Thượng viện thông qua dự luật chi tiêu $1,2 nghìn tỉ, Chủ tịch Hạ viện trả giá chính trị 

(CaliToday) – Thượng viện vào tối khuya thứ Sáu đạt được thỏa thuận mở đường cho việc thông qua dự luật chi tiêu chính phủ trị giá $1,2 nghìn tỷ Mỹ kim, với bỏ phiếu cuối cùng diễn ra vào đầu giờ sáng thứ Bảy.

Sau nhiều giờ tranh cãi có nguy cơ đẩy chính phủ vào tình trạng đóng cửa một phần trong thời gian ngắn vào cuối tuần, thỏa thuận cho phép Cộng hòa tại Thượng viện tổ chức một loạt những cuộc bỏ phiếu mang tính chính trị về một số thay đổi được họ đề nghị. 

Hạn chót chi tiêu chính phủ kết thúc vào nửa đêm thứ Sáu, tình trạng chính phủ đóng cửa kéo dài vài tiếng đồng hồ  trước khi dự luật được ký thành luật, nhưng không  có tác động thực tế.

“Đây là một ngày rất dài và khó khăn,” Lãnh tụ Đa số Thượng  viện, Thượng nghị sĩ Chuck Schumer (Dân chủ – New York) nói khi công bố thoả thuận. “Nhưng chúng tôi vừa đạt được thỏa thuận hoàn thành công việc tài trợ cho chính phủ. Đạt được thỏa thuận lưỡng đảng này đem lại lợi ích cho quốc gia, không hề dễ dàng nhưng sự kiên trì của chúng tôi xứng đáng.”

Toà Bạch Ốc cho biết Tổng thống Biden ngay lập tức sau khi Thượng viện thông qua dự luật, chấm dứt đóng cửa chính phủ. Tuy nhiên, sự chậm trễ làm nổi bật những khó khăn cản trở các cuộc thương lượng chi tiêu ngay từ đầu, và một loạt các cuộc đàm phán gay gắt tiến tới tài trợ cho chính phủ hoạt động chậm hơn sáu tháng so với kế hoạch.

Trước đó tại Hạ viện, dự luật chi tiêu chính phủ $1,2 nghìn tỉ Mỹ kim được thông qua với  kết quả 286/ 134 đạt được ngưỡng 2/3 phiếu cần thiết. 

Dự luật dược lưỡng đảng thông qua nhưng với phiếu của Dân chủ nhiều hơn Cộng hoà, khiến cho những người bảo thủ cực hữu tức giận, trong đó có Dân biểu Cộng hoà theo  thuyết âm mưu Marjorie Taylor Greene. Nhà lập pháp đồng minh của Donald Trump đệ thỉnh nguyện bãi chức Chủ tịch Hạ viện, chỉ trích ông Johnson đạt được thoả thuận với Dân chủ để tránh đóng cửa chính phủ, cho các nhà lập pháp chưa đến 72 tiếng đồng hồ xem xét dự luật, và đem dự luật ra sàn Hạ viện bỏ phiếu mặc dù có nhiều nhà lập pháp Cộng hoà bỏ phiếu chống hơn phiếu thuận vi phạm quy định “Hastert của Cộng hoà.” 

Dự luật dài 1.012 trang, gộp sáu dự luật chi tiêu vào một gói, đối mặt với phản đối từ phe cực hữu. Tuy nhiên, nỗ lực bãi chức Mike Johnson (Cộng hòa – Louisiana) của Greene bị Cộng hòa tại Hạ viện chỉ trích gay gắt, cảnh báo việc này có nguy cơ chia rẽ sâu sắc nội bộ Cộng hoà vốn đang đầy xung đột khi thế đa số Hạ viện có nguy cơ thay đổi  trong tổng tuyển cử sắp tới. 

Trong khi đó, số nhà lập pháp Dân chủ trong những tuần gần đây ra tín hiệu bảo vệ Johnson, nếu ông bị nội bộ  đe doạ ghế lãnh đạo. Dân chủ phần lớn ủng hộ việc Chủ tịch Hạ viện thúc đẩy viện trợ cho Ukraine vốn đình trệ tại Hạ viện trong nhiều tháng. Họ muốn Johnson đưa dự luật viện trợ nước ngoài đã được Thượng viện thông qua ra sàn Hạ viện bỏ phiếu, nhưng Chủ tịch tuyên bố, Hạ viện sẽ xây dựng dự luật viện trợ nước ngoài riêng. 

Nhưng việc thông qua dự luật khiến Mike Johnson phải trả giá đắt về mặt chính trị, khi buộc phải vi phạm một quy tắc bất thành văn nhưng bất khả xâm phạm của Cộng hòa tại Hạ viện như  Greene ám chỉ: Chống việc đưa ra luật không thể thu hút được sự ủng hộ từ đa số thành viên của họ. Chỉ có 101 Dân biểu Cộng hòa, chưa đến một nửa, ủng hộ dự luật. Điều đó khiến Dân chủ một lần nữa phải cung cấp phần lớn số phiếu bầu để dự luật được thông qua. 

Cộng hòa thắng được một số điều khoản trong gói chi tiêu, gồm mướn thêm 2.000 nhân viên tuần cảnh biên giới mới, bổ sung thêm giường trong các cơ sở tạm giam của Cơ quan Thực thi Di trú và Quan thuế, và một điều khoản cắt viện trợ cho lực lượng chính của Liên hợp quốc cung cấp hỗ trợ cho người Palestine. Dự luật cũng tăng 25% tài trợ kỹ thuật điện toán ở biên giới phía nam, đồng thời cắt giảm tài trợ cho Bộ Ngoại giao và các chương trình viện trợ nước ngoài khoảng 6%. 

Tuy nhiên, phe bảo thủ cho rằng luật này không đủ bảo thủ, với lý do chi phí $1,2 nghìn tỷ Mỹ kim quá cao. Họ đặc biệt tức giận khi thấy $200 triệu Mỹ kim tài trợ mới cho trụ sở chính của FBI ở Maryland, cũng như nguồn tài trợ dành riêng theo yêu cầu của các thượng nghị sĩ dành cho các trung tâm người đồng tính. 

Dân chủ bảo đảm được khoản tài trợ mới tổng cộng $1 tỷ Mỹ kim dành cho các chương trình giáo dục và chăm sóc trẻ em liên bang, đồng thời tăng thêm $120 triệu Mỹ kim tài trợ cho nghiên cứu ung thư.

Hương Giang (Tổng hợp)