MOSCOW, ngày 13 tháng 3 (Reuters) – Tổng thống Vladimir Putin hôm thứ Năm cho biết Nga về nguyên tắc ủng hộ đề xuất ngừng bắn tại Ukraine của Mỹ, nhưng bất kỳ lệnh ngừng bắn nào cũng phải giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột, và còn nhiều chi tiết quan trọng cần được làm rõ.
Cuộc xâm lược Ukraine của Nga vào tháng 2 năm 2022 đã khiến hàng trăm nghìn người thiệt mạng và bị thương, hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa, nhiều thị trấn bị tàn phá, đồng thời dẫn đến cuộc đối đầu căng thẳng nhất trong nhiều thập kỷ giữa Moscow và phương Tây.
Putin thể hiện sự ủng hộ có điều kiện đối với đề xuất ngừng bắn của Mỹ, như một động thái thiện chí hướng đến Washington và khả năng đàm phán với Trump. Tuy nhiên, việc ông đưa ra nhiều điều kiện và yêu cầu làm rõ cho thấy một lệnh ngừng bắn nhanh chóng khó có thể xảy ra.
“Chúng tôi đồng ý với đề xuất chấm dứt các hành động thù địch,” Putin nói với các phóng viên tại Điện Kremlin sau cuộc hội đàm với Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko. “Bản thân ý tưởng này là đúng, và chúng tôi chắc chắn ủng hộ.”
“Nhưng chúng tôi cho rằng việc ngừng bắn phải đảm bảo dẫn đến hòa bình lâu dài và loại bỏ những nguyên nhân ban đầu của cuộc khủng hoảng này.”
Putin đã liệt kê nhiều vấn đề cần làm rõ và bày tỏ sự cảm ơn đối với Trump, người muốn được nhớ đến như một nhà kiến tạo hòa bình. Đồng thời, cả Moscow và Washington đều nhìn nhận cuộc xung đột ở Ukraine như một cuộc chiến ủy nhiệm có nguy cơ leo thang thành Thế chiến thứ ba.
Trump, người nói rằng ông sẵn sàng điện đàm với Putin, gọi tuyên bố của nhà lãnh đạo Nga là “rất đáng khích lệ” và hy vọng Moscow sẽ “làm điều đúng đắn.”
Trump cho biết đặc phái viên của ông, Steve Witkoff, đang tiến hành các cuộc đàm phán nghiêm túc với phía Nga tại Moscow về đề xuất của Mỹ, điều mà Kyiv đã đồng ý.
Tổng thống Mỹ nói rằng các cuộc thảo luận trong ngày thứ Năm sẽ cho thấy liệu Moscow có sẵn sàng đạt được một thỏa thuận hay không. “Giờ chúng ta sẽ xem liệu Nga có đồng ý hay không, và nếu họ không đồng ý, đó sẽ là một điều vô cùng đáng thất vọng cho thế giới,” ông nói.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho rằng Putin đang chuẩn bị từ chối đề xuất ngừng bắn nhưng không dám nói thẳng với Trump.
Ông cho rằng “Moscow đang đặt ra nhiều điều kiện nhằm trì hoãn hoặc cản trở việc thực hiện lệnh ngừng bắn, khiến nó không thể diễn ra hoặc trì hoãn việc thực hiện” Zelenskiy nói trong bài phát biểu hàng đêm.
Bất kỳ sự trì hoãn nào cũng sẽ cho Nga thêm thời gian để đẩy lùi các lực lượng Ukraine khỏi miền tây nước Nga, trong khi Moscow vẫn giữ nguyên yêu cầu Kyiv vĩnh viễn nhượng lại các vùng lãnh thổ mà Nga tuyên bố chủ quyền – một lập trường mà Ukraine kiên quyết bác bỏ.
Phương Tây và Ukraine coi cuộc xâm lược năm 2022 của Nga là một hành động chiếm đất theo kiểu đế quốc và đã nhiều lần tuyên bố sẽ đánh bại lực lượng Nga. Hiện tại, quân đội Nga kiểm soát gần 1/5 lãnh thổ Ukraine và đã có những bước tiến kể từ giữa năm 2024.
Trump cho biết chính quyền của ông đang đàm phán về việc Ukraine sẽ giữ lại hay mất đi những vùng lãnh thổ nào trong bất kỳ thỏa thuận nào, cùng với số phận của một nhà máy điện lớn.
Trump không nói rõ tên nhà máy, nhưng có khả năng cao ông đang nhắc đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, cơ sở lớn nhất châu Âu hiện do Nga kiểm soát. Ngoài ra, việc hai bên đã nhiều lần cáo buộc nhau làm gia tăng rủi ro sự cố tại nhà máy này.
Putin xem cuộc xung đột là một phần của cuộc chiến sinh tồn chống lại phương Tây mà ông cho là đang suy yếu và suy đồi. Theo ông, phương Tây đã hạ nhục Nga sau khi Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989 bằng cách mở rộng NATO và lấn sâu vào khu vực ảnh hưởng của Moscow, bao gồm cả Ukraine.
PUTIN VÀ TRUMP
Putin cho biết các lực lượng Nga đang tiến lên trên toàn bộ mặt trận và rằng lệnh ngừng bắn phải đảm bảo Ukraine không lợi dụng nó để tập hợp lại lực lượng.
“Làm thế nào chúng tôi có thể được đảm bảo rằng điều đó sẽ không xảy ra? Làm thế nào để tổ chức việc kiểm soát (lệnh ngừng bắn)?” Putin đặt câu hỏi. “Đây đều là những vấn đề nghiêm trọng.”
Putin nói rằng ông có thể gọi điện cho Trump để thảo luận về vấn đề này.
Hôm thứ Ba, Mỹ đã đồng ý nối lại việc cung cấp vũ khí và chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine sau khi Kyiv tuyên bố tại một cuộc đàm phán ở Ả Rập Xê Út rằng họ sẵn sàng ủng hộ đề xuất ngừng bắn.
Trong những ngày gần đây, Nga đã phát động một cuộc tấn công chớp nhoáng ở khu vực Kursk, miền tây nước Nga, nhằm vào các lực lượng Ukraine – những lực lượng đã vượt qua biên giới vào tháng 8 để đánh lạc hướng quân đội Moscow khỏi miền đông Ukraine, tạo lợi thế trên bàn đàm phán và gây áp lực lên Putin.
“Nhà lãnh đạo Nga đặt câu hỏi về tác động của lệnh ngừng bắn đối với tình hình ở Kursk. Hôm thứ Tư, ông đã mặc quân phục ngụy trang – một điều hiếm thấy ở một cựu sĩ quan KGB – khi đến thăm một sở chỉ huy.”
“Nếu chúng ta ngừng chiến sự trong 30 ngày, điều đó có nghĩa là gì? Tất cả những ai ở đó sẽ rút lui mà không cần chiến đấu sao?” ông nói.
“Theo quân đội Nga, Ukraine hiện chỉ kiểm soát chưa đến 200 km² tại Kursk, giảm so với mức đỉnh điểm 1.300 km² trong giai đoạn cao trào của cuộc xâm nhập.”
