KYIV, ngày 17 tháng 4 (Reuters) – Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy hôm thứ Năm cho biết Trung Quốc đang cung cấp vũ khí và thuốc súng cho Nga – đây là lần đầu tiên ông công khai cáo buộc Bắc Kinh hỗ trợ quân sự trực tiếp cho Moscow.
Nhà lãnh đạo Ukraine phát biểu tại một cuộc họp báo rằng chính phủ của ông cũng có thông tin tình báo cho thấy Trung Quốc đang sản xuất vũ khí trên lãnh thổ Nga và ông sẽ có thể cung cấp thêm chi tiết vào tuần tới.
Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đã duy trì mối quan hệ kinh tế mật thiết với Nga trong suốt ba năm chiến tranh tại Ukraine. Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn cố gắng thể hiện hình ảnh trung lập và phủ nhận bất kỳ sự liên quan nào đến cuộc chiến.
Đối với Kyiv, việc Trung Quốc trực tiếp cung cấp vũ khí cho Nga sẽ đánh dấu một sự thay đổi lớn trong lập trường của Bắc Kinh.
“Chúng tôi cuối cùng đã có thông tin rằng Trung Quốc đang cung cấp vũ khí cho Liên bang Nga,” Zelenskiy nói tại Kyiv, đề cập cụ thể đến “pháo binh”, nhưng không nói rõ là đạn pháo, hệ thống pháo binh hay cả hai.
“Chúng tôi tin rằng các đại diện Trung Quốc đang tham gia vào việc sản xuất một số loại vũ khí trên lãnh thổ Nga,” ông nói thêm, nhưng không đưa ra thêm chi tiết.
Hiện tại, phía Trung Quốc chưa có phản hồi công khai nào và Reuters cũng chưa thể liên hệ được với các quan chức Trung Quốc do thời điểm Zelenskiy phát biểu là vào buổi tối muộn ở Bắc Kinh.
Trong những bình luận gần đây liên quan đến chiến tranh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc – ông Lâm Kiến – nói: “Tôi xin nhắc lại rằng “Trung Quốc không phải là nước gây ra chiến tranh ở Ukraine, cũng không tham gia vào cuộc chiến này. Chúng tôi luôn ủng hộ giải pháp hòa bình và tích cực thúc đẩy việc chấm dứt chiến tranh bằng con đường ngoại giao.”
Lời cáo buộc của Zelenskiy được đưa ra trong bối cảnh cựu Tổng thống Donald Trump đang thúc đẩy hòa bình, đồng thời làm đảo lộn chính sách trước đây của Mỹ khi trực tiếp tiếp xúc với Nga và từng cắt giảm viện trợ quân sự cho Ukraine.
Zelenskiy cho biết ông đã từng nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong thời gian diễn ra chiến tranh và đã hỏi trực tiếp về khả năng Trung Quốc cung cấp vũ khí cho Nga.
“Ông ấy đã hứa với tôi rằng vũ khí sẽ không được bán và gửi cho Nga,” ông nói.
MỐI QUAN HỆ CĂNG THẲNG
Nga đã nhận được viện trợ quân sự từ Iran và Triều Tiên. Tehran cung cấp máy bay không người lái tầm xa dùng để tấn công ở xa tiền tuyến, trong khi Bình Nhưỡng cung cấp lượng lớn đạn pháo, tên lửa và binh lính – theo giới chức Ukraine.
Cuộc chiến tại Ukraine đã trở thành một cuộc chiến tiêu hao, trong đó cả hai bên đều cố gắng áp đảo nhau bằng số lượng binh lính và vũ khí – nên việc nhận được viện trợ quân sự từ nước ngoài là yếu tố sống còn
Quan hệ giữa Trung Quốc và Ukraine đã trở nên căng thẳng sau khi Zelenskiy công bố trong tháng này rằng họ đã bắt được hai công dân Trung Quốc đang chiến đấu cho Nga.
Tuần trước, ông cũng nói rằng Ukraine có thông tin về 155 công dân Trung Quốc đang chiến đấu cho quân đội Nga chống lại lực lượng Ukraine.
Zelenskiy cho biết Nga đang tuyển dụng công dân Trung Quốc qua mạng xã hội và các quan chức Bắc Kinh biết rõ điều đó. Ông nói thêm rằng Ukraine đang cố gắng xác định liệu những người được tuyển mộ này có đang nhận chỉ thị từ Bắc Kinh hay không.
“Một tuần trước, Trung Quốc một lần nữa khẳng định ủng hộ con đường đàm phán hòa bình cho Ukraine và cho rằng các bên nên tránh đưa ra ‘những phát ngôn vô trách nhiệm’ – ám chỉ phát biểu của Zelenskiy về việc công dân Trung Quốc tham chiến cùng Nga.”
Hai quan chức Mỹ quen thuộc với thông tin tình báo Mỹ và một cựu quan chức tình báo phương Tây cho Reuters biết tuần trước rằng họ tin các công dân Trung Quốc này là lính đánh thuê và dường như không có liên hệ trực tiếp với chính phủ Trung Quốc.
Trung Quốc và Nga đã tuyên bố thiết lập mối quan hệ đối tác chiến lược “không giới hạn” chỉ vài ngày trước khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đưa hàng chục ngàn binh lính tràn vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022.
