Một hội đồng gồm ba thẩm phán trong phiên điều trần hôm thứ Ba tỏ ra hoài nghi về tuyên bố của cựu Tổng thống Trump rằng ông được hưởng quyền miễn trừ tổng thống rộng rãi khỏi bị truy tố về các cáo buộc liên quan đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.
Các luật sư của Trump giữ quan điểm chắc chắn, lập luận rằng các cựu tổng thống như Trump chỉ có thể bị truy tố nếu họ bị luận tội trước và sau đó bị Thượng viện kết án. Họ đã yêu cầu tòa án hủy bỏ toàn bộ vụ việc.
Nhưng hội đồng ba thẩm phán dường như sẵn sàng bác bỏ những lập luận đó, cảnh báo rằng Quốc hội không phải lúc nào cũng chọn cách luận tội một tổng thống vì hành vi trái pháp luật, và lập trường như vậy sẽ cấm các công tố viên sau này hành động dựa trên bằng chứng tội phạm mới nếu nó không được cơ quan điều tra xem xét.
Trump đã trực tiếp tham dự phiên điều trần trước Tòa phúc thẩm khu vực Quận Columbia, rời khỏi chiến dịch tranh cử chưa đầy một tuần trước cuộc họp kín ở Iowa. Những rắc rối pháp lý của Trump đã giúp ông ta trên con đường tranh cử, nơi ông dẫn trước các đối thủ Đảng Cộng hòa ở Iowa và trên toàn quốc.
Tại tòa án, Trump dành hơn một giờ tranh luận, chủ yếu nhìn về phía trước, đưa ra những nhận xét ngắn gọn với các luật sư của mình.
John Sauer, luật sư của Trump, đã bị các thẩm phán đưa ra một số giả thuyết về mức độ mà một tổng thống sẽ được bảo vệ khỏi bị truy tố nếu họ không bị luận tội vì hành vi đó, chẳng hạn như ra lệnh cho Đội SEAL 6 giết một đối thủ chính trị hoặc bán lệnh ân xá của tổng thống.
Sauer nói: “Ông ấy sẽ phải bị luận tội và kết án” trước khi các công tố viên có thể xem xét vụ án chống lại một cựu tổng thống.
Nhưng các thẩm phán đã bác bỏ mạnh mẽ những lập luận đó.
Tại một thời điểm, Thẩm phán Florence Pan, người được Tổng thống Biden bổ nhiệm, lưu ý rằng nhóm pháp lý của Trump về cơ bản đã lập luận ngược lại khi ông phải đối mặt với đợt luận tội thứ hai, trong trường hợp này là vì hành vi của ông liên quan đến vụ tấn công Điện Capitol ngày 6/1.
Thẩm phán Florence Pan nói rằng: “Đã có 57 thượng nghị sĩ đồng ý cho rằng Trump đã có tội”.
Thẩm phán Michelle Childs, một người khác được bổ nhiệm bởi Biden, lưu ý rằng một tổng thống có thể từ chức thay vì đối mặt với sự luận tội, sẽ cho phép họ tránh bị truy tố trong tương lai.
Tại một thời điểm, Sauer cho rằng mối đe dọa truy tố có thể có tác động đáng sợ đến các quyết định của các tổng thống tương lai, nói rằng họ sẽ cần phải xem xét lại.
Thẩm phán Karen Henderson, người được bổ nhiệm bởi cựu Tổng thống George HW Bush, cho biết lập luận của Trump khiến các nhà điều hành mất quá nhiều thời gian.
Bà nói: “Tôi nghĩ thật nghịch lý khi nói rằng nghĩa vụ theo hiến pháp của ông ấy là bảo đảm luật pháp được thực thi một cách trung thực lại cho phép ông ấy vi phạm luật hình sự”.
James Pearce, người dẫn đầu các cuộc tranh luận cho nhóm của cố vấn đặc biệt Jack Smith, đã cùng các thẩm phán lặp lại những lập luận đó.
“Chúng ta đang sống trong một thế giới như thế nào… nếu một tổng thống ra lệnh cho đội SEAL của mình giết một đối thủ chính trị rồi từ chức để không bị luận tội – đó không phải là tội ác hay sao? Tôi nghĩ đó là một tương lai cực kỳ đáng sợ và sẽ ảnh hưởng nặng nề đến quyết định của tòa án”.
Pearce nói: Điều đó “sai vì các lý do về kết cấu và cấu trúc cũng như nhiều lý do thực tế”.
Sauer chế nhạo phản ứng đó khi quay lại tranh luận trước các thẩm phán, nói rằng “đó không phải là một tương lai đáng sợ – đó là nền cộng hòa của chúng ta” khi nhấn mạnh những người soạn thảo luật đã dự tính một hệ thống như vậy để ngăn chặn các vụ truy tố chính trị.
Lập luận về quyền miễn trừ của Trump – ngay cả khi cuối cùng thất bại – có nguy cơ trì hoãn phiên tòa xét xử ông, hiện được lên lịch vào ngày 4 tháng 3. Đây là vụ án hình sự đầu tiên trong bốn vụ án hình sự của ông ta.
