Trần Chí Phúc
Mỗi năm vào Tháng Ba thì hoa đào nở rộ ở California, nhất là miền Bắc California như San Francico, San Jose. Trời lành lạnh, nắng rực rỡ, buổi sáng lái xe thấy khói sương bốc lên từ mặt đường rất huyền ảo xen với hoa nở khắp nơi, thật thơ mộng.
Bạn tôi là Đông Y Sĩ Tạ Việt Hoàng từ giã nhân thế vào ngày 15 tháng 3 năm 2020, vào mùa đại dịch Covid 19 tại San Jose và tôi ở Nam Cali cho nên không thể đến để tiễn biệt lần cuối. Mỗi mùa Tháng Ba nhìn hoa đào nở, lòng tôi lại nhớ đến ngày giỗ của bạn.
Đông y sĩ Tạ Việt Hoàng từng làm kỹ sư nhưng chuyển sang học trường châm cứu ở San Francisco và hành nghề đông y tại San Jose từ năm 1987 cho đến khi tạ thế. Chúng tôi kết giao từ lúc bạn tôi mở phòng mạch, tình bằng hữu kéo dài mấy chục năm. Những lúc rảnh rỗi, TVH giải thích về lý luận Đông y cho tôi nghe cũng như cùng bạn tập nhiều môn khí công.
Nguyên do TVH đến với Đông y là vì bị một căn bệnh về gan nhưng Tây y bó tay và Đông y cũng chịu thua. Bạn tôi bèn đi học môn khí công gọi là Hồi Xuân Công của một người Tàu dạy và quyết chí tập môn này nhiều tiếng đồng hồ mỗi ngày; và sau mấy tháng thì bệnh bớt.
Cho nên khi tốt nghiệp trường châm cứu, mở phòng mạch thì TVH coi trọng sự tập luyện khí công cho bệnh nhân. Tên gọi của phòng mạch là Trung Tâm Y Học Dưỡng Sinh- Ta Healing Center ở vùng San Jose. Trong nhiều năm, tôi cùng TVH gặp một số võ sư để học khí công.
1- Thái Cực 24 thế : Võ sư Đặng Thông Trị mở trường dạy võ ở Sacramento, thủ phủ tiểu bang California. Ông học võ từ nhỏ với Hàn Bái Đường, rồi qua Nhật học môn Hiệp Khí Đạo với tổ sư Ushiba, được cấp 6 đẳng. Ông có thêm đai 5 đẳng Nhu Đạo. Ông sang Tàu học Thái Cực Đường Lang và Thái Cực Quyền; rồi lập ra môn Thái Cực 24 thế để dạy cho môn sinh. Ông có xuất bản cuốn sách Beyond The Known bàn về triết lý võ thuật. Một đời đam mê võ học, không lập gia đình, võ sư Đặng Thông Trị mất vào năm 1995 tại Sacramento, hưởng thọ 71 tuổi, tôi có dự tang lễ của ông.
Trong một lần trò chuyện, ông nói rằng bàn tới môn võ này hay hơn môn võ kia thì chỉ có cách duy nhất là giao đấu với nhau để phân hơn thua. Vì biết nhiều môn võ, cho nên khi giao đấu, ông cho biết là tùy theo đối thủ ra đòn thế gì thì mới dựa vào đó mà phản công.
2- Bát Đoạn Cẩm (Thiếu Lâm) : TVH hồi còn nhỏ ở Nha Trang có học môn Bát Đoạn Cẩm gồm 8 thế từ một võ sư gốc Hoa, bạn tôi chuyên tập và dạy lại cho tôi. Tôi đọc thêm cuốn sách Bát Đoạn Cẩm ( Thiếu Lâm ) do võ sư Hàng Thanh xuất bản tại Hoa Kỳ thập niên 1980. Môn này lúc tập phải dùng sức rất nhiều.
3- Tẩy Tủy Công : Tôi và Tạ Việt Hoàng từ San Jose thăm Quận Cam thấy môn Tẩy Tủy Công do võ sư Tăng Hào dạy, bèn ghi danh học, học phí là một ngàn mỹ kim. Tạ Việt Hoàng học đầy đủ môn này và sau đó dạy lại cho bệnh nhân. Môn Tẩy Tủy Công đặc biệt giúp cho cột sống mạnh mẽ, thận khí sung mãn.
4- Hồng Gia Khí Công: Tạ Việt Hoàng học môn Hồng Gia Khí Công từ võ sư Lý Hồng Thái ở Quận Cam và dạy lại môn này cho bệnh nhân ở San Jose. Hồng gia Khí Công có rất nhiều thế, đặc biệt có các thế gọi là Tỳ Bà Công- bàn tay và bàn chân rung lắc- giúp cho các bệnh nhân cao tuổi thêm sức khỏe. Có một dạo tôi khó thở, tim đập không đều, tôi nằm mà bàn tay cứ rung lắc, chừng vài phút thì tim bớt mệt. Một bệnh nhân tập một thế Mãnh Hổ Xuất Lâm cả mấy trăm lần đến ngàn lần và bệnh thuyên giảm rất nhiều.
