WASHINGTON (AP) — Một thẩm phán liên bang hôm thứ Năm đã ra lệnh cho chính quyền Trump đẩy nhanh việc thanh toán một phần trong số gần 2 tỷ USD nợ đối với các đối tác của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Bộ Ngoại giao. Thẩm phán đặt ra thời hạn đến thứ Hai để hoàn tất khoản thanh toán cho các tổ chức phi lợi nhuận và doanh nghiệp, trong bối cảnh vụ kiện liên quan đến việc chính quyền Trump đột ngột cắt giảm ngân sách viện trợ nước ngoài.
Thẩm phán quận Amir Ali mô tả khoản thanh toán một phần này là bước đầu tiên “cụ thể” mà ông muốn thấy từ chính quyền, trong bối cảnh nhiều vụ kiện đang diễn ra nhằm đảo ngược quyết định đình chỉ USAID trong sáu tuần. Việc đóng băng ngân sách này đã buộc các tổ chức nhận tài trợ từ Mỹ phải ngừng hoạt động viện trợ và phát triển trên toàn cầu, đồng thời sa thải nhân viên.
Trong phiên điều trần, Thẩm phán Ali tỏ ra hoài nghi về lập luận của chính quyền Trump rằng tổng thống có quyền rộng rãi để điều chỉnh các quyết định chi tiêu của quốc hội, đặc biệt khi liên quan đến chính sách đối ngoại.
“Việc coi các khoản chi ngân sách là tùy chọn sẽ là một tuyên bố gây chấn động đất nước,” Ali nói.
“Điều tôi muốn hỏi là: Cơ sở hiến pháp nào cho lập luận của các ông?” ông hỏi luật sư chính phủ Indraneel Sur.
Lệnh của Ali là một phần trong vụ kiện đang diễn ra, với nhiều quyết định khác dự kiến sẽ được đưa ra liên quan đến việc chính quyền chấm dứt hơn 90% hợp đồng của USAID trên toàn cầu trong tháng này.
Phán quyết được đưa ra một ngày sau khi Tòa án Tối cao, với kết quả chia rẽ, bác bỏ yêu cầu của chính quyền Trump về việc tiếp tục đóng băng ngân sách của USAID. Tòa án yêu cầu Ali làm rõ các bước chính phủ cần thực hiện để tuân thủ lệnh trước đó của ông, yêu cầu giải ngân nhanh chóng ngân sách cho các dự án đã hoàn thành.
Lệnh đóng băng ngân sách bắt nguồn từ sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Donald Trump ký vào ngày 20 tháng 1. Chính quyền đã kháng cáo sau khi Ali ban hành lệnh cấm tạm thời và đặt ra thời hạn để giải ngân các khoản thanh toán đã được thực hiện.
Chính quyền tuyên bố họ đã thay thế lệnh đóng băng ngân sách toàn diện bằng các đánh giá riêng lẻ, dẫn đến việc hủy bỏ 5.800 hợp đồng USAID—tương đương hơn 90% hợp đồng của cơ quan này—và 4.100 khoản tài trợ của Bộ Ngoại giao với tổng trị giá gần 60 tỷ USD viện trợ.
“Lệnh đóng băng ngân sách đã kết thúc,” Sur nói với thẩm phán vào thứ Năm.
Tuy nhiên, các tổ chức phi lợi nhuận và doanh nghiệp cho rằng hàng nghìn quyết định hủy hợp đồng theo mẫu được ban hành trong vài ngày đầu tháng này không thể được xem xét một cách thực chất. Họ lập luận rằng những quyết định này thực chất đã biến việc đình chỉ ngân sách trước đó thành các khoản cắt giảm vĩnh viễn.
Liên minh Vận động Vaccine AIDS, Hội đồng Y tế Toàn cầu và các nguyên đơn khác đang yêu cầu thanh toán các khoản nợ gần 2 tỷ USD mà họ và các đối tác của USAID đã được phê duyệt trước khi lệnh đóng băng ngân sách có hiệu lực vào ngày 20 tháng 1.
Các luật sư đại diện cho các tổ chức đã yêu cầu tòa án đảo ngược các quyết định hủy hợp đồng và đảm bảo rằng bất kỳ quyết định chấm dứt nào trong tương lai đều phải tuân thủ quy định.
Chính quyền Trump cho biết họ đã tiếp tục thanh toán nợ của USAID sau khi lệnh đóng băng ngân sách kết thúc. Tuy nhiên, họ nói với tòa án rằng quá trình xử lý thanh toán bị chậm lại do phần lớn nhân viên USAID bị buộc nghỉ phép hoặc sa thải trong quá trình đóng cửa cơ quan.
Ali lưu ý rằng trước khi bị đóng cửa, USAID vẫn định kỳ xử lý hàng nghìn khoản thanh toán. Ông cũng chỉ ra rằng cơ quan này gần đây đã triệu tập lại 100 nhân viên để xử lý các khoản thanh toán.
Thẩm phán cho rằng chính quyền có thể tiếp tục gọi thêm nhân viên trở lại làm việc để đáp ứng thời hạn vào thứ Hai.
Nguồn AP
