(CaliToday) – Cựu Tổng thống Donald Trump vào thứ 5 hối thúc Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đảo ngược phán quyết của Toà Tối cao tiểu bang Colorado về việc liệu Tu chính Án 14 có tước tư cách tranh cử của ông hay không.
Trong thỉnh nguyện đệ lên Toà, biện hộ đưa ra một loạt những lập luận của họ tại sao Toà Colorado đã sai lầm khi có quyết định chưa từng có tiền lệ vào tháng trước. “Toà nên đảo ngược quyết định của Colorado vì Tổng thống Trump không rơi vào Điều 3 vì Tổng thống không phải là một ‘viên chức Hoa Kỳ’ theo Hiến pháp. Và ngay cả khi Tổng thống chịu ảnh hưởng của Điều 3 đi chăng nữa, ông cũng không ‘tham gia’ vào bất cứ hoạt động nào đúng theo tiêu chuẩn ‘nổi loạn,’’’ luật sư lập luận trong thỉnh nguyện 59 trang.
Biện hộ yêu cầu “Tòa nên chấm dứt nhanh chóng và dứt khoát những nỗ lực tước tư cách tranh cử, vốn đe dọa tước quyền bầu cử của hàng chục triệu người Mỹ.” Nỗ lực xoá tên ông Trump trên lá phiếu, theo các luật sư, “có thể dẫn đến hỗn loạn và náo động, nếu toà và viên chức các tiểu bang khác cũng theo Colorado và gạt tên ứng cử viên Tổng thống Cộng hoà ra khỏi lá phiếu của họ.”
“Sự thật là Tổng thống Trump đã không phạm tội hoặc tham gia vào các hành vi bất hợp pháp xảy ra tại Điện Capitol, và Tòa án này không thể dung thứ cho một chế độ cho phép tư cách tranh cử của một ứng cử viên phụ thuộc vào đánh giá của tòa xét xử về những lời khai mơ hồ của nhân chứng chuyên viên, hoặc tuyên bố rằng Tổng thống Trump có năng lực thần giao cách cảm,” thỉnh nguyện ghi. “Tổng thống Trump chưa bao giờ tham gia hoặc ra lệnh bất cứ hành vi bất hợp pháp nào xảy ra tại Điện Capitol vào ngày 6 tháng 1 năm 2021. Trên thực tế, điều ngược lại mới đúng, vì Tổng thống Trump nhiều lần kêu gọi ôn hoà, ái quốc, luật pháp và trật tự.”
Như biện hộ lập luận từ lâu, các Thẩm phán không cần giải quyết vấn đề gây tranh cãi liệu Trump có tham gia nổi loạn hay không. Thay vào đó, Trump kêu gọi Tối cao Pháp viện, trong đó có 3 thẩm phán ông bổ nhiệm, ra phán quyết Điều 3 Tu chính án thứ 14 không áp dụng cho nhiệm kỳ tổng thống.
Cựu tổng thống cũng cho rằng, Điều 3 không thể được thực thi nếu không có luật bổ sung từ Quốc hội, cùng với những lập luận khác, tất cả sẽ giữ tên Trump trên lá phiếu mà không cần đánh giá hành động của ông chung quanh ngày 6 tháng 1.
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ dự tính sẽ lắng nghe hai bên tranh cãi vào ngày 8 tháng 2.
Quan điểm của Trump được một số học giả pháp lý và gần 200 thành viên Cộng hòa tại Quốc hội, trong đó có Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Louisiana) và Lãnh tụ Thiểu số Thượng viện Mitch McConnell (Kentucky), ủng hộ trong thư gởi lên Toà vào thứ 5. Nhiều Tổng biện lý các tiểu bang Cộng hoà, Ủy ban Quốc gia Cộng hòa, và các cựu viên chức như Tổng trưởng Tư pháp thời William Barr cũng gởi thư Bạn của toà, ủng hộ Trump.
Các nguyên đơn thách thức tư cách tranh cử của Trump và những bị cáo khác trong vụ kiện sẽ hồi đáp lên Tối cao Pháp viện trước ngày 31 tháng 1, và như vậy cũng có thể sẽ có nhiều người bên ngoài ủng hộ.
Phán quyết 4/3 từ Toà Tối cao Colorado vào tháng 12 đánh dấu lần đầu tiên thách thức tư cách tranh cử của ông Trump theo Điều 3 Tu chính Án 14 thành công.
Điều 3 Tu chính Án 14, vốn được phê chuẩn năm 1868 nhằm ngăn cản các viên chức Liên minh miền Nam giữ chức vụ dân cử, nghiêm cấm bất cứ ai “tham gia vào bạo động hay nổi loạn chống chính phủ Hoa Kỳ” đều không được giữ chức vụ công. Nhưng toà án và Quốc hội chưa xác định rõ ràng điều khoản này nên diễn dịch như thế nào vào hôm nay, hay mức độ các tiểu bang phải loại ứng cử viên khỏi lá phiếu ra sao. Quốc hội có thể xoá bỏ nghiêm cấm này với ⅔ phiếu tại mỗi viện.
Thách thức xoay quanh một số câu hỏi: Có phải đây là một cuộc nổi loạn khi những người ủng hộ Trump xông vào Điện Capitol vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, tìm cách ngăn chặn thủ tục chứng nhận kết quả bầu cử 2020? Nếu phải thì liệu ông Trump có tham gia vào bạo loạn hay không qua những thông điệp gởi cho người ủng hộ trước đó, bài phát biểu sáng ngày 6 tháng 1, và những ý kiến trên Twitter trong khi bạo loạn xảy ra hay không? Tòa án có thẩm quyền thi hành Mục 3 của Tu chính án thứ 14 mà không cần hành động của Quốc hội không? Và Mục 3 có áp dụng cho nhiệm kỳ tổng thống không?
Thẩm phán toà liên bang ở Colorado Sarah B. Wallace đồng tình với tất cả, ngoại trừ câu hỏi cuối. Vì “vắng bóng tổng thống trong danh sách các chức vụ mà Tu chính Án 14 áp dụng được kết hợp với sự thật rằng Mục 3 ghi cụ thể, việc tước tư cách đối với tuyên thệ “ủng hộ” Hiến pháp, trong khi tuyên thệ tổng thống là “gìn giữ, bảo vệ và đấu tranh” cho Hiến pháp,” Wallace ghi trong phán quyết. “Có vẻ như đối với tòa, vì bất cứ lý do gì đó mà những người soạn Mục 3 không có ý định bao gồm một người mới tuyên thệ tổng thống.”
Tối cao Pháp viện Colorado không đồng tình với phán quyết này. “Chúng tôi không đặt nặng vấn đề như Toà cấp dưới về thực tế nhiệm kỳ tổng thống không được nhắc đến cụ thể trong Mục 3,“ các Thẩm phán ghi. “Rất có thể nhiệm kỳ tổng thống không được nhắc đến cụ thể vì đây rõ ràng là một ‘văn phòng.”’
Cho đến nay, Trump bị xoá tên trên phiếu sơ bộ ở Colorado và Maine, mặc dù cả hai quyết định này đều bị tạm ngưng, chờ phán quyết cuối từ Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ.
Các thẩm phán trên khắp quốc gia đang theo dõi chặt chẽ vụ này. Toà Tối cao Oregon đã bác bỏ một vụ án tương tự vào tuần trước, tuy nhiên, Tào cho nguyên đơn hay, họ sau này có thể đệ đơn lại, dựa trên phán quyết của Tối cao Pháp viện về vụ Colorado.
Hương Giang