Washington — Một thẩm phán liên bang hôm thứ Năm đã đồng ý chặn một số phần trong sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump nhằm cải tổ các cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ , bao gồm cả điều khoản yêu cầu phải có bằng chứng về quyền công dân Hoa Kỳ để đăng ký bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử liên bang.
Thẩm phán liên bang Colleen Kollar-Kotelly đã đồng ý chấp thuận một phần lệnh cấm sơ bộ do ba nhóm nguyên đơn khác nhau đệ đơn, bao gồm các nhóm bảo vệ quyền bỏ phiếu và Đảng Dân chủ, đồng thời nhận thấy rằng họ có khả năng thắng kiện.
Thẩm phán đã ngăn chặn chính quyền Trump thực hiện hai điều khoản của sắc lệnh hành pháp do tổng thống ký vào tháng trước: điều khoản đầu tiên ra lệnh cho Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử, một ủy ban quản lý độc lập của liên bang, thêm yêu cầu “bằng chứng tài liệu về quyền công dân Hoa Kỳ” vào mẫu đơn đăng ký cử tri quốc gia chuẩn hóa; và điều khoản thứ hai ra lệnh cho các cơ quan đăng ký cử tri liên bang “đánh giá” quyền công dân trước khi cung cấp mẫu đơn đăng ký cử tri liên bang cho những người nhận trợ cấp công.
Kollar-Kotelly, người được cựu Tổng thống Bill Clinton bổ nhiệm, cho biết tổng thống nói chung không có thẩm quyền điều chỉnh các cuộc bầu cử liên bang.
“Hiến pháp của chúng ta trao cho Quốc hội và các tiểu bang —không phải tổng thống — thẩm quyền điều chỉnh các cuộc bầu cử liên bang”, Kollar-Kotelly viết trong một ý kiến dài 120 trang. “Tương thích với sự phân bổ quyền lực đó, Quốc hội hiện đang tranh luận về luật sẽ ảnh hưởng đến nhiều thay đổi mà tổng thống muốn ra lệnh. Và không có sự ủy quyền theo luật định nào cho nhánh hành pháp cho phép tổng thống cắt ngắn quá trình thảo luận của Quốc hội bằng lệnh hành pháp”.
Đáp lại quyết định này, Harrison Fields, người phát ngôn Tòa Bạch Ốc, cho biết, “Tổng thống Trump sẽ tiếp tục đấu tranh cho tính toàn vẹn của cuộc bầu cử, bất chấp sự phản đối của đảng Dân chủ cho thấy họ coi thường các biện pháp bảo vệ hợp lý như xác minh quyền công dân. Các cuộc bầu cử tự do và công bằng là nền tảng của nền Cộng hòa Lập hiến của chúng ta, và chúng tôi tự tin sẽ giành được chiến thắng cuối cùng tại tòa án.”
Chỉ thị của ông Trump được đưa ra sau nhiều năm ông và các đồng minh của ông đưa ra những tuyên bố vô căn cứ rằng cuộc bầu cử năm 2020 đã bị gian lận chống lại ông, những cáo buộc mà tổng thống tiếp tục khuếch đại trong nhiệm kỳ thứ hai của mình tại Tòa Bạch Ốc. Sắc lệnh tuyên bố rằng Hoa Kỳ “hiện không thực thi các biện pháp bảo vệ bầu cử cơ bản và cần thiết được các quốc gia hiện đại, phát triển áp dụng, cũng như các quốc gia vẫn đang phát triển”.
“Các cuộc bầu cử tự do, công bằng và trung thực không bị ảnh hưởng bởi gian lận, sai sót hoặc nghi ngờ là điều cơ bản để duy trì nền Cộng hòa theo hiến pháp của chúng ta. Quyền của công dân Hoa Kỳ được kiểm phiếu và lập bảng một cách chính xác, không bị pha loãng bất hợp pháp, là điều tối quan trọng để xác định người chiến thắng hợp pháp trong một cuộc bầu cử”, sắc lệnh hành pháp nêu rõ.
Trong khi Quốc hội có quyền quyết định cách thức tổ chức các cuộc bầu cử liên bang và đã thực hiện điều này thông qua các luật như Đạo luật Đăng ký cử tri quốc gia và Đạo luật Hỗ trợ người Mỹ bỏ phiếu, Hiến pháp trao cho các cơ quan lập pháp tiểu bang thẩm quyền ấn định “thời gian, địa điểm và cách thức” tổ chức bầu cử.
Ngoài các yêu cầu liên quan đến quyền công dân hiện đã bị chặn, sắc lệnh hành pháp của tổng thống còn tìm cách trao cho Bộ Hiệu quả Chính phủ của Tòa Bạch Ốc và các tiểu bang quyền truy cập vào một số cơ sở dữ liệu nhất định để xác định bất kỳ người không phải công dân nào đã đăng ký bỏ phiếu; ra lệnh cho tổng chưởng lý thực thi hai luật chống lại các tiểu bang bao gồm các lá phiếu vắng mặt hoặc gửi qua thư được nhận sau Ngày bầu cử trong số phiếu bầu cuối cùng cho tổng thống và Quốc hội; và ra lệnh cho Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử đưa ra điều kiện về tiền liên bang cho các tiểu bang coi Ngày bầu cử là thời hạn cuối cùng để nhận phiếu bầu.
