(CaliToday) – Ông Donald Trump vào thứ 5 bị bồi thẩm đoàn Manhattan phán quyết có tội tất cả 34 tội danh đại hình giả mạo hồ sơ kinh doanh, nhằm che giấu khoản tiền bịt miệng trả cho ngôi sao khiêu dâm trước bầu cử 2016, để che đậy chuyện ngoại tình có thể làm trật đường ray chiến dịch tranh cử tổng thống.
Về mặt chính trị, kết tội hình sự chưa từng xảy ra với một cựu tổng thống Hoa Kỳ, và cũng là ứng cử viên tổng thống một chính đảng, đẩy đất nước vào tình thế khó khăn, khi ứng cử viên phạm tội đại hình tiếp tục tranh cử chống đương kim Tổng thống Joe Biden.
Nhưng về mặt pháp lý, những bước tiếp theo dễ thấy hơn.
Ông Trump sẽ phải ngồi xuống trả lời thẩm vấn tại Văn phòng Quản chế nằm trên tầng 10 toà nhà Toà Hình sự Manhattan, khi nhân viên quản chế chuẩn bị báo cáo tiền tuyên án cho thẩm phán. Cựu Tổng thống sẽ được hỏi về sơ yếu lý lịch, hồ sơ hình sự, sức khoẻ tâm thần, tình tiết và hoàn cảnh dẫn đến bị kết tội. Nhà tâm lý học hoặc nhân viên xã hội làm việc cho Cơ quan quản chế cũng có thể nói chuyện với ông Trump, trong thời gian đó bị cáo có thể “tìm cách tạo ấn tượng tốt, và giải thích lý do tại sao họ đáng bị trừng phạt nhẹ hơn,” theo Hệ thống tòa tiểu bang New York.
Báo cáo tiền tuyên án cũng có thể bao gồm trình bày của biện hộ về việc “bị cáo có đang tham gia chương trình tư vấn hay có công việc ổn định hay không.”
Các câu trả lời sẽ được đưa vào báo cáo, trong đó có đề nghị bản án để Thẩm phán Merchan cân nhắc.
Luật sư biện hộ có thể tìm cách đẩy ngày tuyên án muộn hơn, thậm chí có thể sau bầu cử tổng thống ngày 5 tháng 11, nhưng quan toà khó có thể cho phép hoãn như vậy mà không có lý do chính đáng.
Trong thời gian đó, Trump sẽ được tự do phát biểu với báo chí, đi lại và tiếp tục vận động tranh cử tổng thống. Cựu Tổng thống cũng sẽ không còn bị lệnh bịt miệng cấm phát ngôn về nhân chứng, bồi thẩm viên, công tố, nhân viên toà và thân nhân của họ, thân nhân của toà, và thân nhân Biện lý Manhattan, ràng buộc.
Tuy nhiên, phán quyết có tội không tự động biến Trump thành “tội phạm đại hình.” Mác này sẽ không chính xác cho đến khi ông bị tuyên án vào tháng Bảy.
Thủ tục thông thường đối với những người bị kết tội đại hình trong hệ thống tư pháp hình sự ở New York sẽ bao gồm thời biểu kháng án. Cựu Tổng thống có 30 ngày thông báo kháng án, và 6 tháng để kháng án đầy đủ. Trump trước hết phải kháng án lên Hội đồng Phúc thẩm 3 Thẩm phán (First Judicial Department). Nếu toà này giữ nguyên phán quyết, cựu Tổng thống có thể tiếp tục kháng án lên toàn bộ Toà Phúc thẩm New York 7 Thẩm phán, toà cấp cao nhất của tiểu bang.
Ngoài ra, cũng sẽ có những cân nhắc đặc biệt, như Cơ quan Mật vụ sẽ bảo vệ Trump như thế nào nếu ông lãnh án tù, và liệu ông có được phép đi vận động tranh cử, phải ra trình diện, nếu bị quản chế hay không.
Khung hình phạt dành cho tội đại hình cấp độ E (Class E) ít nghiêm trọng nhất theo luật New York, mỗi tội danh có mức án từ quản chế, đến 16 tháng tù, và tối đa là bốn năm tù. Bản án có thể bao gồm phạt tiền và bồi thường, quản chế, án tù, hoặc những điều kiện khác.
Thẩm phán có toàn quyền quyết định bản án dành cho Trump, dựa vào báo cáo quản chế, và Merchan có thể cân nhắc mọi yếu tố vào quyết định cuối cùng, chẳng hạn tuổi tác, chưa từng có tiền án tiền sự, hay phạm tội bất bạo lực. Nhưng hành vi của bị cáo trong phiên tòa cũng có thể ảnh hưởng đến quyết định cuối cùng của Thẩm phán.
Phiên tuyên án được toà ấn định vào 10h sáng ngày 11 tháng 7, với hạn chót biện hộ đệ thỉnh nguyện vào ngày 13 tháng 6, và công tố hồi đáp vào ngày 27 tháng 6.
Giới chuyên viên pháp lý cho rằng, giam tù khó có thể xảy ra trong trường hợp của ông Trump, với yếu tố tuổi tác và hồ sơ hình sự.
Theo Hiến pháp, việc bị kết tội không làm cho Donald Trump mất tư cách tranh cử hay làm tổng thống nếu đắc cử vào tháng 11. Tuy nhiên, quyền bỏ phiếu sẽ phức tạp hơn. Cựu Tổng thống ghi danh bầu cử ở Florida – nơi đòi hỏi tội phạm đại hình phải thụ xong bản án, kể cả tạm tha hoặc quản chế, trước khi được lấy lại quyền bầu cử. Với ngày bầu cử đang đến gần, khó có khả năng cựu Tổng thống thụ xong bản án để có thể đi bỏ phiếu.
Một câu hỏi quan trọng là liệu tòa có đồng ý tạm ngưng thi hành án ông Trump trong thời gian kháng án hay không. Merchan có thể cho Trump được tại ngoại có điều kiện, trong đó yêu cầu không phạm tội pháp lý nào khác.
Hương Giang