Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã gặp gỡ các nhà lãnh đạo châu Âu tại Brussels, Bỉ, vào thứ Năm khi đất nước ông đang đối mặt với các cuộc tấn công liên tục từ Nga và áp lực chính trị ngày càng tăng từ chính quyền Tổng thống Donald Trump tại Mỹ.
Chuyến thăm mới nhất của Zelenskyy đến Brussels diễn ra trong bối cảnh khó khăn, khi Tòa Bạch Ốc tuyên bố tạm dừng vô thời hạn tất cả viện trợ quân sự và chia sẻ tình báo nhằm ép Kyiv tham gia đàm phán hòa bình với Nga để chấm dứt cuộc xâm lược kéo dài ba năm của Moscow.
Quyết định đóng băng viện trợ này được đưa ra sau một cuộc họp đầy căng thẳng giữa Zelenskyy và Trump tại Phòng Bầu dục vào tuần trước, trong đó hai bên tranh cãi gay gắt và đoàn đại biểu Ukraine bị yêu cầu rời đi.
Trong tuần này, Zelenskyy đã ra tuyên bố gọi cuộc họp với Trump là “đáng tiếc” và khẳng định sẵn sàng tham gia tiến trình hòa bình do Mỹ thúc đẩy. Ông cũng bày tỏ sẵn sàng ký một thỏa thuận chia sẻ tài nguyên khoáng sản gây tranh cãi với Washington. Ngoài ra, Zelenskyy cho biết các nhóm làm việc của Mỹ và Ukraine “đã nối lại công việc” và hy vọng sẽ có một cuộc họp mang tính xây dựng vào tuần tới.
Andrii Yermak, Chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine, dự kiến sẽ đến Riyadh, Ả Rập Xê Út, vào thứ Ba để gặp các quan chức Mỹ và thảo luận về các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng giữa Ukraine và Nga. Theo một nguồn tin từ văn phòng Zelenskyy, các quan chức quân sự Ukraine cũng có thể tham dự cuộc họp này.
Theo xác nhận từ một quan chức chính quyền Trump, Đặc phái viên Mỹ tại Trung Đông Steve Witkoff, Ngoại trưởng Marco Rubio và Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz sẽ có mặt tại cuộc họp.
“Tôi nghĩ mục tiêu là thiết lập một khuôn khổ cho thỏa thuận hòa bình và một lệnh ngừng bắn ban đầu,” Witkoff nói trước Nhà Trắng vào thứ Năm.
Trong bài phát biểu tối thứ Năm, Zelenskyy cho biết ông sẽ đến Ả Rập Xê Út vào thứ Hai để gặp Thái tử Mohammed bin Salman, và đội ngũ của ông sẽ ở lại để làm việc với các đối tác Mỹ.
Đề xuất hòa bình của Zelenskyy tại Hội nghị châu Âu
Tại cuộc họp đặc biệt của Hội đồng châu Âu ở Brussels, Zelenskyy đã đề xuất các “bước đi cần thiết để đạt được hòa bình”.
Ông nhắc lại ý tưởng về một thỏa thuận đình chiến từng phần do Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đưa ra tuần trước, trong đó Nga và Ukraine sẽ đồng ý ngừng các cuộc tấn công tầm xa vào cơ sở hạ tầng năng lượng và dân sự cũng như dừng các hoạt động quân sự ở Biển Đen.
Zelenskyy nhấn mạnh rằng cần phải đảm bảo Nga – quốc gia duy nhất khởi nguồn cuộc chiến – chấp nhận thực tế rằng xung đột phải chấm dứt. “Điều đó có thể được chứng minh bằng hai hình thức ngừng bắn dễ dàng thiết lập và giám sát: không tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng và dân sự – ngừng bắn đối với tên lửa, bom và máy bay không người lái tầm xa; và thứ hai là ngừng các hoạt động quân sự trên biển, nghĩa là không có hành động quân sự nào ở Biển Đen.”
Zelenskyy cũng kêu gọi một phần đáng kể trong kế hoạch ReArm Europe được phân bổ cho việc sản xuất vũ khí ngay tại Ukraine để củng cố khả năng phòng thủ của nước này.
“Người Ukraine thực sự mong muốn hòa bình, nhưng không phải bằng cái giá là từ bỏ Ukraine,” ông khẳng định. “Nga có sẵn sàng từ bỏ chiến tranh hay không – đó mới là câu hỏi mà bất kỳ cuộc đàm phán nào cũng cần phải làm rõ.”
Evelyn Hockstein/Reuters
Châu Âu đoàn kết ủng hộ Ukraine trước sức ép từ Mỹ
Zelenskyy được Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa chào đón tại Brussels.
Zelenskyy viết trên Telegram rằng họ đã trao đổi về việc củng cố năng lực phòng thủ của Ukraine và toàn châu Âu trong cuộc họp với hai nhà lãnh đạo.
“Phòng không, vũ khí và đạn dược cho Ukraine, đảm bảo nguồn cung kịp thời, củng cố ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine, đàm phán về việc Ukraine gia nhập EU, tăng cường trừng phạt Nga và ngăn chặn hành vi lách luật trừng phạt – tất cả những điều này đã được thảo luận hôm nay,” ông nói thêm.
Von der Leyen cũng viết trên X: “Châu Âu đang đối diện với một mối đe dọa rõ ràng. Chúng ta cần đủ năng lực tự vệ và giúp Ukraine có được vị thế vững chắc.”
Các nhà lãnh đạo châu Âu đã nhất trí bảo vệ Ukraine trước sức ép từ Mỹ, đồng thời cảnh báo rằng hòa bình không thể đạt được nếu thiếu sự hậu thuẫn của Washington. Anh và Pháp đã tuyên bố sẽ phối hợp với Kyiv để trình bày một thỏa thuận hòa bình với Trump.
Tuy nhiên, chính quyền Trump lại không muốn đưa ra bất kỳ đảm bảo an ninh nào cho Kyiv trong một thỏa thuận hòa bình với Nga – một điều mà Zelenskyy và các đồng minh châu Âu cho rằng rất quan trọng để đảm bảo tính bền vững của thỏa thuận.
Về vấn đề này, Đặc phái viên của Trump về Ukraine-Nga, Keith Kellogg, tuyên bố rằng thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine có thể đóng vai trò như một “đảm bảo an ninh thực tế” cho Kyiv.
“Nếu Mỹ có lợi ích kinh tế trực tiếp tại Ukraine, thì Mỹ cũng có lợi ích trực tiếp trong việc bảo vệ những lợi ích đó,” ông nói tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại.
Châu Âu tăng viện trợ cho Ukraine
Trước chuyến thăm của Zelenskyy, một số quốc gia châu Âu đã công bố các gói viện trợ mới cho Ukraine:
- Hà Lan cam kết cung cấp 3,8 tỷ USD vào năm 2026, trong đó 700 triệu USD dành riêng cho phát triển máy bay không người lái.
- Na Uy tuyên bố sẽ tăng đáng kể viện trợ cho Ukraine.
- Ba Lan công bố gói hỗ trợ trị giá 215 triệu USD.
- Pháp thông báo sẽ chia sẻ tài nguyên tình báo với Ukraine để bù đắp cho việc Mỹ tạm dừng hỗ trợ.
Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, Maria Zakharova, chỉ trích hội nghị của châu Âu, cho rằng EU đang “phá hoại mọi điều kiện tiên quyết cho một giải pháp hòa bình ở Ukraine.”
Nguồn abc news
