(Oakland – CaliToday) – Đã 4 ngày trôi qua kể từ khi nhà chức trách liên bang thực thi lệnh toà khám nhà, bà Thị trưởng thành phố Oakland vẫn “biệt vô âm tín,” trong khi đồng minh David Dương phần nào bình tâm.
Ít ra theo vẻ bên ngoài như vậy, Cal Waste Solution vẫn hoạt động bình thường, nhân viên được thông báo tình hình, và ông Tổng Giám đốc công ty rác tái chế vẫn làm việc sít sao với cấp dưới để “giải quyết khủng hoảng” và “kiểm soát thiệt hại.”
“Tôi được báo cáo thường xuyên về những bài báo tiêu cực, lượng người vào đọc, và hôm nay có xu hướng giảm,” ông David nói, giọng chút ít nhẹ nhõm. “Chúng tôi sẽ gởi thông báo đến khách hàng, trong đó có thành phố San Jose, cho họ biết chuyện gì xảy ra,” và bảo đảm mọi việc vẫn như thường lệ.
Vua Rác gốc Việt thừa nhận, việc bị cơ quan thực thi công lực liên bang khám xét tư gia, trụ sở công ty và Hiệp hội Doanh gia Việt Mỹ, sẽ ảnh hưởng đến uy tín cá nhân, gia đình, và hoạt động kinh doanh. Thành phố Oakland có thể sẽ do dự gia hạn hợp đồng thu gom rác tái chế trị giá $1 tỉ Mỹ kim khi hết hạn vào năm 2035, Cal Waste sẽ yếu thế trong con mắt các đối thủ khác. Thương trường vốn đã khốc liệt, giờ sẽ khốc liệt hơn bao giờ hết, mặc dù chưa biết cuộc điều tra sẽ đi đến đâu.
Tư gia của ông trong những ngày qua luôn có các cơ quan truyền thông chực sẵn bên ngoài chờ săn tin, làm cuộc sống cá nhân bị xáo trộn.
Vẫn bị ám ảnh
David Dương không bao giờ trong đời có thể nghĩ ra mình bị lực lượng thực thi công lực có vũ trang gõ cửa vào tờ mờ sáng, y như trên phim ảnh. Tiếng đập cửa làm ông thức giấc, ý nghĩ thoáng qua về cướp bóc, tội phạm, khiến ông lo sợ. Hé màn cửa, nhìn ra thấy bên ngoài có rất nhiều người nhưng ông vẫn chưa rõ họ là ai, rồi có tiếng hô lớn “cảnh sát đây, cảnh sát đây.” Cẩn thận, gia chủ chuyển sang góc khác, lần này thấy rõ nhân viên mặc đồng phục. Tin tưởng mình không làm gì sai, ông nghĩ “họ lộn nhà chăng?” và lập tức chuyển sang trạng thái an tâm vì ngoài kia không phải tội phạm.
David Dương chia sẻ, ông bị sốc khi nhìn thấy lực lượng thực thi công lực dày đặc trước nhà, nhất là khi họ có vũ trang và lăm lăm chĩa súng. Hình ảnh này thi thoảng vẫn hiện về ám ảnh ông.
FBI vào sáng sớm ngày 20 tháng 6 bất ngờ thực thi trát khám xét tư gia Thị trưởng Oakland Sheng Thao và Andrew Dương, trong khi Thanh tra Bưu điện Hoa Kỳ lục soát nhà ông David Dương, và các nhà điều tra Sở Thuế IRS ập vào trụ sở Cal Waste Solution và Hiệp hội Doanh gia Việt Mỹ VABA. Nhà chức trách liên bang cho đến giờ vẫn chưa công bố thông tin liên quan đến cuộc điều tra của họ, chỉ xác nhận có hoạt động thực thi theo lệnh toà.
David Dương cho biết, ông không rõ bị điều tra về vấn đề gì, và từ chối trả lời một số câu hỏi liên quan khác theo yêu cầu của luật sư, mặc dù ông xác nhận nhân viên thực thi công lực đọc trát toà trước khi tiến hành lục soát. Trát khám xét bắt buộc thực thi công lực phải chứng minh có lý do chính đáng để tin rằng có bằng chứng về tội phạm liên bang tại nơi đó.
Ông chủ Cal Waste được đưa danh sách tài liệu và đồ vật tịch thu để ký, trong đó có điện thoại và các thiết bị điện tử khác.
