(CaliToday) – Thống đốc California Gavin Newsom, vẫn còn đau đớn vì thất bại trước công chúng sau khi rút lại dự luật chống tội phạm vào phút chót, vào thứ Sáu ký gói dự luật trước đó được ông và các nhà lập pháp cam kết sẽ chống lại tình trạng trộm cắp bán lẻ đang gia tăng.
10 dự luật lần này nhằm mục đích giúp việc truy tố những kẻ bị tình nghi trộm cắp xe hơi và trộm cắp bán lẻ dễ dàng hơn mà không cần thay đổi những gì đã được cử tri chấp thuận cách đây một thập niên nhằm giảm án tù đối với những tội ác phi bạo lực.
Cử tri vào tháng 11 sẽ thấy một dự luật riêng biệt trên lá phiếu – Dự luật 36 – sẽ đi xa hơn bằng cách tăng án tù đối với tội phạm tài sản và những tội danh liên quan đến fentanyl. Newsom và một số nhà lập pháp Dân chủ khác phản đối dự luật này, vốn bị họ cho rằng sẽ khôi phục những chính sách không cải thiện được an toàn công cộng ngay cả khi tống vào tù những tội phạm phi bạo lực.
Những dự luật được Newsom ký sẽ cho phép truy tố trộm cắp nhiều lần tội đại hình, tập hợp tội ác thực hiện trong nhiều quận hạt thành 1 cáo trạng để có thể truy tố tội đại hình, và cho phép cảnh sát bắt giữ một ai đó bị tình nghi trộm cắp bán lẻ ngay cả khi nhân viên thực thi công lực không chứng kiến phạm tội.
Ăn cắp vặt và trộm cắp bán lẻ là “vấn đề hàng đầu của rất nhiều người dân California,” Newsom phát biểu tại buổi ký dự luật diễn ra tại Home Depot ở San Jose với sự tham gia của các nhà lập pháp Dân chủ và Tổng Biện lý Rob Bonta. “Chúng ta không chỉ thức dậy và nhận ra vấn đề này”.
“Đây là điều thực sự tốt. Các nhà bán lẻ và các cửa hàng tiêu dùnghiểu điều đó,” Newsom cho biết.
Thống đốc California ký gói dự luật 45 ngày sau đổ vỡ dự luật về tội phạm mà ông hy vọng sẽ đối phó được với Cộng hòa và một số nhà lập pháp Dân chủ bảo thủ đòi hỏi thay đổi lớn đối với dự án giảm dân số nhà tù của California vốn kéo dài hàng thập niên qua. Dự luật được dự tính sẽ đưa lên lá phiếu vào tháng 11, đối đầu với Dự luật 36.
Một toán Dân chủ phản đối hoặc không bỏ phiếu cho dự luật vì cho rằng, nó sẽ ảnh hưởng không cân xứng đến cộng đồng người da màu trong khi tái lập một số chính sách tư pháp hình sự từng thúc đẩy các nhà tù California phải giam giữ gấp đôi sức chứa của họ.
Lãnh đạo Đảng Cộng hòa James Gallagher ở Chico cho biết, Newsom đã phản đối hình phạt khắc nghiệt hơn đối với tội trộm cắp cho đến khi dư luận và số liệu thống kê tội phạm buộc ông phải hành động.
“Gavin Newsom đã không làm gì về nạn trộm cắp bán lẻ trong năm năm qua,” Gallagher nói. “Ông ta không lãnh đạo vấn đề này cho đến năm nay khi việc này trở nên có lợi về mặt chính trị cho ông ta.”
“Sau đó, ông ta trân tráo đứng đó như thể là nhà vô địch chống trộm cắp bán lẻ, trong khi rõ ràng không phải như vậy,” Gallagher nói tiếp.
Một cuộc thăm dò mới cho thấy cử tri ủng hộ các hình phạt nghiêm khắc hơn đối với một số tội ác. Một cuộc thăm dò của Los Angeles Times đối với hơn 3.000 cử tri cho thấy, sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Dự luật 36 và những lo ngại đáng kể về nạn trộm cắp bán lẻ. Khoảng 56% số người được hỏi cho biết họ sẽ bỏ phiếu tán thành.
Số liệu thống kê cho thấy, tội phạm tài sản năm vào năm 2023 — cụ thể là trộm cắp bán lẻ và trộm cắp thương mại — tăng vọt sau đại dịch COVID-19, cao hơn bất cứ thời gian nào ít nhất kể từ năm 2000, theo phân tích từ Viện Chính sách Công của California. Phân tích lưu ý, rằng trộm cắp bán lẻ có xu hướng không được báo cáo đầy đủ, vì vậy con số thực tế có thể cao hơn nhiều.
Dân chủ cho biết, họ nghe khiếu nại từ cử tri về tội phạm, và một số đã quay lưng lại với Newsom về vấn đề này, ủng hộ dự luật Prop.36, trong đó có Thị trưởng thành phố San Jose Matt Mahan.
Cử tri California có thể hủy Dự luật 47
Cử tri tiểu bang vào năm 2014 thông qua Dự luật 47, trong đó nhằm mục đích giảm bớt tình trạng quá tải tại các nhà tù California bằng cách thay đổi một số tội đại hình thành tội tiểu hình. Trong số những thay đổi đó có việc nâng ngưỡng đối với tội trộm cắp bán lẻ đại hình lên $950 Mỹ kim.
Prop.47 đã biến một số tội danh tàng trữ ma túy đơn giản thành tội tiểu hình, và cho phép những tội phạm bị kết tội đại hình những tội danh đó trước năm 2014 được chuyển thành tội tiểu hình.
Sự thay đổi tư pháp hình sự đó có những tác động có thể đo lường được: Báo cáo vào tháng 2 của Uỷ ban Cải huấn Tiểu bang và Cộng đồng cho thấy, tiểu bang đã tiết kiệm được $93 triệu Mỹ kim từ năm 2019 đến năm 2023 bằng cách chuyển hướng hơn 21.000 người khỏi nhà tù hoặc trại giam, và thay vào đó cung cấp cho họ dịch vụ điều trị lạm dụng chất gây nghiện và sức khỏe tâm thần.
Theo nghiên cứu, tỷ lệ tái phạm trong 21000 người này là 15,3%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ toàn tiểu bang vào khoảng 40%.
10 năm qua, Prop. 47 đã trở thành mục tiêu chỉ trích của bảo thủ, bị một số Quận trưởng Cảnh sát và công tố viên đổ lỗi cho các video lan truyền về toán tội phạm ngang nhiên xông vào các thương xá, và gia tăng một số tội phạm về tài sản.
Năm nay, họ đưa ra Dự luật Prop 36, trong đó cho phép biện lý truy tố tội đại hình đối với tàng trữ ma túy hoặc trộm cắp bán lẻ dưới $950 Mỹ kim. Dự luật cũng sẽ cho phép áp dụng hình phạt khắc nghiệt hơn đối với những người buôn bán fentanyl dẫn đến tử vong.
Newsom cho biết Dự luật bãi bỏ Prop. 47 sẽ khiến tiểu bang mất hàng tỷ Mỹ kim, chủ yếu là do đẩy mạnh chi tiêu cho nhà tù và hệ thống tư pháp hình sự. Dự luật cũng có thể khiến hệ thống nhà tù phải tốn hàng trăm triệu Mỹ kim mỗi năm để giam giữ nhiều tội phạm hơn, Thống đốc California cáo buộc.
Hương Giang