(CaliToday) – Chánh Y sĩ Hoa Kỳ Vivek H. Murthy vào thứ Ba tuyên bố bạo lực súng ống là khủng hoảng y tế công cộng, kêu gọi quốc gia giải quyết vấn đề này mạnh mẽ như đã từng làm để giảm thương vong do thuốc lá và tai nạn xe cộ gây ra.
Lời cảnh báo của Tổng Y sĩ đánh dấu lần đầu tiên cơ quan hàng đầu của quốc gia về sức khỏe cộng đồng đưa ra tuyên bố khẩn cấp về những cái chết liên quan đến súng. Cũng cơ quan này, vào những năm thập niên 1960 làm nổi bật hậu quả chết người của việc hút thuốc lá Khuyến cáo 39 trang nhấn mạnh thiệt hại đáng kể về thể chất và tinh thần của bạo lực súng đạn đối với các cộng đồng trên toàn quốc gia.
Nhìn chung, số ca tử vong do súng gây ra tăng lên mức cao nhất trong ba thập niên vào năm 2021, do số vụ sát nhân và tự sát gia tăng. Vào năm 2022, hơn một nửa số ca tử vong do súng là do tự sát, trong khi 40% số ca tử vong do súng liên quan đến sát nhân.
Từ lâu Murthy đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự nguy hiểm của súng đạn, cho biết động lực đưa ra khuyến cáo vào thứ Ba bắt nguồn từ sự gia tăng bạo lực súng ống, đặc biệt là các vụ xả súng hàng loạt kể từ năm 2020, mà theo ông, chính xác là một tổn thất nặng nề đối với phúc lợi của quốc gia.
“Tôi muốn mọi người hiểu toàn bộ tác động của bạo lực súng ống ở đất nước chúng ta, và tôi muốn họ xem đây là một vấn đề y tế cộng đồng. “Tôi biết nó đang bị chia rẽ, và tôi biết nó đã bị chính trị hóa, nhưng nếu chúng ta có thể xem đây là một vấn đề y tế cộng đồng, chúng ta có thể cùng nhau thực hiện một giải pháp sức khỏe cộng đồng.”
Cho đến năm 2020, thương tích liên quan đến súng trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em và thanh thiếu niên từ 1 đến 19 tuổi ở Hoa Kỳ. Những cái chết liên quan đến súng ở thanh thiếu niên vượt quá số người chết vì tai nạn xe cộ, ung thư và bệnh tim.
“Đây không chỉ là vấn đề về luật pháp và trật tự. Chúng ta cần giải quyết theo hướng y tế công cộng hơn để giảm và ngăn chặn bạo lực súng ống,” nhà nghiên cứu luật súng tại Trung tâm Giải pháp Bạo lực Súng Johns Hopkins, ông Alexander McCourt cho biết.
Những cái chết do bạo lực súng ống là một hiện tượng đặc biệt ở Mỹ – và là một vấn đề mà các tổ chức y tế và những người ủng hộ sức khỏe cộng đồng đã tìm cách giải quyết nhưng thường không thành công. Dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh liên bang và Tổ chức Y tế Thế giới vào năm 2015 cho thấy, Mỹ có tỷ lệ tử vong liên quan đến súng cao hơn 11,4 lần so với 28 quốc gia có thu nhập cao khác. Sự chênh lệch thậm chí còn lớn hơn đối với giới trẻ: Trẻ em Hoa Kỳ từ 14 tuổi trở xuống chiếm 90% tổng số thương tích liên quan đến súng ở nhóm tuổi đó trên 29 quốc gia trong nghiên cứu.
“Rõ ràng chúng tôi là kẻ ngoại lệ và không theo chiều hướng tốt,” Murthy nói. “Có những phụ huynh lo lắng về việc đưa con đi học vì những vụ xả súng ở trường học.”
Báo cáo ủng hộ các biện pháp tạo thêm không gian giữa súng và những người có nguy cơ gây thương tích cho bản thân, hoặc những người xung quanh, gồm luật ngăn chặn trẻ em truy cập súng, kiểm tra lý lịch phổ quát bắt buộc đối với mua bán súng, kể cả mua làm quà, cấm dân sự sử dụng vũ khí tấn công.
Bất chấp số ca tử vong liên quan đến súng ống ở Hoa Kỳ, các nỗ lực lập pháp thường cản trở việc thực hiện các hạn chế súng nghiêm ngặt hơn, làm cho những quy định lỏng lẻo góp phần gâyra những vụ xả súng hàng loạt. Một số nghiên cứu cho thấy các vụ thảm sát có nhiều khả năng xảy ra ở những tiểu bang có luật súng lỏng lẻo hơn.
Bất chấp công chúng ngày càng ủng hộ luật sử dụng súng mạnh mẽ hơn, các tổ chức súng ống, trong đó có Hiệp hội Súng trường Quốc gia, từ lâu đã phản đối các biện pháp kiểm soát súng ống chặt chẽ hơn. Vào năm 2021, NRA phát động chiến dịch trị giá $2 triệu Mỹ kim phản đối nỗ lực của Tổng thống Biden nhằm tăng cường các biện pháp kiểm soát súng. Khuyến cáo của Tổng Y sĩ Hoa Kỳ cũng vấp phải sự chỉ trích từ NRA.
Cảnh báo về bạo lực súng đạn được đưa ra một tuần sau khi Tổng Y sĩ đưa ra tuyên bố về một vấn đề quan trọng khác, đó là mạng xã hội. Murthy kêu gọi dán các nhãn cảnh báo trên mạng xã hội giống như trên bao thuốc lá.
Hương Giang