Khi được hỏi lý do tại sao Thanh tra Bưu điện lại thực thi trát toà tại nhà ông, David Dương suy đoán có thể do có dính líu đến đường bưu điện chăng. Theo trang mạng Thanh tra Bưu điện, Cơ quan điều tra bất cứ tội phạm nào có liên quan đến thư, gồm trộm thư, gian lận thư, gian lận tài chánh, trộm danh tính, cướp và trộm cơ sở bưu điện, hành hung và đe dọa nhân viên bưu điện, điều tra các thư nguy hiểm và bị cấm, ma tuý, tội phạm mạng, rửa tiền, bảo mật thư toàn cầu, bóc lột trẻ em, và nhiều tội phạm khác. Thanh tra Bưu điện là nhân viên thực thi công lực liên bang có vũ trang, thực hiện bắt giữ, lệnh khám xét, và tống trát đòi.
“Ông Hoàng ve chai” cũng không rõ liệu đây là những cuộc điều tra riêng biệt của IRS, FBI, và Thanh tra Bưu điện, hay là một cuộc điều tra đồng phối hợp, nhưng ông tin mình không làm điều sai trái. “Ông nghĩ thế nào khi báo chí cho rằng ông là trọng tâm của cuộc điều tra của FBI?” – “Cũng có thể, nhưng tôi nghĩ không, cứ để cho công lực họ điều tra,” doanh nhân trả lời. David từ chối trả lời câu hỏi liên quan đến vi phạm tài chánh vận động tranh cử liên bang như truyền thông địa phương suy đoán.
Không có thế lực chính trị, họ chỉ gán cho chúng tôi
Gia đình ông David Dương được xem là gia đình có thế lực chính trị, không chỉ ở địa phương, mà cả tiểu bang và liên bang, khi họ đóng góp tranh cử cho rất nhiều ứng cử viên kể cả Cộng hoà và Dân chủ. Trên trang mạng xã hội, Andy Duong đăng hình chụp với chính trị gia Oakland, kể cả bà Thao, đến Thống đốc, Chánh biện lý, hay Thượng nghị sĩ tiểu bang California, và cả Tổng thống Joe Biden và phó Tổng thống Kamala Harris.
Chủ tịch VABA không đồng tình với nhận định trên, cho rằng, gia đình ông quan hệ rộng với giới chính trị gia, tham gia vào nhiều chương trình, và dựa vào những mối quan hệ đó để có thể trả ơn (giving back) cho cộng đồng, nhưng không có quyền lực chính trị như mọi người nghĩ. “Chúng tôi chỉ là một doanh nghiệp. Họ gán cho chúng tôi, và tôi không dám nhận,” David nói. Họ đóng góp cho bất cứ ứng cử viên nào có đường lối, nghị sự phù hợp, có lợi cho quốc gia, địa phương và cộng đồng. Ông cũng đóng góp cho những ứng cử viên gốc Việt đến “gõ cửa.”
Trong năm 2024, David Dương và công ty gia đình đã đóng góp hơn $41.000 Mỹ kim cho Ủy ban Thượng viện Cộng hòa Quốc gia, và $9.100 Mỹ kim cho Dân chủ Virginia. Tổng cộng, ông đã đóng góp cho các ủy ban vận động tranh cử tiểu bang và liên bang kể từ tháng 1 đến nay hơn $100.000 Mỹ kim.
Khi được hỏi trát toà vừa rồi sẽ ảnh hưởng như thế nào đến những chính trị gia đã nhận tiền đóng góp của ông, “Họ có thể sẽ không nhận đóng góp của mình nữa,” David cười đáp.
Vào tháng 7 năm 2019, Ủy ban Đạo đức Công cộng Oakland khởi sự điều tra Cal Waste đóng góp bất hợp pháp cho một số ứng cử viên Hội đồng Thành phố, trong đó có bà Thao. Vào tháng 8 năm 2019, Ủy ban Thực hành Chính trị Công bằng của California CFPP cũng mở cuộc điều tra Andy Dương, và nhân viên của CWS, và công ty, cáo buộc họ sử dụng danh tánh người khác để đóng góp bất hợp pháp cho các ủy ban vận động địa phương.
FPPC và Ủy ban Đạo đức vào năm 2021 công bố báo cáo dài 30 trang về nguyên nhân chính đáng cáo buộc Cal Waste là “nguồn thực sự” của ít nhất 93 khoản đóng góp từ năm 2016 đến năm 2018 dưới tên những người khác nhau, với tổng trị giá hơn $76.000 Mỹ kim, trong đó có 13 lần đóng góp tổng số tiền $9,900 Mỹ kim cho chiến dịch tranh cử của bà Thao. Ông David Dương xác nhận 2 cuộc điều tra này liên quan đến nhau.
