(CaliToday) – Thống đốc Gavin Newsom trong bài phát biểu Thông điệp Tiểu bang vào thứ Ba đánh bóng Tổng thống Joe Biden trước cuộc tranh luận tổng thống quan trọng vào thứ Năm, so sánh Đảng Cộng hòa của Donald Trump với sự trỗi dậy của chủ nghĩa phát xít sau Đệ nhị Thế chiến, và nhấn mạnh lý tưởng của Đảng Dân chủ là “ một liều thuốc giải độc cho chủ nghĩa dân túy độc hại của cánh hữu.”
Được ghi âm trước và đăng trên các kênh mạng xã hội, không phải là bài phát biểu theo cách truyền thống hàng chục năm qua, Newsom không hề nhắc đích danh ông Trump hay Biden. Tuy nhiên, ông sử dụng một số tuyên bố mang tính kích động nhất của cựu Tổng thống để đưa ra sự tương phản rõ rệt về sự lựa chọn của cử tri Mỹ vào tháng 11, so sánh với thời gian trước Đệ nhị Thế chiến khi “chủ nghĩa phát xít gieo rắc sự căm thù và hủy diệt khắp châu Âu”.
“Khi nói về những người nhập cư đầu độc dòng máu Mỹ, về những vụ trục xuất và trại tạm giam hàng loạt, đây là ngôn ngữ của sự hủy diệt – của năm 1939,” Newsom nói.
Trump tại một cuộc vận động tranh cử ở Iowa năm ngoái đã đưa ra ý kiến về người nhập cư “đầu độc dòng máu của đất nước chúng ta.” Cựu Tổng thống sau đó nói rằng ông không biết rằng Adolf Hitler đã từng phát ngôn tương tự. Tuy nhiên, những bình luận này đã trở thành trọng tâm thảo luận của phe cánh tả khi họ xem việc Trump ra ứng cử là lời cảnh báo về một tương lai đen tối.
Giọng điệu chính trị trong bài phát biểu của Newsom không có gì đáng ngạc nhiên vì ông đóng vai trò là một trong những người đại diện hàng đầu cho chiến dịch Biden, điều này khiến Thống đốc California trở thành mục tiêu chỉ trích của Cộng hòa, họ xem California là ví dụ về sự quản lý yếu kém của Dân chủ, với thâm thủng ngân sách $46,8 tỉ Mỹ kim, thuế cao, dân số vô gia cư lớn, và sự gia tăng tội phạm ở các thành phố lớn của tiểu bang.
Newsom dành phần lớn bài phát biểu phản pháo những chỉ trích đó, nhắc đến “những kẻ hành hung California ảo tưởng” – những người “thành công phụ thuộc vào thất bại của chúng ta.” Thống đốc lưu ý, tỷ lệ tội phạm bạo lực ở California đã giảm khoảng phân nửa so với lúc cao nhất vào năm 1992. Lãnh đạo California cho hay, tội phạm tài sản ở San Francisco giảm, cũng như tỷ lệ tội phạm chung trên toàn vùng Vịnh San Francisco, trong đó có Oakland – nơi tiểu bang gần đây đã triển khai 120 cảnh sát Tuần tra Xa lộ hỗ trợ trấn áp tội phạm.
“Đó là vì ở California, chúng tôi rất xem trọng vấn đề an toàn công cộng – một vấn đề cần giải quyết chứ không chỉ để tung tin tức trên truyền hình cáp,” Newsom nói.
Về tình trạng vô gia cư, Newsom chỉ ra, vai trò của tiểu bang tích cực hơn dưới sự quản trị của ông, như chi hàng tỷ Mỹ kim để tạo ra các chương trình cung cấp 15.300 căn nhà giá cả phải chăng, và cung cấp nơi ở cho hơn 71.000 người. Nhưng báo cáo kiểm toán tiểu bang được công bố đầu năm nay khiển trách chính quyền Newsom đã không theo dõi mức độ hiệu quả của việc chi dùng ngân khoản cho vô gia cư của tiểu bang với hơn $24 tỷ Mỹ kim trong 5 năm qua.
Newsom bênh vực quyết định ký luật nâng mức lương tối thiểu cho người lao động ngành công nghiệp thức ăn nhanh lên $20 đô-la một giờ, mức tăng bị các các doanh nghiệp đổ lỗi làm tăng chi phí của người tiêu dùng. Thống đốc cũng khoe về nền kinh tế của California rằng, nếu là một quốc gia độc lập, sẽ xếp hạng lớn thứ năm trên thế giới, trong đó tiểu bang đã có thêm 63.000 triệu phú mới kể từ năm 2019.
“Đây là một câu hỏi đơn giản dành cho Cộng hòa: Nếu California là một tiểu bang thất bại, tại sao 4 trong số 7 công ty có giá trị nhất thế giới lại có trụ sở ở đây?” Newsome nói, ám chỉ đến Apple, Nvidia và các công ty mẹ của Google và Facebook. “Những bộ óc vĩ đại nhất trên thế giới gọi California là nhà vì họ được giải phóng khỏi những ràng buộc của sự tuân thủ và truyền thống. Đây là sự tự do thực sự – để phát minh và biến thế giới thành một nơi tốt đẹp hơn.”
Bài phát biểu của Newsom được đưa ra vài tuần sau khi Viện Chính sách Công California công bố khảo sát trên toàn tiểu bang, trong đó cho thấy, 59% cử tri tin rằng California đang đi sai hướng, trong khi 52% không tán thành cách Newsom giải quyết công việc trong vai trò thống đốc. Khảo sát dựa trên phản hồi từ 1.098 cử tri có khả năng bỏ phiếu, với sai số 3,1 điểm.
Cộng hòa chỉ trích Newsom không phát biểu trước công chúng. Trên bậc thềm Tòa nhà Quốc hội tiểu bang khoảng một giờ sau, lãnh đạo Cộng hoà tại Quốc hội California, James Gallagher, gọi Newsom “thủ thế,” và “mất phương hướng.”
“Đối với tôi, việc ngồi đây và nói về các nhà đầu tư mạo hiểm khi phần lớn người dân California đang gặp khó khăn là điều vô nghĩa,” James nói. “Đó không phải là cách giải quyết thực sự những vấn đề mà người dân California đang phải đối mặt.”
Newsom chọn phát biểu cho kỷ nguyên điện thoại thông minh. Thay vì phát biểu trang trọng trước đông đảo các nhà lập pháp tiểu bang, Thống đốc ghi hình bài phát biểu, và đăng trên các trương mục mạng xã hội của mình.
Thống đốc Dân chủ hiện đang trong nhiệm kỳ thứ hai, không phải là người ưa thích các bài phát biểu trang trọng, do chứng khó đọc gây khó khăn cho ông khi đọc từ máy nhắc chữ. Năm ngoái, Newsom đã bỏ qua hoàn toàn bài phát biểu, thay vào đó bắt đầu chuyến viếng thăm toàn tiểu bang để công bố một loạt đề nghị chính sách quan trọng trong một khung cảnh thân mật hơn, cho phép truyền thông đặt câu hỏi.
Hiến pháp California yêu cầu Thống đốc hàng năm cập nhật Ngành lập pháp về “tình trạng của tiểu bang.” Trước Đệ nhị Thế chiến, các thống đốc California thực hiện việc này bằng cách gởi thư cho Cơ quan lập pháp. Việc này đã thay đổi khi Thống đốc Earl Warren – Chánh thẩm tương lai của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ – người quyết định có bài phát biểu chính thức trước ngành lập pháp.
Hương Giang (NBC Bay Area)