Vào ngày thứ Ba tuần qua, Phó Tổng thống Kamala Harris đã bắt đầu một chiến dịch vận động tranh cử rộng lớn kéo dài trong 5 ngày để đi qua 7 địa điểm tại các tiểu bang chiến địa quan trọng, chỉ vài giờ đồng hồ sau khi loan báo cho mọi người biết người được lựa chọn đứng chung trong liên danh là Thống đốc Tim Walz của tiểu bang Minnesota.
Trước đó một ngày, sự kiện chiến dịch vận động này sẽ mở màn tại thành phố Philadelphia đông dân nhất của tiểu bang Pennsylvania càng khiến nhiều người tin rằng người đứng phó trong liên danh có lẽ là ông thống đốc Josh Shapiro của tiểu bang này, một chính khách rất được sự ủng hộ của đa số cử tri tại địa phương và coi như sẽ dễ giúp cho bà Harris sẽ giành được chiến thắng quan trọng của một tiểu bang lớn với 19 phiếu cử-tri-đoàn, cộng lại với hai tiểu bang Michigan và Wisconsin, từ lâu vốn được coi là “bức tường thành màu Xanh” giúp cho ứng viên của phe Dân Chủ có thể thắng cử nếu như chỉ cần thắng tại 3 tiểu bang chiến địa quan trọng này.
Và do đó nhiều người đã rất ngạc nhiên khi thấy bà Harris lại lựa chọn ông Tim Walz, nhưng sau đó không lâu người ta đã thấy ngay rằng sự chọn lựa này có lẽ là một quyết định khôn ngoan và nhắm tới thắng lợi to lớn trong đường dài, chứ không phải chỉ đơn thuần nghĩ tới chiến thắng cho cuộc bầu cử tổng thống năm nay. Điều này đã được biểu lộ qua sự tham dự đông đảo quần chúng đông nghẹt trong hội trường Liacouras Center của Đại học Temple với tiếng vỗ tay vang dội cho liên danh mới trong suốt buổi tập hợp.
Và ngay cả ông Josh Shapiro cũng là người hăng hái chúc mừng cho sự thành công của hai ngôi sao mới trên chính trường của phe Dân Chủ. Và có lẽ cũng ít người chịu để ý rằng phải chăng ban tham mưu của bà Kamala Harris và phe Dân Chủ cũng tự tin rằng họ vẫn có thể thắng hai đối thủ Trump & Vance tại tiểu bang này cho dù không cần đến tên của ông Shapiro trong liên danh.
Cái niềm vui mà liên danh Harris & Walz đem tới cho mọi người tham dự tại Philadelphia vào ngày hôm đó phải chăng là cái niềm vui của một đảng chính trị đang bắt đầu lấy lại niềm tin và hy vọng tràn trề sau nhiều tuần lễ căng thẳng vì những tranh cãi trong nội bộ đôi khi cũng rất gay gắt dù không được tiết lộ ra ngoài.
Bởi vì giờ đây họ đã tin tưởng rằng sự đồng lòng đoàn kết của họ, khởi sự ngay từ sau khi TT Biden tuyên bố rút lui khỏi cuộc tranh cử và quay sang ủng hộ bà Harris, sẽ trở thành một sức mạnh độc nhất để đạt mục tiêu mọi người mong đợi: đó là phải đánh đổ không cho Donald Trump có thể ngóc đầu lên được.
Ngay từ lúc đầu, rất nhiều những khuôn mặt nổi tiếng thuộc đủ mọi phe cánh đã bày tỏ sự ủng hộ quyết định lựa chọn của bà Harris. Dân biểu cấp tiến Alexandria Ocasio-Cortez tại New York đã gọi đây là “một quyết định tuyệt vời”. Nghị sĩ Joe Manchin thuộc tiểu bang West Virginia cho rằng ông Walz sẽ phục hồi lại tình trạng bình thường cho một môi trường chính trường vốn đang lâm vào cảnh hỗn loạn chưa từng thấy. Và ngay cả một chính khách thuộc đảng đối lập phe Cộng Hòa là Larry Hogan, cựu thống đốc tiểu bang Maryland, cũng lên tiếng ca ngợi thành tích “phục vụ công ích” của ông Walz.
