Tổng thống Donald Trump hôm thứ Năm đã hiếm hoi đưa ra lời chỉ trích Vladimir Putin, kêu gọi nhà lãnh đạo Nga “DỪNG LẠI!” sau một loạt cuộc tấn công chết người vào Kyiv, thủ đô của Ukraine.
“Tôi không hài lòng với các cuộc không kích của Nga vào Kyiv. Chúng không cần thiết, lại diễn ra vào thời điểm tồi tệ. Vladimir, dừng lại đi! Mỗi tuần có tới 5.000 binh sĩ thiệt mạng,” Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social. “Hãy chấm dứt và ký thỏa thuận hòa bình ngay lập tức!”
Nga đã tấn công Kyiv bằng tên lửa và máy bay không người lái trong nhiều giờ, khiến ít nhất 12 người thiệt mạng và 90 người bị thương — trở thành cuộc tấn công đẫm máu nhất vào thành phố này kể từ tháng 7 năm ngoái.
Trump tỏ ra ngày càng thất vọng khi nỗ lực do Mỹ dẫn đầu nhằm đạt được một thỏa thuận hòa bình giữa Ukraine và Nga vẫn chưa có tiến triển.
Trước đó, hôm thứ Tư, Trump công khai đổ lỗi cho Tổng thống Ukraine Zelenskyy vì không chấp nhận nhượng Crimea — bán đảo bị Nga thôn tính năm 2014 — điều mà theo ông, đang khiến “cánh đồng chết chóc” tiếp tục kéo dài thay vì thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình.
Với việc chỉ trích Putin vì “thời điểm rất tệ” khi thực hiện cuộc tấn công quy mô lớn, Trump dường như cho rằng hành động này không giúp ích gì cho mục tiêu của Điện Kremlin — đó là buộc bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải công nhận quyền kiểm soát của Nga đối với Crimea và các vùng lãnh thổ ở Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson mà nước này đã chiếm đóng kể từ cuộc xâm lược vào tháng 2 năm 2022.
Cuối ngày thứ Năm, trong cuộc gặp tại Phòng Bầu Dục với Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre, Trump phát biểu rằng Crimea “đã bị Nga chiếm lấy từ Ukraine mà không hề có giao tranh,” đồng thời nhấn mạnh rằng việc sáp nhập bán đảo Biển Đen diễn ra trong nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama.
Khi được hỏi Putin hiện đang làm gì để thúc đẩy tiến trình hòa bình, Trump đáp: “Ngừng chiếm toàn bộ đất nước — đó là một sự nhượng bộ khá lớn.”
Tuy nhiên, quan điểm này bị Ukraine và phần lớn châu Âu phản đối mạnh mẽ, lập luận rằng việc Nga tạm dừng chiếm đất không thể coi là một nhượng bộ thực sự.
Tổng thống Zelenskyy đã nhiều lần khẳng định rằng đối với Ukraine, việc công nhận các vùng lãnh thổ bị Nga chiếm đóng là của Nga sẽ là một “lằn ranh đỏ”, tức là một điều không thể chấp nhận được. Ông cho biết hôm thứ Năm rằng Ukraine đã đồng ý với đề xuất ngừng bắn của Mỹ cách đây 44 ngày như một bước đầu hướng tới đàm phán hòa bình, nhưng Nga vẫn tiếp tục các cuộc tấn công.
Việc Trump công khai chỉ trích Putin đáng chú ý vì trước đây ông thường nói rằng Nga sẵn sàng đạt thỏa thuận hơn là Ukraine.
“Tôi không thích những gì xảy ra tối qua,” Trump nói về cuộc tấn công ồ ạt của Nga vào Kyiv. “Tôi không hài lòng chút nào.”
Trong các phát biểu về Zelenskyy và Putin, Trump thường tập trung vào yếu tố “đòn bẩy” — ai có lợi thế hơn. Ông nhiều lần nói rằng Putin “nắm bài” còn Zelenskyy thì không. Đồng thời, chính quyền Cộng hòa mới đã bắt đầu có những động thái thể hiện lập trường hợp tác hơn với Putin — người mà Trump đã tỏ ra ngưỡng mộ từ lâu.
