyên bố chung “tái khẳng định sự ủng hộ kiên định đối với Ukraine trong việc bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, quyền tồn tại, cũng như tự do, chủ quyền và độc lập của nước này.”
Toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine phần lớn đã bị bỏ qua trong các tuyên bố của Hoa Kỳ kể từ khi chính quyền Trump lên nắm quyền vào ngày 20 tháng 1. Chính quyền Trump cho đến nay vẫn chưa loại trừ khả năng Kyiv có thể nhượng bộ lãnh thổ.
Các quan chức cho biết họ đã bất ngờ khi Hoa Kỳ đồng ý với một số nội dung liên quan đến Ukraine, đồng thời lưu ý rằng các nhà ngoại giao Mỹ, bao gồm cả Rubio, liên tục được hỏi liệu Tòa Bạch Ốc có ủng hộ những nội dung này không.
Mặc dù hài lòng với kết quả hôm thứ Sáu, phù hợp với nỗ lực hiện tại của Hoa Kỳ trong việc gây áp lực lên Nga, nhưng họ cũng cảnh báo rằng những thay đổi liên tục từ chính quyền Trump không đảm bảo lập trường này sẽ duy trì lâu dài.
‘ĐẢM BẢO AN NINH’
Toàn vẹn lãnh thổ là một yếu tố quan trọng trong tuyên bố, cùng với sự tham chiếu đến Liên Hợp Quốc,” người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, Kaja Kallas, nói với Reuters, đề cập đến lời kêu gọi về một nền “hòa bình toàn diện, công bằng và lâu dài phù hợp với Hiến chương Liên Hợp Quốc.
Một đoạn trước đó đề cập đến nhu cầu về đảm bảo an ninh để duy trì lệnh ngừng bắn đã được thay thế bằng từ ‘đảm bảo’. Tuy nhiên, G7 vẫn cảnh báo Moscow rằng họ phải làm theo Kyiv trong việc chấp nhận ngừng bắn hoặc đối mặt với các biện pháp trừng phạt bổ sung, bao gồm cả việc áp trần giá dầu.
“Các thành viên G7 kêu gọi Nga đáp lại bằng cách đồng ý ngừng bắn trên cơ sở bình đẳng và thực hiện nó một cách đầy đủ.
Họ nhấn mạnh rằng bất kỳ lệnh ngừng bắn nào cũng phải được tôn trọng và khẳng định sự cần thiết của các thỏa thuận an ninh mạnh mẽ và đáng tin cậy để đảm bảo rằng Ukraine có thể ngăn chặn và bảo vệ trước bất kỳ hành động xâm lược nào trong tương lai,” tuyên bố viết, nhấn mạnh toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.
Ngoại trưởng Anh David Lam gọi tuyên bố này là “rất tốt.”
Washington đã tìm cách đặt ra giới hạn về ngôn từ liên quan đến Ukraine để không làm tổn hại các cuộc đàm phán với Nga, đồng thời phản đối một tuyên bố riêng về việc hạn chế ‘hạm đội bóng tối’ của Nga – một mạng lưới vận chuyển mờ ám nhằm lách các lệnh trừng phạt, trong khi yêu cầu ngôn từ cứng rắn hơn đối với Trung Quốc.”
Cuối cùng, G7 cũng đã phê duyệt một tuyên bố riêng về an ninh hàng hải, bao gồm một lực lượng đặc nhiệm để đối phó với “hạm đội bóng tối”, điều mà Canada đã thúc đẩy.
“Các ngoại trưởng G7 đã có lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc, nâng cao ngôn từ về Đài Loan và loại bỏ một số cụm từ hòa giải và bảo đảm từ các tuyên bố trước đó, bao gồm cả việc đề cập đến chính sách ‘Một Trung Quốc’, điều chắc chắn sẽ khiến Bắc Kinh lo ngại.”
Đã có tranh cãi về ngôn từ liên quan đến Gaza và Trung Đông, đặc biệt là vấn đề giải pháp hai nhà nước cho xung đột Israel-Palestine, điều mà Hoa Kỳ phản đối.
Phiên bản cuối cùng không đề cập đến giải pháp hai nhà nước, bỏ qua nội dung nhấn mạnh tầm quan trọng của nó trong các bản dự thảo trước.
Tuyên bố chung nêu rõ: “Họ nhấn mạnh sự cần thiết của một viễn cảnh chính trị dành cho người Palestine, đạt được thông qua một giải pháp đàm phán cho xung đột Israel-Palestine, đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng chính đáng của cả hai dân tộc, đồng thời thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng toàn diện ở Trung Đông.”