Cho dù là ban vận động của Donald Trump đã lập tức tung ra đòn chụp mũ cáo buộc rằng ông Walz sẽ “Lật Tung Địa Ngục Trên Thế Gian” này, nhưng người ta không quên rằng chính Donald Trump đã từng bổ nhiệm ông Walz vào năm 2019 vào Hội đồng Thống đốc, một ủy ban cố vấn lưỡng đảng gồm 5 vị thống đốc phe Dân Chủ và 5 vị phe Cộng Hòa. Sau đó đài ABC News cũng tiết lộ một đoạn ghi âm lời của Trump đã từng ca ngợi Thống đốc Walz trong việc đối phó với những cuộc biểu tình to lớn chống đối cảnh sát sau cái chết của anh George Floyd vào năm 2020 tại Minnesota.
Trên các trang mạng truyền thông xã hội khác, rất nhiều những lời lẽ tán dương, ca ngợi Tim Walz và có người còn tặng cho ông biệt danh là “Midwest Princess” (Công Chúa vùng Trung Tây).
Có thể nói đây là một kết quả khả quan ngoài sự mong đợi vì chỉ mới cách nay một tháng, cái tên Tim Walz gần như là một người ít ai biết đến bên ngoài tiểu bang Minnesota. Một cuộc thăm dò dân ý của Viện thăm dò Marist vào ngày thứ Ba vừa qua cho biết là có đến 71% dân chúng Mỹ chưa bao giờ nghe nói đến tên của ông ta. Cho dù là ông đã làm thống đốc của Minnesota từ nhiều năm qua, và trước đó còn là dân biểu trong 6 nhiệm kỳ liên tục tại Quốc hội liên bang, là nơi ông được nhiều người ưa thích và được bầu chọn là một dân biểu xếp hạng thứ 7 trong thành tích chịu hợp tác lưỡng đảng.
Thật ra thì cái khả năng có thể kết hợp với những người khác chính kiến của ông Walz đã có từ lâu trước khi được bà Harris chọn đứng phó trong liên danh. Bởi vì khi ông làm thống đốc, phe Dân Chủ cũng chỉ chiếm một đa số rất nhỏ tại quốc hội tiểu bang, nhưng ông cũng đã thành công để thông qua một loạt những chính sách cấp tiến tại Minnesota mà không gây ra sự bực tức của những cử tri tại vùng nông thôn, vốn là điều thường hay xảy ra khắp nơi vì những chính sách thuận lợi cho vùng đô thị lại không có lợi cho cử tri vùng nông thôn.
Thống đốc Walz đã giúp thông qua những đạo luật trừ thuế cho những gia đình có con nhỏ (child tax credit) cũng như bố mẹ được nghỉ làm có ăn lương để chăm sóc cho gia đình (paid family leave). Sau khi Tối Cao Pháp Viện liên bang thông qua phán quyết đảo ngược án lệ Roe versus Wade vào năm 2022, ông Walz là vị thống đốc đầu tiên tại Hoa Kỳ ký ban hành đạo luật bảo vệ quyền lựa chọn phá thai của phụ nữ. Ông cũng là người tranh đấu cho quyền lợi của các em thiếu nhi loại chuyển giới. Ông cũng đóng góp vào việc gia tăng mức độ an toàn trên đường phố bằng cách bảo đảm cho những di dân không có giấy tờ cũng được quyền thi lấy bằng lái xe.
Nhưng không có những chính sách nào của Thống đốc Walz mang tính chất cấp tiến cho bằng trong lãnh vực giáo dục, có lẽ một phần do chính ông cũng từng là một nhà giáo. Trong khi những thống đốc bảo thủ phe Cộng Hòa như bà Sarah Huckabee Sanders tại tiểu bang Arkansas đã ký những đạo luật loại bỏ những quy định nhằm bảo vệ thiếu nhi khỏi bị bóc lột lao động, thì ông Walz lại được sự thương yêu của đại đa số các trẻ em tiểu học tại Minnesota sau khi đã ký ban hành đạo luật cung cấp các bữa ăn sáng và ăn trưa miễn phí cho các em trong những ngày đến trường học.