Những điều khoản đó là trọng tâm của các vụ kiện do một loạt các nhóm quyền bỏ phiếu và các nhánh của Đảng Dân chủ đệ trình, bao gồm Ủy ban Quốc gia Dân chủ và các nhà lãnh đạo quốc hội của đảng. Họ lập luận rằng tổng thống không có thẩm quyền ban hành những thay đổi đó và không thể đơn phương thực hiện chúng.
Kollar-Kotelly đồng ý rằng nguyên đơn có khả năng thành công trong việc kháng cáo hai điều khoản của lệnh, yêu cầu phải có bằng chứng tài liệu về quyền công dân trên mẫu đơn đăng ký cử tri liên bang và yêu cầu những người tham gia chương trình trợ cấp công cộng phải đánh giá quyền công dân trước khi nhận được mẫu đơn đăng ký cử tri liên bang.
Nhưng bà đã từ chối ngăn cản chính quyền Trump thực hiện các phần khác trong lệnh của tổng thống khi vụ kiện vẫn tiếp diễn.
Bộ Tư pháp có thể sẽ kháng cáo quyết định này.
Về yêu cầu chứng minh quyền công dân, Kollar-Kotelly viết rằng Hiến pháp cũng như luật đăng ký cử tri liên bang không trao cho tổng thống thẩm quyền chỉ đạo Ủy ban Hỗ trợ Bầu cử thay đổi những thông tin ghi trên mẫu đăng ký liên bang.
“Tổng thống được tự do nêu quan điểm của mình về những chính sách mà ông tin rằng Quốc hội, EAC hoặc các cơ quan liên bang khác nên xem xét hoặc thông qua. Nhưng trong trường hợp này, tổng thống đã làm nhiều hơn là nêu quan điểm của mình: Ông đã ban hành một ‘lệnh’ chỉ đạo rằng một ủy ban độc lập ‘sẽ’ hành động để ‘yêu cầu’ thay đổi một tài liệu quan trọng, nội dung mà Quốc hội đã quản lý chặt chẽ”, thẩm phán viết. “Lệnh đó vượt quá thẩm quyền của tổng thống”.
Về điều khoản thứ hai mà Kollar-Kotelly chặn, bà cho biết những người nộp đơn xin chương trình trợ cấp công cộng có quyền được cấp mẫu đơn đăng ký cử tri liên bang, chứ không phải những người nhận đã tuân thủ các yêu cầu về nhận dạng do chương trình áp đặt.
Bà cho biết các điều khoản của Đạo luật Đăng ký Bầu cử Quốc gia “làm rõ rằng vai trò duy nhất của các cơ quan đăng ký bầu cử trong việc thực thi yêu cầu về quyền công dân của tiểu bang để bỏ phiếu là cung cấp biểu mẫu liên bang cho người nộp đơn, sau đó người này phải tự chứng nhận quyền công dân bằng cách ký vào đơn ‘dưới hình phạt về tội khai man’. Luật này không để các cơ quan có vai trò ‘đánh giá quyền công dân’ và tổng thống không có bất kỳ thẩm quyền hợp pháp nào để vi phạm NVRA bằng cách yêu cầu các cơ quan làm như vậy.”
Roman Palomares, chủ tịch toàn quốc của nhóm đấu tranh cho quyền bỏ phiếu LULAC, hoan nghênh quyết định của Kollar-Kotelly là chiến thắng cho cử tri và nền dân chủ.
“Những nỗ lực nhằm ngăn chặn tiếng nói và phiếu bầu của cử tri Hoa Kỳ không được phép tồn tại vì nền dân chủ của chúng ta phụ thuộc vào việc mọi cử tri đều cảm thấy tự tin rằng họ có thể bỏ phiếu một cách tự do và phiếu bầu của họ sẽ được tính một cách chính xác”, ông cho biết trong một tuyên bố.
Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ và các đối tác cố vấn, đại diện cho Liên đoàn cử tri nữ, cho biết trong một tuyên bố chung rằng quyết định của thẩm phán bảo vệ những cử tri đủ điều kiện, nhiều người trong số họ không dễ dàng có được hộ chiếu hoặc các giấy tờ chứng minh quyền công dân khác.
“Việc tổng thống cố gắng tiếp quản các cuộc bầu cử liên bang là một sự lạm quyền trắng trợn nhằm chiếm đoạt quyền lực không thuộc về ông ta. Theo Hiến pháp, quyền lực đó thuộc về Quốc hội Hoa Kỳ và các tiểu bang”, họ nói. “Tổng thống không có thẩm quyền để tự mình viết lại các quy tắc bầu cử của đất nước bằng cách sử dụng một ủy ban độc lập, lưỡng đảng để gây hại cho những cử tri đủ điều kiện. Lệnh này cuối cùng phải bị bãi bỏ”.
Ny (Theo CbS News)