5- Thập Bát Liên Hoa Thủ : Tôi đọc cuốn sách Thiếu Lâm Bắc Phái của một võ sư ở Huế , có địa chỉ trong sách và cho Tạ Việt Hoàng biết. Bạn tôi về Huế đến phố Bao Vinh học môn khí công Thập Bát Liên Hoa Thủ, có quay Video các thế và dạy lại cho tôi môn này. Đặc biệt các thế tập trông rất đẹp.
6- Hồi Xuân Công ( Soft Qi Gong ): Tạ Việt Hoàng đắc ý với môn này vì nó cứu mạng bạn tôi. Môn khí công này nhẹ nhàng thích hợp với bệnh nhân, giúp tăng cường khí lực. Có một thế đứng yên, hai tay vòng trước đan điền ( bụng ), thế này dễ mà khó, vì lúc tập đứng yên thì tâm chợt xao động; có lẽ thế này cũng tập định tâm chăng?
7- Yoga và Thái cực quyền : Tạ Việt Hoàng cũng dạy cho tôi vài thế Yoga và bài quyền Thái Cực, tôi cũng tập qua loa.
8- Bài tập khởi động thân thể : Trước khi tập các môn khí công thì cần phải khởi động toàn thân với các thế từ đầu, cổ, vai, cổ tay, bàn tay, eo, lưng, đầu gối, bàn chân, cổ chân, ngón chân để cho máu huyếu lưu thông. Tập hết bài tập này khoảng nữa tiếng đồng hồ thì cũng đủ, nếu ai không có thời gian.
Kết bạn với Đông Y Sĩ Tạ Việt Hoàng hơn 30 năm, tôi có dịp tập và hiểu biết về một số môn khí công. Lúc đầu thì háo hức và tin tưởng sự thần kỳ của các môn khí công- điều này rất cần để quyết chí tập luyện.
Nhưng cho đến hôm nay, tuổi đã thất tuần, tôi ngộ ra rằng tập các môn khí công là giúp cho khí huyết lưu thông, một yếu tố cần thiết cho sức khỏe. Tập môn nào cũng được, thích hợp với hoàn cảnh và ý thích của mình. Môn khí công nào phức tạp, khó tập dù mang lợi ích nhiều nhưng nếu tập sai cách sẽ mang hậu quả xấu, đôi lúc làm thương tổn thân thể và sức khỏe. Thí dụ các vị cao niên tập môn Thái Cực Quyền, dễ bị đau đầu gối vì đứng xuống tấn thấp.
Như đi bộ là môn dễ nhất, phải đi bộ hơn một giờ đồng hồ trở lên thì mới có chút lợi ích và không có hại gì. Một vài anh bạn già nói với tôi rằng mỗi ngày đi bộ nhanh trên máy đi bộ (treadmill) khoảng 1 tiếng đồng hồ thì sức khỏe tốt.
Tôi có đọc cuốn Y Học và Khí Công xuất bản tại Việt Nam, ban biên soạn có giáo sư y khoa Ngô Gia Hy nổi tiếng, đọc xong chẳng thu thập được gì cả vì quá chuyên môn và trừu tượng. Tôi có hỏi Tạ Việt Hoàng về việc trong phim kiếm hiệp Tàu, có một cao thủ bị trúng độc bèn vận nội công đẩy chất độc qua Thủ Thiếu Âm Tâm Kinh, chất độc theo mồ hôi chảy ra ngoài ngón giữa bàn tay, thì Tạ Việt Hoàng trả lời rằng nếu vận nội công đẩy không hết chất độc ra ngoài, còn một chút độc thì độc sẽ quay trở lại vào tim thì chết ngay tức thì.
Nghe câu trả lời này thì tôi nghiệm ra rằng môn khí công nào cũng có mặt tốt mặt xấu của nó, và chuyện vận nội công đẩy chất độc ra ngoài chỉ là truyền thuyết.
Ngàn năm trước, thi sĩ Lý Bạch có bài thơ tiễn bạn là Mạnh Hạo Nhiên chỉ có 4 câu mà được truyền tụng tới hôm nay, trong đó có 2 câu đầu là : “Cố nhân tây từ Hoàng Hạc Lâu. Yên hoa tam nguyệt hạ Giang Châu” ( Khương Hữu Dụng dịch là : Hoàng Hạc lầu xưa bạn cũ rời. Dương Châu hoa khói tháng ba xuôi ”).
Hoa khói tháng ba hay tháng ba hoa khói ở Dương Châu bên Tàu cũng giống như ở vùng San Jose tiểu bang California, và tôi thưởng thức trọn vẹn hai câu thơ trên.
Bạn tôi Tạ Việt Hoàng ra đi vào cõi mênh mông giữa tháng ba hoa khói ở San Jose. Ngày giỗ bạn, viết mấy dòng tưởng nhớ, bàn chuyện khí công mà mình hiểu được.
Quận Cam mùa hoa đào tháng ba 2024