Một số những chính khách Cộng Hòa rất bảo thủ đã không ngần ngại hô hoán lên rằng ông Walz đã quá cấp tiến và phung phí ngân sách khi cung cấp miễn phí những băng vệ sinh trong các phòng vệ sinh tập thể cho các thiếu nữ cần dùng khi đến kỳ kinh nguyệt mỗi tháng vì cũng có những gia đình nghèo khó ở Minnesota đến mức chật vật khi mua thức ăn, nói chi đến những thứ khác như băng vệ sinh. Nhưng họ lại cố tình bỏ quên chi tiết vể việc chính sách này có được là từ ngân quỹ về giáo dục tổng cộng khoảng $2.2 tỷ Mỹ kim mà ông đã ký ban hành vào năm ngoái, trong đó có khoản chi tiêu dành cho mỗi học sinh vào khoảng $400, được coi như là một trong những khoản đầu tư về giáo dục lớn nhất tại Minnesota.
Những món đầu tư về giáo dục không chỉ ngưng ở cấp tiểu học và trung học. Ngay cả các sinh viên đại học cũng được chính quyền tiểu bang đầu tư và giúp đỡ. Chỉ trong vài tháng sắp tới, những học sinh sắp tốt nghiệp trung học sẽ có cơ hội để nhận những phúc lợi từ chương trình có tên là North Star Promise được Thống đốc Walz ký thành luật để trang trải học phí đại học cho các con em thuộc các gia đình có lợi tức dưới $80,000 một năm tại Minnesota, không cần xét đến quy chế về di trú của các em.
Dưới mắt nhìn của ông Walz, ngay cả những đề nghị về chính sách có tính cách gây tranh cãi gay gắt cũng có thể trở thành những điều được ưa chuộng sau này nếu như nó đem lại những lợi ích cụ thể cho nhiều người.
Chẳng hạn như trước đây khi đạo luật bảo hiểm y tế phổ quát với giá vừa phải (Affordable Care Act, thường quen gọi là Obamacare) đang được bàn thảo, những người chống đối đã lên tiếng chỉ trích và thổi phồng cái gọi là “death panel”, ngụ ý muốn nói đến một hội đồng các chuyên gia y tế sẽ quyết định có nên chữa trị hay không cho những bệnh nhân có bệnh nan y và rất tốn kém, và trong nhiều trường hợp có thể từ chối trả tiền bảo hiểm vì quá tốn kém, và do đó sẽ dẫn đến cái chết của bệnh nhân. Mục đích của chiến dịch này là nhằm tạo sự lo sợ trong quần chúng để mong đạo luật này không được thông qua.
Nhưng giờ đây, thống kê của cơ quan KFF cho biết là có đến 61% dân chúng đều ủng hộ đạo luật Obamacare, và cứ mỗi năm lại thấy số người ghi danh mua bảo hiểm y tế loại này gia tăng kỷ lục, nhất là khi những người mua bảo hiểm lại được sự trợ giúp của chính phủ nếu như họ có lợi tức kém.
Rồi đến một đề tài khác cũng gây sự chống đối dữ dội ngay từ lúc ban đầu, đó là chính sách cho phép những người đồng tính được kết hôn. Những người chống đối có khuynh hướng bảo thủ khắt khe đã luôn chống đối với lập luận cho rằng chính sách này sẽ dẫn đến một sự suy đồi trong xã hội. Thế nhưng gần 10 năm sau khi chính sách này được sự chấp thuận của Tối Cao Pháp Viện liên bang, có khoảng 69% dân chúng Mỹ đã không ngần ngại ủng hộ điều này theo như kết quả một cuộc thăm dò của Viện Gallup.
Điều này có lẽ là một trong những bí quyết giúp cho ông Walz tạo được sự ủng hộ rộng rãi trong nhiều tầng lớp quần chúng: đó là hãy đưa ra những chính sách nào để cải thiện đời sống của người dân, và nó được hướng dẫn bởi sự thúc đẩy cải thiện chính bản thân mình. Và đây có lẽ là chìa khóa giúp cho liên danh Harris & Walz tạo được cái đà thăng tiến hiện nay, và cũng là chìa khóa giúp cho phe Dân Chủ giữ lại được Tòa Bách Ốc kỳ này: đó là hãy đem lại sự tỉnh táo, sáng suốt trong đời sống hàng ngày, và qua đó, cũng là niềm vui cho mọi người.
Từ trước tới nay, phe Dân Chủ luôn được coi là đảng chính trị thu hút sự ủng hộ của đại đa số cư dân sống tại các vùng đô thị rộng lớn là nơi mà nhiều người có cơ hội tiếp xúc với đủ thành phần cư dân thuộc mọi khuynh hướng đa dạng, và do đó dễ có tinh thần cởi mở và chấp nhận những khác biệt để cùng đi đến một sự thỏa thuận hợp tác chung.