Trong cuộc gặp với Thủ tướng Na Uy, Trump đã bàn về cuộc chiến ở Ukraine, thuế quan của Mỹ và nhiều vấn đề khác.
Na Uy, một thành viên NATO và là đồng minh mạnh mẽ của Ukraine, có đường biên giới dài khoảng 198 km với Nga.
Thủ tướng Gahr Støre cho rằng “cả hai bên đều phải hiểu rằng họ cần đưa ra những nhượng bộ,” và ông cũng gợi ý rằng Trump đang thúc đẩy hai bên tiến tới một thỏa thuận.
“Để chấm dứt cuộc chiến này, sự tham gia của Mỹ là then chốt, và Tổng thống Trump đã làm điều đó trở nên khả thi,” ông nói. “Điều đó là rõ ràng.”
Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố Putin nên “ngừng dối trá” khi tuyên bố muốn hòa bình nhưng lại tiếp tục ném bom Ukraine.
“Chúng tôi chỉ chờ một câu trả lời: Tổng thống Putin có đồng ý ngừng bắn vô điều kiện hay không?” Macron nói trong chuyến thăm Madagascar, đồng thời nhấn mạnh: “Sự phẫn nộ của người Mỹ nên tập trung vào một người duy nhất: Tổng thống Putin.”
Bộ Ngoại giao Pháp cũng đưa ra phản ứng thận trọng trước việc Trump chỉ trích lập trường của Zelenskyy về Crimea.
Trong cuộc gặp tại Paris tuần trước, các quan chức Mỹ đã đưa ra đề xuất cho phép Nga giữ quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của Ukraine như một phần của thỏa thuận, theo một nguồn tin châu Âu nắm được tình hình. Đề xuất này tiếp tục được thảo luận hôm thứ Tư trong các cuộc đàm phán giữa các quan chức Mỹ, châu Âu và Ukraine.
“Nguyên tắc toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine không phải là điều có thể đem ra thương lượng,” người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pháp Christophe Lemoine tuyên bố. “Đó là lập trường đã được đưa ra vào tuần trước và tiếp tục được nhắc lại hôm qua tại London trong một cuộc họp tương tự.”
Khi được hỏi liệu Pháp có đồng tình với nhận định của Trump rằng chính lập trường của Ukraine đang kéo dài cuộc chiến hay không, ông Lemoine nói rằng phía Ukraine đã thể hiện thiện chí đàm phán, trong khi Nga vẫn tiếp tục các cuộc tấn công.
Tòa Bạch Ốc thông báo hôm thứ Ba rằng đặc phái viên của Trump, ông Steve Witkoff, sẽ tới Moscow trong tuần này để tiếp tục vòng đàm phán mới với Putin về cuộc chiến — đây sẽ là cuộc gặp thứ tư giữa hai bên kể từ khi Trump nhậm chức hồi tháng Một.
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth hôm thứ Năm đã gặp Tổng thư ký NATO Mark Rutte, người cũng đã có các cuộc thảo luận với Ngoại trưởng Marco Rubio và Cố vấn An ninh Quốc gia của Trump, Michael Waltz.
Lãnh đạo của liên minh 32 nước NATO dự kiến sẽ họp tại Hà Lan trong hai tháng tới. Trump đã kêu gọi các quốc gia thành viên tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng.
Vào năm 2023, khi cuộc xâm lược Ukraine của Nga bước sang năm thứ hai, các nước NATO đã thống nhất rằng tất cả các thành viên cần chi ít nhất 2% GDP cho ngân sách quốc phòng. Báo cáo thường niên của NATO công bố hôm thứ Năm cho thấy có 22 quốc gia đạt được mục tiêu này trong năm ngoái, giảm so với dự đoán trước đó là 23.
Nguồn AP