Phiên điều trần hôm thứ Ba diễn ra sau khi Tòa án Tối cao từ chối đơn thỉnh cầu của công tố viên đặc biệt Jack Smith để vượt qua tòa phúc thẩm và yêu cầu Tòa án Tối cao cân nhắc các lập luận về quyền miễn trừ của Trump, một nước cờ nhằm hợp lý hóa quy trình ngắn và nhanh hơn.
Cả các công tố viên và Trump đều đồng ý rằng cựu tổng thống có thể kháng cáo vấn đề này trước khi xét xử, và Thẩm phán quận Tanya Chutkan của Hoa Kỳ – người đang giám sát vụ án – đã tạm dừng các thủ tục tố tụng khi Trump kháng cáo phán quyết của bà bác bỏ yêu cầu miễn trừ.
Nhưng các thẩm phán phúc thẩm, đặc biệt là Childs, đã gay gắt đặt câu hỏi liệu tòa án có thực sự có thẩm quyền xét xử hay không.
Henderson cũng đặt câu hỏi với Pearce về việc làm thế nào mà quyết định của hội đồng có thể ngăn chặn một loạt các vấn đề pháp lý chống lại các cựu tổng thống.
Pearce lập luận rằng kể từ vụ Watergate, đã có “sự thừa nhận rộng rãi của xã hội” rằng các cựu tổng thống có thể bị truy tố hình sự. Ông nói, cuộc điều tra của chính phủ về Trump không có nghĩa là sắp xảy ra “sự thay đổi lớn trong cách truy tố đầy thù hận”.
Trong cuộc tranh luận, Trump đôi khi thì thầm với các luật sư ngồi cạnh ông tại bàn luật sư, đặc biệt là bình luận khi các công tố viên đang tranh luận. Trump cũng chuyển các ghi chú cho luật sư của mình.
Đằng sau bàn luật sư là các luật sư cấp sơ thẩm của Trump trong vụ án: Todd Blanche, John Lauro, Emil Bove và Gregory Singer. Bên trong phòng xử án còn có Boris Epshteyn và Walt Nauta, người phục vụ của Trump, người bị truy tố cùng với cựu tổng thống trong vụ án tài liệu mật của ông ta.
Smith ngồi ở phía bên kia phòng xử án ở hàng đầu tiên, phía sau bàn công tố, nhưng không tương tác với Trump và chỉ thỉnh thoảng nhìn về phía ông. Đây là lần đầu tiên hai người ở cùng phòng kể từ khi ông Trump bị buộc tội vào tháng 8.
Tương tự, hội đồng ba thẩm phán đã không giao tiếp bằng mắt nhiều với Trump trong suốt cuộc tranh luận, mặc dù Sauer đã ra hiệu cho Trump ở nhiều điểm khi ông đề cập đến thân chủ của mình.
Khoảng 100 người có mặt trong phòng xử án, bao gồm nhân viên tòa án, giới truyền thông và hơn chục người dân. George Conway, một nhà phê bình Trump, người đang ly hôn với cựu trợ lý Trump, Kellyanne Conway, ngồi ở hàng sau, ghi chép trong suốt cuộc tranh luận và có lúc thực hiện động tác rạch cổ khi một trong các thẩm phán ép luật sư của Trump.
Chutkan cũng hoài nghi tương tự về các lập luận về quyền miễn trừ của Trump khi nhóm của ông đưa ra chúng vào cuối năm ngoái, xác định vào tháng 12 rằng mặc dù các tổng thống được hưởng một số quyền miễn trừ khi còn đương chức, nhưng điều đó không kéo dài đến suốt cuộc đời của họ sau khi rời chức vụ.
“Dù một Tổng thống đương nhiệm có thể được hưởng quyền miễn trừ, nhưng Hoa Kỳ chỉ có một Tổng thống đương nhiệm tại một thời điểm, và vị trí đó không mang lại quyền ‘ra tù miễn phí’ suốt đời, các Cựu Tổng thống không được hưởng điều kiện đặc biệt nào về quyền lợi của họ.
Bà nói thêm trong quyết định: “Bị cáo có thời gian phục vụ 4 năm với tư cách là Tổng tư lệnh đã không ban cho ông ta quyền thiêng liêng của các vị vua để trốn tránh trách nhiệm hình sự đối với đồng bào của mình”.
Pearce cảnh báo tòa án không nên sử dụng vụ án mà Trump bị cáo buộc kích động bạo lực để ngăn cản quá trình chuyển giao quyền lực, nói rằng đây “không phải là nơi để công nhận một số hình thức miễn trừ tội phạm mới”.
Pearce nói: “Chưa bao giờ trong lịch sử đất nước chúng ta, cho đến trường hợp này, một tổng thống tuyên bố quyền miễn trừ kéo dài quá thời gian tại vị của ông ấy”.
Việt Linh (Theo Newsweek)