Còn đảng Cộng Hòa lại thành công với sự thu hút đa số các cử tri sống tại các vùng nông thôn hoặc các tỉnh lẻ, không có cơ hội giao tiếp thường xuyên với thế giới bên ngoài nên dễ sinh ra những hiểu lầm và thành kiến, rồi từ đó dẫn đến những phản ứng chống đối và bực tức, cộng thêm với cái mặc cảm thua kém và không phát triển, giầu mạnh bằng những người sống tại các vùng đô thị. Từ đó, khối dân sống tại các vùng nông thôn cũng dễ bị tuyên truyền bởi những chính sách mị dân của phe Cộng Hòa để bóp méo nhiều sự kiện hoặc lèo lái các vấn đề xung khắc hoặc khác biệt chính kiến và lựa chọn trong xã hội thành một cuộc chiến tranh ở mặt trận văn hóa.
Việc lựa chọn Thống đốc Tim Walz trong liên danh ứng cử kỳ này sẽ giúp cho phe Dân Chủ dễ dàng hơn trong việc hóa giải những hiểu lầm hoặc nghi kỵ từ phía cử tri bảo thủ tại các vùng nông thôn để từ đó họ sẽ thấy rằng, qua hình ảnh và những thành quả của ông trong thời gian làm thống đốc phục vụ cho cư dân tại Minnesota, những chính sách đề nghị của đảng Dân Chủ cũng có thể đem lại nhiều quyền lợi cho mọi người dân Mỹ nói chung.
Và nếu như điều này được thực hiện, xuyên qua kết quả thành công của ông Tim Walz trong việc thuyết phục khối cử tri tại các vùng nông thôn và các tỉnh lẻ hãy lắng nghe các kế hoạch hoặc chính sách đề nghị, để từ đó sẽ không còn chống đối mạnh mẽ như trước đây, thì điều này có thể sẽ giúp cho đảng Dân Chủ giành lấy một thắng lợi to lớn không những trong kỳ bầu cử năm nay, mà còn có thể cho nhiều kỳ bầu cử trong tương lai.
Sự hiện diện của ông Walz sẽ khiến cho phe Cộng Hòa không còn nắm độc quyền để giành sự ủng hộ của đa số cử tri tại các tỉnh lẻ và các vùng nông thôn để tiếp tục nắm giữ quyền hành ở các quốc hội tiểu bang, nhất là với chủ trương thâm độc khai thác chính sách gerrymandering, tức là vẽ lại lằn ranh các đơn vị bầu cử một cách thiên vị quá thô bạo cứ sau kỳ kiểm kê dân số mỗi 10 năm một lần. Có thể trong kỳ bầu cử kỳ này, nó sẽ chưa đủ mạnh để giành lấy chiến thắng tại nhiều tiểu bang có đông dân nghèo và sống ở vùng nông thôn nhưng nếu như có một số cử tri tại các nơi này chịu bỏ phiếu vì ủng hộ ông Walz, thì tỉ lệ thắng cử của phe Cộng Hòa tại những nơi đó cũng có thể bị rút ngắn lại, giúp cho phe Dân Chủ thêm hy vọng và phe Cộng Hòa cũng phải tốn công sức và tiền bạc để tiếp tục vận động chứ không phải rảnh tay để ngồi hưởng lợi. Một thí dụ khác là trường hợp của North Carolina, một tiểu bang chiến địa quan tr,ọng với 16 phiếu cử-tri-đoàn nhưng những kỳ bầu cử gần đây đều nghiêng về phe Cộng Hòa. Lần này sự hiện diện của ông Walz sẽ khiến cho nhiều cử tri vùng nông thôn sẵn sàng bỏ phiếu cho liên danh Harris & Walz, khiến cho phe Cộng Hòa phải dồn nhiều tiền và công sức, coi như phân tán mỏng sức mạnh của mình trong chiến lược tranh cử trên toàn quốc.
Và đó có lẽ là lý do giải thích vì sao bà Kamala Harris đã lựa chọn ông Tim Walz, một quyết định sáng suốt được nhiều người ca ngợi và ủng hộ, mỗi khi người ta bắt đầu tìm hiểu về con người và các thành quả của vị thống đốc này.
Mai Loan
Houston, Texas, 19/08/2024