WASHINGTON, ngày 27/2 (Reuters) – Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Năm cho rằng một thỏa thuận về khoáng sản với Ukraine chính là sự đảm bảo an ninh mà Kyiv cần để chống lại Nga, đồng thời bác bỏ lời kêu gọi của Thủ tướng Anh Keir Starmer về cam kết hỗ trợ quân sự từ Mỹ.
Starmer, trong cuộc gặp đầu tiên với Trump tại Tòa Bạch Ốc kể từ khi ông Trump nhậm chức, đã tìm cách tạo thiện cảm khi nói rằng hòa bình ở Ukraine chỉ có thể đạt được nhờ công lao của Trump. Ông cũng chuyển lời mời từ Vua Charles về một chuyến thăm cấp nhà nước trong tương lai, và Trump đã đồng ý
Tuy nhiên, những khác biệt giữa hai đồng minh vẫn tồn tại, bao gồm căng thẳng xuyên Đại Tây Dương về các cuộc đàm phán Mỹ – Nga nhằm chấm dứt chiến tranh Ukraine và mối đe dọa áp thuế của Trump.
Trước cuộc gặp, Starmer tuyên bố rằng sẽ không thể có hòa bình lâu dài ở Ukraine nếu không có sự đảm bảo an ninh vững chắc từ Mỹ – một lập luận mà Trump gần như bác bỏ hoàn toàn.
“Chúng tôi sẽ đóng vai trò hỗ trợ vì sẽ hiện diện và làm việc tại đó,” Trump nói về quan hệ đối tác kinh tế với Ukraine. “Sẽ có rất nhiều người của chúng tôi tham gia vào đó.”
Khi được hỏi liệu có tin tưởng Tổng thống Nga Vladimir Putin hay không, Trump trả lời: “Hãy tin tưởng nhưng phải kiểm chứng,” lặp lại quan điểm của cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan trong các cuộc đàm phán với Liên Xô.
Trump cho rằng Putin, người đã chỉ đạo các cuộc xâm lược Ukraine vào năm 2014 và 2022, sẽ không tấn công thêm sau khi đạt được thỏa thuận. Ông cũng tiết lộ rằng các cuộc đàm phán về một thỏa thuận đang diễn ra nhanh chóng.
“Hoặc là nó sẽ sớm thành công, hoặc sẽ không xảy ra,” Trump nói.
Starmer cảnh báo rằng không phải thỏa thuận nào cũng chấp nhận được, nhấn mạnh mối lo ngại của các quốc gia châu Âu rằng một thỏa thuận hòa bình vội vã với Nga có thể dẫn đến bất ổn lâu dài ở châu Âu.
“Chúng ta phải làm đúng cách,” ông nói trong cuộc họp báo chung với Trump. “Không thể có một nền hòa bình mang lại phần thưởng cho kẻ xâm lược.”
Gây sốc cho đồng minh
Starmer là nhà lãnh đạo châu Âu mới nhất gặp Trump sau khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron có chuyến thăm Tòa Bạch Ốc hôm thứ Hai. Cả hai cuộc gặp đều diễn ra trong bầu không khí thân thiện nhưng vẫn bộc lộ những bất đồng sâu sắc về cuộc chiến Ukraine.
Kể từ khi nhậm chức vào ngày 20/1, Trump đã khiến các đồng minh châu Âu choáng váng khi xích lại gần Putin, gọi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy là “kẻ độc tài,” và yêu cầu Kyiv “trả lại tiền” cho sự hỗ trợ tài chính từ Mỹ.
Hôm thứ Năm, Trump đã cố gắng giảm nhẹ phát ngôn về Zelenskiy và nói rằng ông vẫn có quan hệ tốt với nhà lãnh đạo Ukraine.
Zelenskiy dự kiến sẽ có mặt tại Washington vào thứ Sáu để ký một thỏa thuận với Trump về khoáng sản đất hiếm. Trump coi thỏa thuận này như một cách để Mỹ thu hồi số tiền đã hỗ trợ Ukraine, nhưng nó không bao gồm bất kỳ cam kết đảm bảo an ninh nào cho Kyiv.
“Starmer nhấn mạnh rằng Anh sẽ tăng chi tiêu quốc phòng và cố gắng trấn an Trump rằng châu Âu sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine nếu các cuộc đàm phán hòa bình với Nga đạt kết quả.”
“Hôm thứ Năm, Trump tái khẳng định cam kết lâu dài của Mỹ đối với việc bảo vệ các quốc gia NATO, ngay cả khi lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu được triển khai tại Ukraine.
‘Tôi ủng hộ điều đó. Nhưng tôi không nghĩ chúng ta sẽ cần đến nó,’ Trump nói.”
“Cùng ngày, Putin cảnh báo ‘giới tinh hoa phương Tây’ không nên cản trở nỗ lực cải thiện quan hệ giữa Nga và Mỹ, đồng thời tuyên bố Moscow sẽ sử dụng các nhà ngoại giao và cơ quan tình báo để ngăn chặn những âm mưu như vậy – một động thái được cho là ám chỉ đến Liên minh châu Âu và Anh.”
Starmer cho biết ông sẵn sàng cân nhắc khả năng điều động binh sĩ Anh để đảm bảo an ninh cho Ukraine, nhưng chỉ khi có sự phối hợp với các nước châu Âu khác và “trong điều kiện phù hợp.”
“Một quan chức Mỹ cho biết các nước châu Âu lo ngại về mức độ xung đột cao hiện nay ở Ukraine. Tuy nhiên, nếu đạt được một lệnh ngừng bắn dựa trên thỏa thuận chính trị vững chắc, họ có thể yên tâm hơn rằng vai trò của mình sẽ thiên về gìn giữ hòa bình hơn là ngăn chặn xung đột.”
Đàm phán thương mại
Trump đã phá vỡ nhiều nguyên tắc chính sách kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, khiến các đồng minh lo lắng khi ủng hộ quyền sở hữu của Mỹ đối với Dải Gaza và đe dọa áp thuế đối với cả bạn bè lẫn đối thủ.
Trong cuộc họp báo chung, Trump cho biết Mỹ và Anh đang đàm phán một thỏa thuận thương mại song phương.
Hai nước chưa đạt được một hiệp định thương mại tự do toàn diện kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của Trump (2017-2021), nhưng tổng thống Mỹ tuyên bố một thỏa thuận có thể đạt được “rất sớm.”
“Khi được phóng viên hỏi liệu Starmer có thuyết phục được ông từ bỏ kế hoạch áp thuế với Anh hay không, Trump đáp: ‘Ông ấy đã cố gắng. Tôi phải nói rằng ông ấy rất nỗ lực.'”
“Chúng tôi hoàn toàn có thể đạt được một thỏa thuận thương mại thực sự, khi đó thuế quan sẽ không cần thiết,” Trump nói thêm. “Chúng ta hãy chờ xem.”
Mở đầu chuyến thăm, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cho biết các nhà lãnh đạo cũng thảo luận về “những hạn chế đối với tự do ngôn luận” ở Anh, mà ông cho rằng đã ảnh hưởng đến các công ty công nghệ Mỹ.
Starmer phản hồi: “Chúng tôi đã có tự do ngôn luận từ rất lâu ở Vương quốc Anh.”
Thủ tướng Anh đã cẩn trọng tránh đưa ra bất kỳ lời chỉ trích nào nhắm vào Trump, trong khi tổng thống Mỹ cũng dành nhiều lời khen tặng.
“Ông là một nhà đàm phán rất cứng rắn,” Trump nói, khiến Starmer bật cười. “Tôi không chắc là tôi thích điều đó đâu.”