“VABA không tài trợ chuyến đi Việt Nam”
David Dương ngờ rằng lý do khiến VABA cũng bị nhà chức trách để mắt có thể do liên quan đến chuyến đi Việt Nam. Chủ tịch Hiệp hội Doanh gia Việt Mỹ khi được hỏi về việc VABA tài trợ chuyến đi xa hoa trị giá $12.000 Mỹ kim/ người sang Việt Nam của phái đoàn lãnh đạo và thương gia Oakland đã bác bỏ ý kiến này. “VABA chỉ tổ chức chuyến đi, không tài trợ,” David khẳng định. Theo ông, một số người trong phái đoàn không thể tự lo chi phí chuyến đi đã được các doanh nghiệp tài trợ dựa trên thông tin Uỷ ban đưa ra. Riêng chi phí cho Thị trưởng được Cảng Oakland lo.
Kể từ lúc bị nhà chức trách liên bang lục soát cho đến nay, David Dương không liên lạc với bà Thao, và ông cũng không biết rõ tình trạng của bà. “Có phải ông đang lập một liên minh chính trị với Thị trưởng không?” David nhíu mày trầm ngâm, “Không, nhưng tôi ủng hộ Thao, vì với hồ sơ cá nhân từ một người vô gia cư vươn lên như vậy, bà ấy sẽ luôn luôn giúp đưa Oakland đi lên.”
Vua Rác trong những ngày đối mặt với cuộc điều tra liên bang đã tính tới phương án đa dạng hoá kinh doanh, đầu tư vào những ngày nghề khác để không phụ thuộc vào hợp đồng với chính phủ nữa. “Chúng tôi sẽ vẫn tiếp tục phục vụ xã hội, trả ơn cộng đồng, trong phạm vi pháp luật cho phép,” ông chủ Cal Waste nói.
Nếu có điều gì làm ông thực sự lo lắng ngay lúc này thì đó là làm sao để người ủng hộ, cộng đồng đang quan tâm ngoài kia biết được ông vẫn ổn, bởi vì “tin tức lan đi khắp thế giới rồi, tôi nhận được rất nhiều lời hỏi thăm, lo ngại. Họ chỉ nghe FBI đến nhà là nghĩ tôi chắc có dính pháp luật rồi, không hiểu rằng liên bang chỉ đang điều tra thôi.”
Hỏi liệu ông có điều gì nhắn gởi đến đối thủ, những người chống đối, những người đang mong ông “ngã ngựa,” David cười, “Tôi cũng cám ơn họ đã quan tâm, mặc dù sự quan tâm của họ không như mình mong muốn, dẫu họ có ghét bỏ tôi đi nữa thì tôi vẫn nhìn họ là đồng hương, đồng bào của mình. Tôi thông cảm được, vì lý do nào đó, họ không ưa tôi, nhưng tôi vẫn thương yêu những người đó. Đều là người Việt Nam, tôi nghĩ, chúng ta nên đoàn kết, bỏ hiềm khích, làm sao đóng góp nhiều để cộng đồng người Việt vững mạnh hơn.”
David chia sẻ, nguyên tắc của ông “làm ăn có đạo đức, quan tâm cộng đồng, và tuân thủ pháp luật.” Tuyên bố về “đạo đức” nghe qua không thuận với vụ kiện dân sự công ty xử lý rác tái chế của ông tính giá quá giá. Oakland vào năm 2017 đệ đơn khởi kiện CWS, tố cáo công ty vi phạm hợp đồng với thành phố cấm tính phí cao như mức bị đơn đã tính đối với chung cư hay toà nhà nhiều căn.
Tổng Giám đốc CWS hào hứng giải thích lý do bên trong vụ kiện, sự khác biệt giữa giá thùng rác nhựa 96 gallon, với thùng lớn 2-4 yard, để ngoài đường hay để bên trong. Đối thủ khiếu nại, CWS thu được lợi nhuận từ rác tái chế, không như rác thải. David khẳng định, giá của CWS vẫn rẻ hơn giá đối thủ, công ty ông đồng ý dàn xếp vụ kiện nhưng không thừa nhận cáo buộc vi phạm hợp đồng. CWS cuối cùng đồng ý hoàn tiền lại cho chủ các toà nhà với tổng số tiền hơn $6 triệu Mỹ kim, nhưng số tiền này được cắt từ những chương trình công ty tài trợ.
Bên cạnh đó, công ty cũng đang kiện San Jose, cáo buộc thành phố không làm đủ trách nhiệm “ngăn chặn người dân bỏ thêm rác vào thùng tái chế c, buộc nhà tái chế phải thu thập và xử lý lượng rác khổng lồ với chi phí bổ sung cho Cal Waste lên tới hàng chục triệu Mỹ kim,” hồ sơ toà ghi. Vụ kiện này đang chờ giải quyết.
Hương Giang
Kỳ tiếp – Lý do David Dương quyết định đầu tư ở Việt Nam