(CaliToday) – Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ vào thứ Hai phán quyết, Colorado không thể tước tư các tranh cử của ông Doanld Trump theo Điều 3 Tu chính án thứ 14 trong một quyết định lịch sử giúp duy trì khả năng tranh cử nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của cựu Tổng thống.
Quyết định của Toà Tối cao chấm dứt một cách hiệu quả những nỗ lực ngăn cản Trump quay trở lại Toà Bạch Ốc, mang lại chiến thắng pháp lý to lớn cho cựu Tổng thống vào đêm trước ngày Siêu Thứ Ba, khi ông sẵn sàng dành đề cử tranh cử tổng thống Cộng hoà 2024.
Tối cao Pháp viện đứng về phía ông Trump bằng phán quyết, một tiểu bang riêng biệt không có thẩm quyền đơn phương thực thi Tu chính án thứ 14 để loại tên các ứng cử viên liên bang trên lá phiếu tiểu bang.
“Cựu Tổng thống Trump thách thức quyết định đó vì nhiều lý do. Bởi vì Hiến pháp quy định Quốc hội, chứ không phải các tiểu bang, chịu trách nhiệm thực thi Điều 3 Tu chính Án 14 đối với các viên chức, và ứng cử viên liên bang, nên chúng tôi đảo ngược quyết định,” phán quyết ghi.
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ vào Chủ nhật có bước đi bất thường khi lên lịch thông báo quan điểm vào ngày Toà không họp, và cho biết phán quyết sẽ được đăng trên trang mạng của Toà vào 10h sáng thứ Hai, thay vì một trong những Thẩm phán có quan điểm đa số sẽ trình bày tóm tắt quyết định cuối cùng như thường lệ.
Tối cao Pháp viện Colorado vào tháng 12 trong phán quyết 4-3 cho rằng, cựu Tổng thống Donald Trump không hội đủ điều kiện để giữ chức vụ công một lần nữa vì dính líu đến bạo động Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021, khiến ông bị tước tư cách tranh cử theo Điều 3 Tu chính Án 14. Tuy nhiên, toà tạm ngưng phán quyết có hiệu lực trong thời gian Trump kháng án, và cựu Tổng thống vẫn có tên trên lá phiếu bầu cử sơ bộ của tiểu bang. Nếu cuối cùng, cựu Tổng thống nhận phán quyết không đủ điều kiện thì những lá phiếu dành cho ông sẽ không được kiểm.
Toán luật sư biện hộ đã kháng án phán quyết của Colorado lên Tối cao Pháp viện, kêu gọi Toà giải quyết vấn đề này trên toàn quốc. Chánh Thư ký tiểu bang Maine và Toà ở Illinois kết luận tư cách tranh cử của Trump tương tự như Colorado, và những quyết định này cũng đang tạm ngưng chờ phán quyết cuối cùng từ Tối cao Pháp viện.
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ vào ngày 8 tháng 2 sau khi lắng nghe 2 bên tranh cãi luận lý đã tỏ dấu hiệu sẽ đảo ngược phán quyết Toà Tối cao Colorado dựa vào Điều 3 Tu chính Án thứ 14.
Nhìn chung, các Thẩm phán dường như dễ tiếp nhận 2 luận điểm chính được luật sư Jonathan Mitchell biện hộ ông Trump đưa ra để yêu cầu Toà đảo ngược quyết định của tòa cấp dưới, trong đó cho rằng, Điều 3 Tu chính Án 14 cấm những người nổi loạn nắm giữ chức cụ công không phải là điều khoản “tự thi hành,” mà nó chỉ có thể được thực thi bằng một đạo luật riêng của Quốc hội; Điều khoản này đơn giản không áp dụng cho các tổng thống.
Điều 3 Tu chính Án 14, vốn được phê chuẩn năm 1868 nhằm ngăn cản các viên chức Liên minh miền Nam giữ chức vụ dân cử, nghiêm cấm bất cứ ai “tham gia vào bạo động hay nổi loạn chống chính phủ Hoa Kỳ” đều không được giữ chức vụ công. Nhưng toà án và Quốc hội chưa xác định rõ ràng điều khoản này nên diễn dịch như thế nào vào hôm nay, hay mức độ các tiểu bang phải loại ứng cử viên khỏi lá phiếu ra sao. Quốc hội có thể xoá bỏ nghiêm cấm này với ⅔ phiếu tại mỗi viện.
Các vị Thẩm phán từ 2 hệ tư tưởng đều cảnh báo về những chia rẽ chính trị đáng lo ngại nếu không đảo ngược phán quyết của Colorado. Một số Thẩm phán cho rằng, phán quyết của tòa tiểu bang về vấn đề do cử tri địa phương khởi đơn nhằm ngăn chặn cựu Tổng thống tham gia chức vụ liên bang sẽ khiến tranh cử tổng thống rơi vào tình trạng vô cùng hỗn loạn.
“Chiến thắng lớn cho nước Mỹ!” Trump đăng trên Truth Social ngay sau phán quyết của Tối cao Pháp viện.
Hương Giang